W katalogu osób publicznych ośmiu współpracowników
Jako swych współpracowników tajne służby PRL zarejestrowały osiem osób wymienionych w ujawnionym we wtorek przez IPN katalogu osób publicznych. To 4 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego, 2 - Trybunału Konstytucyjnego i po jednym - Sądu Najwyższego i Trybunału Stanu.
Takie są wyniki analizy PAP zapisów co do wszystkich 441 nazwisk z katalogu osób publicznych. Ich teczki są jawne i dostępne w IPN dla każdego obywatela.
IPN zaczął we wtorek publikacje spisu osób publicznych oraz trzech innych katalogów: osób rozpracowywanych przez tajne służby PRL, funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa oraz osób zajmujących wysokie stanowiska w PRL.
Zgodnie z nową ustawą lustracyjną, która 15 marca weszła w życie, IPN miał w pół roku zacząć publikować cztery katalogi - spis osób, które miały współpracować z tajnymi służbami PRL zakwestionował w maju Trybunał Konstytucyjny.
Decyzję, by ruszyć z publikacją jeszcze we wtorek, prezes IPN Janusz Kurtyka podjął po zapoznaniu się z ekspertyzami prawnymi oraz ze stanowiskiem kolegium IPN. Kolegium jednogłośnie uznało, że IPN powinien po 17 września rozpocząć publikację katalogów - ale dopiero po zebraniu informacji o wszystkich osobach wschodzących w skład danej grupy.
Według Kurtyki, ukazują się informacje o tych grupach, które IPN już skompletował. Nie znajdą się tam przed wyborami parlamentarnymi nazwiska osób, które w nich kandydują - oprócz prezydenta, premiera i marszałków izb.
Ok. godz. 17.00 na stronie internetowej IPN znalazły się katalogi. Spis osób publicznych zawierał nazwiska i dane prezydenta RP, premiera, marszałków parlamentu, RPO, członków władz IPN, prokuratorów IPN i Prokuratury Krajowej, sędziów SN, TS, TK i NSA oraz prezesów sądów i szefów prokuratur.
W spisie przy większości osób jest adnotacja "nie figuruje w zasobach IPN". Przy niektórych prokuratorach i sędziach są adnotacje "zabezpieczony". Jest to - jak wyjaśnia załączony słowniczek terminów służb PRL - określenie wieloznaczne, gdzie bez akt sprawy nie można określić charakteru zainteresowania daną osobą przez SB. "Wydaje się, iż jest to kategoria najbliższa kandydatowi na tajnego współpracownika" - dodaje słowniczek. Przy niektórych sędziach i prokuratorach jest też zapis, że byli dopuszczeni przez służby do informacji tajnych.
Spośród czterech najważniejszych osób w państwie w sprawach prowadzonych w PRL najczęściej, bo 25 razy występuje marszałek Senatu Bogdan Borusewicz. Premier Jarosław Kaczyński pojawia się 8 razy, prezydent Lech Kaczyński sześć razy, a marszałek Ludwik Dorn
- cztery razy.
W dokumentach dotyczących premiera znajduje się sfałszowane - jak podał IPN - oświadczenie o zaniechaniu działalności szkodliwej dla PRL (tzw. lojalki) ze stanu wojennego. J. Kaczyński był także rejestrowany z powodu uczestnictwa w nielegalnym zebraniu. Pojawia się także jako figurant (osoba rozpracowywana) przy okazji działań przeciw NSZZ "Solidarność" i Klubowi Służby Niepodległości.
Prezydent występuje w dokumentach jako internowany i jako figurant w akcjach przeciw "Solidarności".
Według danych z katalogu, Dorn był w 1975 r. typowany jako kandydat na współpracownika, jednak nie ma informacji o tym, żeby SB podjęła próbę pozyskania go.
A oto dane o osobach z gremiów sądowych, co do których są zapisy służb PRL:
Sędzia Edward Matwijów był zarejestrowany we wrześniu 1976 r. przez SB w Gdańsku w kategorii lokal kontaktowy pod kryptonimem "Marynarz" (LK to osoba wynajmująca swój lokal na potrzeby służb). Wyeliminowany z ewidencji operacyjnej z powodu "braku dalszych możliwości operacyjnych" - w 1977 r. materiały złożono w archiwum (nie odnaleziono ich).
Prezes Izby Cywilnej SN Tadeusz Ereciński był w 1972 r. "opracowywany w charakterze kandydata na tajnego współpracownika" i jako taki zarejestrowany przez SB.
Prezes Izby Wojskowej SN Janusz Godyń przyznał się - jeszcze w 2003 r. - do służby w organach bezpieczeństwa PRL jako oficer śledczy Zwiadu Wojsk Ochrony Pogranicza w 1972 r.
Sędzia Wiesław Błuś był w 1979 r. zarejestrowany przez wywiad cywilny jako kandydat na kontakt operacyjny. Według akt, "odmówił wszelkich kontaktów z MSW".
- Trybunał Konstytucyjny
Sędzia Marian Grzybowski był zarejestrowany w czerwcu 1970 r. przez służby wojskowe (brak bliższych danych). Był też rejestrowany w 1988 r. wywiad cywilny, a 19 czerwca 1989 r.
przerejestrowany jako kontakt operacyjny ps. "Krakatau"
Sędzia Adam Jamróz był zarejestrowany w październiku 1977 r. przez wywiad cywilny w Katowicach. W ewidencji figuruje od grudnia 1977 r. jako kontakt operacyjny "Lardo" (jak podał IPN). W 1981 r. materiały przekazano do archiwum.
Sędzia Zbigniew Cieślak był od czerwca 1979 r. zabezpieczony przez Zarząd II Sztabu Generalnego. W czerwcu 1988 r. został zaś zabezpieczony przez zarząd WSW Warszawskiego Okręgu Wojskowego.
Sędzia Teresa Liszcz brała jako ekspert udział w I Krajowym Zjeździe Delegatów "Solidarności" w 1981 r. 19 grudnia 1981 r. przeprowadzono z nią "rozmowę ostrzegawczą", podczas której podpisała oświadczenie o "zaniechaniu szkodliwej działalności i przestrzeganiu porządku prawnego". Potem prowadzono z nią "rozmowy ostrzegawcze".
Sędzia Mirosław Wyrzykowski był "pracownikiem kontraktowym" Wyższej Szkoły Oficerskiej MSW w Legionowie w latach 1977-1979. Jego akta pochodzą z kartoteki osobowej byłych funkcjonariuszy.
Sędzia Ewa Łętowska w listopadzie 1987 r. była rejestrowana przez departament III MSW jako zabezpieczenie.
Jacek Majchrowski był zarejestrowany w lutym 1975 r. przez wywiad PRL. Był zabezpieczony "do wszystkich państw kapitalistycznych oraz Albanii, Chin i Jugosławii"
Lech Adamczyk został w 1984 r. zarejestrowany przez szefostwo Wojskowej Służby Wewnętrznej (czyli kontrwywiadu wojska), co IPN ocenił jako "prawdopodobną rejestrację kadrową".
Kazimierz Barczyk był w 1987 r. zarejestrowany przez SB z Krakowa jako kandydat na tajnego współpracownika (we wrześniu 1989 r. materiały wybrakowano).
O Sylweriuszu Królaku podano, że był rejestrowany w czerwcu 1987 r. przez Zarząd II Sztabu Generalnego (wywiad wojska).
Wiceprezes NSA Andrzej Kisielewicz był w 1985 r. zarejestrowany przez SB w Rzeszowie jako kontakt operacyjny. Zdjęty z ewidencji w styczniu 1990 r., materiały zniszczono.
Sędzia Jerzy Rypina został w październiku 1968 r. zarejestrowany przez SB w Lublinie jako kandydat na tajnego współpracownika "R. J". W 1969 r. nastąpiła zmiana kategorii na tajnego współpracownika o pseudonim "Bosman". W lutym 1976 r. wyrejestrowany; materiały wybrakowano w styczniu 1990 r
Sędzia Jan Grabowski w maju 1973 r. został zarejestrowany prze SB w Katowicach jako kandydat na tajnego współpracownika, a w sierpniu - jako TW pseudonim "Wisz". Wyrejestrowany w styczniu 1975 r. - "ze względu na wstąpienie do PZPR".
O sędzim Bogusławie Gruszczyńskim zachowała się w IPN prośba o wyrejestrowanie - z powodu braku materiałów operacyjnych na niego - z ewidencji archiwum MSW, zarejestrowanego w grudniu 1987 r. w kategorii konsultant (to jedna z form współpracy w roli eksperta).
Katalog IPN zawiera też informację, że prezes TVP i członek kolegium IPN Andrzej Urbański w stanie wojennym podpisał deklarację lojalności. Urbański zapewnił, że odmówił podpisania "lojalki", oświadczył tylko, że "nie będzie prowadził działalności terrorystycznej".
Dane o Kurtyce mówią o nim jako o figurancie kontrolowanym w latach 80. z powodu podejrzenia o udział w emisji radia "Solidarność". O członku IPN Andrzeju Paczkowskim katalog zawiera zapisy świadczące, że w 1976 r. typowano go na tajnego współpracownika, ale - z powodu odmowy - sprawę złożono do archiwum.
Ryszard Walczak z Prokuratury Krajowej był zarejestrowany w lutym 1987 r. przez WSW w Modlinie jako oficer rezerwy kontrwywiadu.
Prezes Sądu Apelacyjnego w Gdańsku Kazimierz Klugiewicz był w latach 1979-1984 kontrolowany przez wydział IV SB z Włocławka jako alumn Wyższego Seminarium Duchownego. Sprawę zakończono z powodu rezygnacji z nauki. Materiałów nie odnaleziono.
W liczącym 1199 nazwisk katalogu pracowników i oficerów służb PRL dobór osób do pierwszej transzy był dokonany losowo, a podstawę publikacji stanowią akta osobowe oraz karty przebiegu służby. nie ma wśród nich jednak najbardziej znanych funkcjonariuszy UB i SB.
Katalog osób rozpracowywanych zawiera dane 647 osób - od których IPN dostał pisemną zgodę na publikację ich nazwisk. Nie ma tu nazwisk osób, które już nie żyją. Są zaś m.in. Lech Wałęsa, Anna Walentynowicz, Andrzej Gwiazda.
Katalog przywódców PRL, PZPR i "stronnictw sojuszniczych" w pierwszej kolejności zawiera dane członków władz centralnych PPR, PZPR oraz szefów komitetów wojewódzkich. Katalog ten zawiera 220 nazwisk, np. Bolesława Bieruta, Władysława Gomułki, Edwarda Gierka, Piotra Jaroszewicza, Edwarda Babiucha, Wojciecha Jaruzelskiego. Podane są pseudonimy i lakoniczne spisy kolejno zajmowanych stanowisk.
INTERIA.PL/PAP
