Resort kultury ogłasza. Zrabowane dokumenty wrócą do Polski
Zrabowane podczas wojny 73 dokumenty pergaminowe z XIII-XV w. ze zbiorów Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie oraz głowa św. Jakuba Starszego, fragment rzeźby z XIV w. z kościoła NMP na Zamku Wysokim w Malborku, wracają z Niemiec do Polski - poinformował resort kultury.
W skrócie
- Do Polski wracają 73 średniowieczne dokumenty pergaminowe i fragment rzeźby zrabowane w czasie wojny.
- Zwrot zabytków to efekt wieloletnich negocjacji z Niemcami oraz starań resortu kultury i dyplomacji.
- Zwrot uważany jest przez MKiDN za najważniejszy w najnowszej historii odzyskiwania polskiego dziedzictwa.
- Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Interii
"To najważniejszy i najcenniejszy zwrot zrabowanych obiektów dziedzictwa kultury we współczesnej historii Polski" - podkreśla MKiDN w komunikacie.
W trakcie konsultacji międzyrządowych minister kultury i dziedzictwa narodowego Marta Cienkowska przekazała stronie niemieckiej dziewięć wniosków restytucyjnych obejmujących 35 utraconych zabytków.
"Historyczny dzień! Polska odzyskuje od Niemiec bezcenne polsko-krzyżackie archiwa zrabowane podczas wojny. Do Polski wraca też głowa świętego Jakuba Starszego - fragment rzeźby z XIV w. - skradziona już po wojnie. To faktyczny przełom w toczonych od 1948 r. rozmowach o zwrocie zrabowanych dzieł" - powiedziała ministra Cienkowska, cytowana przez MKiDN.
Z kolei premier Donald Tusk, podczas wspólnej konferencji prasowej z kanclerzem Niemiec Friedrichem Merzem, podkreślił, że to nie ostatni zwrot zrabowanych w Polsce dzieł.
Niemcy. Polska odzyskuje zrabowane podczas wojny zabytki
Jak dodała Cienkowska, otrzymała od pełnomocnika niemieckiego rządu ds. kultury i mediów, ministra Wolframa Weimera gwarancję przyspieszenia procedowania kolejnych wniosków.
Minister kultury podziękowała zespołowi restytucji MKiDN, premierowi Donaldowi Tuskowi, wicepremierowi Radosławowi Sikorskiemu oraz zespołom Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Jak informuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, najstarszym odzyskanym dokumentem jest przywilej protekcyjny dla Zakonu Niemieckiego wydany przez papieża Innocentego III w 1215 roku.
Najmłodszy pochodzi natomiast z 1466 roku - to list żelazny króla Kazimierza IV Jagiellończyka dla wielkiego mistrza zakonu udającego się na rokowania pokojowe.
Konsultacje polsko-niemieckie. Zdecydowano o zwrocie zrabowanych dokumentów
Dokumenty, dotyczące zakonu krzyżackiego i wzajemnych stosunków polsko-krzyżackich, były przechowywane na terenie Rzeczypospolitej od momentu likwidacji zakonu i utworzenia świeckiego księstwa przez ostatniego wielkiego mistrza.
Komplet dokumentów polsko-krzyżackich trafił najpierw do działu "Prussiae" w Archiwum Koronnym na Wawelu, następnie przeniesiono je do Warszawy i połączono z królewskim Archiwum Sekretnym Warszawskim.
W 1808 r. dokumenty polsko-krzyżackie weszły w skład zasobu Archiwum Ogólnego Krajowego, którego kontynuatorem od 1918 r. jest Archiwum Główne Akt Dawnych.
Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu polskiej stolicy zbiory Archiwum stały się przedmiotem grabieży. Ostatecznie znalazły się w Berlinie, w zbiorach Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz.
Kompleksowo opracowany wniosek restytucyjny trafił do strony niemieckiej w listopadzie 2022 roku, choć pierwsze próby odzyskania zrabowanych dokumentów zostały podjęte bezpośrednio po wojnie.
Wniosek został ponowiony za pośrednictwem Ambasady RP w Berlinie w październiku 2023 r. Był przedmiotem wielokrotnych rozmów zarówno na poziomie roboczym, jak i na poziomie kierownictwa resortu kultury.
