Co się stało 11 listopada? Dlaczego akurat wtedy obchodzimy Święto Niepodległości
Dzień Niepodległości obchodzony jest 11 listopada. To święto, które upamiętnia odzyskanie wolności przez Polskę po 123 latach niewoli. Jednak nie każdy wie, co konkretnie wydarzyło się 11 listopada ponad 100 lat temu i dlaczego to tego dnia obchodzimy Święto Niepodległości. Sprawdź, czemu wybrano akurat taką datę i co wpłynęło na to, że stała się symbolem wolności.
11 listopada jest dla Polaków bardzo ważną datą. To dzień, przypominający o tym, że możemy cieszyć się wolnością, która w szczególności dla naszego narodu, nie zawsze była rzeczą tak oczywistą. Święto Niepodległości ma na celu upamiętnienie odzyskania suwerenności przez Polskę w 1918 roku.
Spis treści:
Co się wydarzyło 11 listopada 1918 roku?
11 listopada 1918 roku doszło do zawarcia układu rozejmowego w Compiègne pomiędzy państwami Ententy i Cesarstwem Niemieckim. Ententa nazywana również trójporozumieniem, była sojuszem zawartym pomiędzy Francją, Wielką Brytanią oraz Rosją.
Rozejm ten sprawił, że wojska niemieckie zostały zmuszone do wycofania się na wschodni brzeg Renu oraz nastąpiła kapitulacja Niemiec, która zakończyła I wojnę światową.
Podczas obrad, przewodniczącym strony trójporozumienia był marszałek Ferdinand Foch. Natomiast przewodniczącym delegacji niemieckiej był Matthias Erzberger. Pozostałymi członkami niemieckiej delegacji był Alfred von Oberndorff, Ernst Vanselow i Detlof von Winterfeldt.
W rozmowach rozejmowych w Compiègne jeden z zapisów, a dokładniej artykuł XII, przewidywał ewakuację wojsk niemieckich z Austro-Węgier, Rumunii, Turcji i dawnego Imperium Rosyjskiego, a więc również z terenów polskich. Kwestia dotycząca naszego kraju, zawarta została również w artykule XVI, który brzmiał następująco: „Alianci będą mieli wolny dostęp do terytoriów ewakuowanych przez Niemców na Wschodzie już to przez Gdańsk, już to Wisłą, aby móc zaopatrywać ludność i w celu utrzymania porządku”. W praktyce było to przypieczętowanie przywrócenia Polsce wolności po 123 latach niewoli pod zaborami.
Data ta wiąże się również z symboliką powrotu marszałka Józefa Piłsudskiego, który do 10 listopada 1918 roku przebywał w niewoli w Magdeburgu i 11 listopada wrócił do Warszawy.
Tego dnia Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu władzę wojskową oraz naczelne dowództwo podległych jej wojsk polskich.
Jak ustalono datę Święta Niepodległości?
Symboliczna data przywrócenia Polsce niepodległości wzbudzała wiele kontrowersji już podczas jej ustanawiania. Poszczególne środowiska nie zgadzały się między sobą co do dnia, który powinien jednoznacznie kojarzyć się z chwilą odzyskania wolności.
Na początku Święto Niepodległości było obchodzone nawet kilka razy w roku, ponieważ dla tych, którzy popierali marszałka Piłsudskiego, najważniejszym wydarzeniem, które świadczyło o odzyskaniu wolności, był powrót marszałka z niewoli do Warszawy 10 listopada.
Natomiast lewica przekonywała o znaczeniu utworzonego w Lublinie Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej Ignacego Daszyńskiego, dlatego celebrowała Dzień Niepodległości 7 listopada.
Inną datę do świętowania miały środowiska konserwatystów i monarchistów, które obchodziły Święto Niepodległości 7 października, ponieważ tego dnia Rada Regencyjna ogłosiła powstanie niepodległego Królestwa Polskiego.
Ostatecznie jedna data została ustalona przez Sanację ustawą z dnia 23 kwietnia 1937 r.
Obchody Święta Niepodległości w XX wieku
Podczas II wojny światowej obchody Dnia Niepodległości były zakazane. Mimo to obywatele starali się co roku celebrować to święto, biorąc udział w nabożeństwach, składając potajemnie nocą biało-czerwone wieńce w ważnych miejscach pamięci, czy pisząc na murach hasła, takie jak: "Polska żyje!", czy "Jeszcze Polska nie zginęła".
Święto zostało oficjalnie zniesione 22 lipca 1945 r. na mocy ustawy Krajowej Rady Narodowej. Komuniści, pewni tego, że przejęli władzę w Polsce na stałe, ustanowili nowe święto państwowe - Narodowe Święto Odrodzenia Polski, obchodzone w rocznicę ogłoszenia Manifestu PKWN w Chełmie na Lubelszczyźnie 22 lipca 1944 r.
Dopiero w latach 70. środowiska opozycyjne po raz pierwszy od zakończenia II wojny światowej publicznie zamanifestowały, aby 11 listopada wrócił do kalendarza świąt państwowych.
Po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 r. represje i kary za celebrowanie Święta Niepodległości nie zniechęciły Polaków do pamięci o tym dniu. Składali kwiaty i wieńce w miejscach symbolicznych, takich jak Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie i Krakowie czy pomnik Konstytucji 3 Maja w Lublinie. Jednak manifestacje patriotyczne były rozpędzane przez milicję, używającą do tego pałek oraz gazu.
Dopiero w 1989 r. przywrócone zostały pierwotne ustalenia z 1937 r. i ustanowiono dzień 11 listopada Świętem Niepodległości, a także dniem wolnym od pracy, co obowiązuje do dziś.
Czytaj również:
Zobacz także:
