4 czerwca. Rocznica pierwszych częściowo wolnych wyborów 34. rocznica pierwszych częściowo wolnych <a href="https://wydarzenia.interia.pl/tagi-wybory,tId,92551">wyborów</a> w dziejach powojennej Polski przypada 4 czerwca 2023 r. Jednocześnie po raz 10. będzie obchodzony Dzień Wolności i Praw Obywatelskich. To święto ustanowione przez Sejm w 2013 roku. 4 czerwca 1989 roku odbyła się pierwsza tura wyborów parlamentarnych, w których do kandydowania dopuszczeni zostali przedstawiciele opozycji. Zobacz więcej: <a href="https://wydarzenia.interia.pl/kraj/news-emerytura-prezydencka-ile-dostaja-walesa-kwasniewski-i-komor,nId,6570628#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=chrome">Emerytura prezydencka: Ile dostają Wałęsa, Kwaśniewski i Komorowski?</a> Było to wynikiem obrad <a href="https://wydarzenia.interia.pl/tagi-okragly-stol,tId,102852">Okrągłego Stołu</a>, którego główne postanowienia zakładały przeprowadzenie częściowo wolnych wyborów. Kandydaci związani z Solidarnością zdobyli w nich 160 ze 161 możliwych miejsc w izbie niższej i 92 na 100 miejsc w nowo utworzonym Senacie. 4 czerwca 1989 r. "Drużyna Lecha" zgarnia wszystko Główną formacją opozycyjną w tych wyborach był Komitet Obywatelski "Solidarność", który spontanicznie rozrastał się na terenie całego kraju po zakończeniu negocjacji z Warszawy i Magdalenki. Naturalnym liderem ruchu został <a href="https://wydarzenia.interia.pl/tematy-lech-walesa,gsbi,1499">Lech Wałęsa</a>, z którym zdjęcia na plakaty wyborcze zrobili sobie prawie wszyscy kandydaci z ramienia Komitetu. Przyszły prezydent nie zdecydował się na start z list Komitetu, tłumacząc, że inni sprawdzą się w tej roli lepiej od niego. Zobacz więcej: <a href="https://wydarzenia.interia.pl/kraj/news-jan-olszewski-w-okuniewie-odslonieto-pomnik-premiera,nId,5276567#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=chrome">Jan Olszewski. W Okuniewie odsłonięto pomnik premiera</a> Symbolem tych wyborów stał się plakat Tomasza Sarneckiego "W samo południe 4 czerwca 1989" przedstawiający amerykańskiego aktora Gary’ego Coopera w roli szeryfa z filmu "W samo południe" ze znaczkiem Solidarności wpiętym tuż ponad odznaką. Wydrukowany w ostatniej chwili nakładem 10 tysięcy sztuk został rozwieszony w Warszawie w dniu wyborów. Ściany, słupy i autobusy w całej Polsce dzieło 23-letniego grafika zdobiło dopiero przed drugą turą, która odbyła się 18 czerwca. Komitet Obywatelski "Solidarność" uzyskał w niej ostatnie nieobsadzone miejsce w Sejmie i 7 na 8 mandatów w Senacie. Jedynym senatorem spoza ruchu został Henryk Stokłosa - formalnie bezpartyjny, choć cieszący się poparciem komunistycznych władz. "4 czerwca '89 roku skończył się w Polsce komunizm" Do historii przeszło zdanie wypowiedziane przez aktorkę Joannę Szczepkowską, która była gościem głównego wydania Dziennika Telewizyjnego 28 października 1989: "Proszę Państwa, 4 czerwca 1989 skończył się w Polsce komunizm." Zobacz także: <a href="https://historia.interia.pl/aktualnosci/news-wybory-4-czerwca-1989-roku-poczatek-jesieni-narodow,nId,4535472" target="_blank" rel="noreferrer noopener">Wybory 4 czerwca 1989 roku. Początek Jesieni Narodów</a> Co ciekawe, wiekopomne słowa były częścią odpowiedzi na pytanie o dotychczasową karierę <a class="db-object" title="Joanna Szczepkowska" href="https://film.interia.pl/film-joanna-szczepkowska,fId,4604" data-id="4604" data-type="movie_person">Joanny Szczepkowskiej</a>. Aktorka z uśmiechem stwierdziła, że to w tej chwili nieważne, a po 13 latach na scenie zazdrości prezenterce, Irenie Jagielskiej, że może ogłaszać doniosłe zmiany i odczytywać "pierwsze karty Polski pokomunistycznej." Prowadząca program pozwoliła aktorce wcielić się w swoją rolę. Historyczne zdanie Joanny Szczepkowskiej najprawdopodobniej nie padło jednak na żywo. Według słów bohaterki nagranie zrealizowano tuż przed emisją. Według ekipy telewizyjnej wywiad zarejestrowano kilka godzin wcześniej i wyświetlono na mocy porozumienia z nowymi władzami kraju - rządem Tadeusza Mazowieckiego powołanym 12 września. Wybory 4 czerwca. Sejm Kontraktowy i rząd Mazowieckiego Miażdżące zwycięstwo opozycji w wyborach stało się fundamentem dla postulatu "Wasz prezydent, nasz premier", który zakładał uniemożliwienie stworzenia rządu generałowi Czesławowi Kiszczakowi, uczestnikowi rozmów w Magdalence i <a class="db-object" title="Okrągły Stół" href="https://wydarzenia.interia.pl/tematy-okragly-stol,gsbi,2572" data-id="2572" data-type="theme">Okrągłego Stołu</a> z ramienia władz PRL. Kiszczak nie zdołał utworzyć rządu. Zobacz także: <a href="https://historia.interia.pl/historia-na-fotografii/zdjecie,iId,2527868,iAId,296254" target="_blank" rel="noreferrer noopener">Wybory do sejmu PRL X kadencji — zdjęcia</a> Po fiasku koalicyjnym, 24 sierpnia 1989 r., podczas obrad Sejmu PRL X kadencji, czyli "Sejmu kontraktowego", ówczesny (od 19 lipca 1989 r.) prezydent <a class="db-object" title="Wojciech Jaruzelski" href="https://wydarzenia.interia.pl/tematy-wojciech-jaruzelski,gsbi,1526" data-id="1526" data-type="theme">Wojciech Jaruzelski</a> złożył wniosek o powierzenie stanowiska Prezesa Rady Ministrów Tadeuszowi Mazowieckiemu. Tego samego dnia Sejm powołał <a class="db-object" title="Tadeusz Mazowiecki" href="https://wydarzenia.interia.pl/tematy-tadeusz-mazowiecki,gsbi,1505" data-id="1505" data-type="theme">Tadeusza Mazowieckiego</a> na stanowisko prezesa Rady Ministrów. Za głosowało 378 posłów, 4 było przeciw, a 41 wstrzymało się. Rząd Tadeusza Mazowieckiego został zatwierdzony przez Sejm 12 września, po wygłoszeniu przez niego exposé. Przedstawiciele PZPR objęli w nowym gabinecie dwa resorty siłowe - <a href="https://wydarzenia.interia.pl/tematy-ministerstwo-spraw-wewnetrznych-i-administracji,gsbi,31">ministerstwo spraw wewnętrznych</a> i ministerstwo obrony. Choć na w pełni demokratyczne wybory przyszło Polakom poczekać do 1991 roku, wydarzenia 4 czerwca stały się symbolem upadku systemu socjalistycznego w Polsce i końca Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, której<a href="https://historia.interia.pl/prl/news-sztandar-wyprowadzic-tak-zlikwidowano-pzpr,nId,1598417" target="_blank" rel="noreferrer noopener"> sztandar ostatecznie wyprowadzono</a> oficjalnie w styczniu 1990 roku. Czytaj także: <a href="https://historia.interia.pl/prl/news-1989-r-kalendarium-wydarzen-w-polsce,nId,2353459" target="_blank" rel="noreferrer noopener">1989 r. Kalendarium wydarzeń w Polsce</a> <a href="https://historia.interia.pl/kartka-z-kalendarza/news-31-grudnia-1989-r-ostatni-dzien-prl-u,nId,1946967" target="_blank" rel="noreferrer noopener">31 grudnia 1989 r. Ostatni dzień PRL-u</a> <a href="https://historia.interia.pl/polska-wspolczesna/news-polska-w-latach-1989-1991-od-gospodarki-planowej-do-wolnego-,nId,2356457" target="_blank" rel="noreferrer noopener">Polska w latach 1989-1991. Od gospodarki planowej do wolnego rynku</a> Oglądaj również: