To on może stanąć na czele Niemiec. Kim jest Friedrich Merz?

Friedrich Merz urodził się 11 listopada 1955 roku w Brilon w Nadrenii Północnej-Westfalii. Studiował prawo i rozpoczął karierę jako sędzia oraz doradca prawny, zanim na stałe zaangażował się w politykę. Zawsze podkreślał, że polityka go pociąga i chce realizować jasny, liberalno - konserwatywny kurs gospodarczy wpisany w program niemieckiej chadecji. W 1989 roku został posłem do Parlamentu Europejskiego z ramienia CDU, gdzie pracował nad kwestiami gospodarczymi i prawnymi.

Jego kariera w Bundestagu rozpoczęła się w 1994 roku, gdy uzyskał mandat poselski. Szybko awansował w strukturach partyjnych, obejmując w 2000 roku stanowisko przewodniczącego frakcji CDU/CSU w Bundestagu. W tym czasie był uważany za jednego z głównych rywali Angeli Merkel, która stopniowo przejmowała kontrolę nad CDU.

Merz promował wizję gospodarki opartej na niskich podatkach i ograniczonej roli państwa. W 2003 roku zaproponował szeroką reformę podatkową, zakładającą obniżenie progów podatkowych do 12, 24 i 36 proc.. Tłumaczył wówczas, że system podatkowy musi być na tyle prosty, by każdy Niemiec mógł na podkładce od piwa szybko obliczyć należny podatek. 

Friedrich Merz bardzo liczył, że po skandalu CDU związanym z nielegalnym finansowaniem partii, wzmocni swoją pozycję w partii. Jednak na jego drodze stanęła Angela Merkel. Rywalizacja z nią zakończyła się dla Merza politycznym niepowodzeniem. Nie pomogła mu nawet silna koalicja innych konserwatywnych polityków chadecji.

Merz był częścią nieformalnej grupy konserwatywnych działaczy CDU, określanej jako "męski klub", która próbowała osłabić pozycję Merkel i usunąć ją z przywództwa partii. Próba ta zakończyła się jednak niepowodzeniem, a Merkel umocniła swoją pozycję jako liderka CDU.

W 2002 roku Merkel przejęła stanowisko przewodniczącej frakcji CDU/CSU, co zmusiło Merza do odejścia na boczny tor. W 2009 roku całkowicie wycofał się z Bundestagu i zajął się działalnością biznesową, m.in. jako członek rad nadzorczych dużych niemieckich firm, w tym BlackRock Germany.

Merz wrócił do polityki w 2018 roku, gdy Angela Merkel ogłosiła, że nie będzie dłużej łączyła funkcji kanclerza i przewodniczącego CDU. Ubiegał się o przywództwo w CDU, ale przegrał z Annegret Kramp-Karrenbauer, wybraną przez Merkel.

W 2021 roku ponownie kandydował na stanowisko przewodniczącego partii, lecz ustąpił miejsca Arminowi Laschetowi - premierowi Nadrenii Północnej-Westfalii. Jednak po wyborczej porażce CDU w 2021 roku Laschet zrezygnował z kierowania partią, a Merz w 2022 roku został wybrany na przewodniczącego CDU, uzyskując zdecydowane poparcie członków partii.

Jako lider CDU Friedrich Merz stara się odbudować pozycję partii po historycznie słabych wynikach w wyborach do Bundestagu w 2021 roku. Jego polityka koncentruje się na odbudowie konserwatywnego wizerunku partii, wzmocnieniu polityki bezpieczeństwa oraz promowaniu wolnorynkowych reform gospodarczych.

Jest zwolennikiem przyspieszenia cyfryzacji, co w Niemczech jest poważnym wyzwaniem. Zapowiedział stworzenie osobnego ministerstwa cyfryzacji i większe otwarcie na sztuczną inteligencję. Obecnie cyfryzacja znajduje się w kompetencjach ministerstwa transportu, a Niemcy wciąż nie mają odrębnego resortu cyfryzacji.

Merz krytykował politykę migracyjną rządu SPD-Zielonych-FDP, opowiadając się za bardziej restrykcyjnym podejściem do imigracji i azylu. Jednocześnie stara się przyciągnąć z powrotem konserwatywnych wyborców, którzy w ostatnich latach zwrócili się ku AfD. Ta strategia doprowadziła do turbulencji na niemieckiej scenie politycznej w ostatnich tygodniach.

Ostatnia duża polaryzacja dotyczyła jego stanowiska w sprawie polityki migracyjnej, które znalazło odzwierciedlenie w kontrowersyjnym głosowaniu w Bundestagu. Merz i duża część posłów CDU zagłosowała razem z AfD w sprawie zaostrzenia polityki migracyjnej, co wywołało falę krytyki wśród bardziej centrowych członków CDU oraz w debacie publicznej. Sam jednak mimo licznych ataków podkreśla, że po wyborach nie zamierza ani współpracować, ani zawierać koalicji z AfD. 

Friedrich Merz od lat utrzymuje bliskie kontakty ze środowiskiem politycznym i biznesowym w Stanach Zjednoczonych. Jako członek zarządu i przewodniczący rady nadzorczej niemieckiego oddziału BlackRock miał bezpośredni wpływ na transatlantyckie relacje gospodarcze i inwestycyjne.

Jest także członkiem prestiżowej organizacji Atlantik-Brücke, która zajmuje się wzmacnianiem stosunków niemiecko-amerykańskich w obszarze polityki, gospodarki i bezpieczeństwa. Merz jest zwolennikiem silnej współpracy z USA, szczególnie w zakresie polityki obronnej i NATO.

Ostatnio oskarżył kanclerza Scholza o brak inicjatywy w rozmowach o przyszłości stosunków transatlantyckich, co pozwoliło Emmanuelowi Macronowi przejąć tę rolę. Opowiada się również za większą integracją europejską i wzmocnieniem Trójkąta Weimarskiego. 

Friedrich Merz w przeciwieństwie do Olafa Scholza sprawniej obchodzi się z mediami. Obecny kanclerz unikał rozmów z mediami podczas swojej kadencji. Zarzucano mu, że nie wykorzystuje tego kanału do wyjaśniania Niemcom swojej polityki.

Scholz często odpowiadał krótko "NÖ" (czyli "nie"). Merz natomiast chętnie spotyka się z dziennikarzami, także zagranicznymi, tłumacząc swoją politykę. Niemcy określają go jako bardziej otwartego i przystępnego, co przypisują jego nadreńskiemu charakterowi. Scholz z kolei pozostaje chłodnym i zdystansowanym hanzeatą z Hamburga.

Tomasz Lejman