Wybory do PE 2024. Kto stoi na czele tej instytucji i ile trwa kadencja?

Na czele Parlamentu Europejskiego (PE) obecnie stoi Roberta Metsola, która objęła urząd 18 stycznia 2022 roku. Roberta Metsola, polityk z Malty, należy do Europejskiej Partii Ludowej (EPL). Jest trzecią kobietą w historii PE, która objęła tę funkcję (przed nią stanowisko to piastowały dwie Francuski - Simone Veil i Nicole Fontaine). Przed zbliżającymi się wyborami do Parlamentu Europejskiego przypominamy historię powstania i najważniejsze informacje o PE.

Przed Robertą Metsolą przewodniczącym był David Sassoli, wybrany 3 lipca 2019 roku. Sassoli, polityk z Włoch, reprezentował Grupę Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów (S&D). Jego kadencja została przerwana ze względu na jego śmierć 11 stycznia 2022 roku.

Przewodniczącym Rady Europejskiej od czerwca 2022 roku do listopada 2024 roku jest Charles Michel. Natomiast na czele Komisji Europejskiej od grudnia 2019 roku do października 2024 roku stoi Ursula von der Leyen.

Przewodniczący Parlamentu Europejskiego jest wybierany na okres dwóch i pół roku. Odpowiada to połowie pięcioletniej kadencji PE.

Procedura wyboru przewodniczącego odbywa się na sesji plenarnej, gdzie posłowie do PE głosują w tajnym głosowaniu. Kandydat musi uzyskać bezwzględną większość głosów (połowa plus jeden) w pierwszej turze głosowania.

Jeśli żaden kandydat nie osiągnie tej większości, organizowane są kolejne tury głosowania. Po trzech turach, jeżeli nadal nie uda się wyłonić przewodniczącego, w czwartej turze wybiera się między dwoma kandydatami, którzy uzyskali najwięcej głosów w trzeciej turze.

Parlament Europejski został powołany w 1952 roku jako Zgromadzenie Ogólne Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS). Początkowo pełnił rolę ciała doradczego, jednak jego znaczenie i kompetencje stopniowo rosły. W 1962 roku zmienił nazwę na Parlament Europejski.

Pierwsze bezpośrednie wybory do PE odbyły się w 1979 roku, co zwiększyło jego demokratyczną legitymizację i wpływ na proces legislacyjny w Unii Europejskiej. Od tej pory do dzisiaj Parlament Europejski stopniowo zmienił się i ewoluował ze zgromadzenia, którego członkowie byli mianowani, w obieralny parlament - dzisiaj to on wyznacza kierunek działalności Unii Europejskiej.

Parlament Europejski ma trzy najważniejsze siedziby w:

• Strasburgu (Francja) - główna siedziba, gdzie odbywają się comiesięczne sesje plenarne
• Brukseli (Belgia) - miejsce, gdzie odbywają się posiedzenia komisji oraz dodatkowe sesje plenarne, a także spotkania grup politycznych
• Luksemburgu - lokalizacja, gdzie mieszczą się biura administracyjne PE (sekretariat, biblioteka, część zaplecza technicznego)

Parlament Europejski spotyka się na sesjach plenarnych zwykle 11-12 razy w roku (z wyjątkiem sierpnia), w Strasburgu. Każda sesja plenarna trwa cztery dni, od poniedziałku do czwartku. Dodatkowe sesje plenarne, zwane "mini sesjami", odbywają się w Brukseli. Podczas posiedzeń plenarnych posłowie do PE debatują nad projektami aktów prawnych, głosują nad poprawkami oraz podejmują decyzje w sprawach ważnych dla Unii Europejskiej.

PE pracuje zgodnie z przyjętym w czerwcu rocznym kalendarzem prac. Są w nim określone tygodnie posiedzeń grup politycznych oraz komisji parlamentarnych. W porządku dziennym posiedzenia planarnego przewidziany jest czas na pytania do Rady i Komisji, głosowanie nad projektami rezolucji, wydawanie oświadczeń oraz debatowania nad najważniejszymi problemami (demokracja, prawa człowieka).

Parlament Europejski pełni trzy główne funkcje: legislacyjną, budżetową i kontrolną. Współpracuje z Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w procesie legislacyjnym, odgrywając ważną rolę w tworzeniu prawa unijnego. W zakresie finansowania PE zatwierdza budżet unijny oraz kontroluje jego wykonanie.

Funkcja kontrolna PE obejmuje monitorowanie działalności innych instytucji Unii Europejskiej, w tym Komisji Europejskiej, oraz przyjmowanie rezolucji w sprawach polityki unijnej.