Unia Europejska

Unia Europejska (UE) to gospodarczo-polityczna wspólnota państw demokratycznych utworzona w 1993 roku w wyniku długotrwałego procesu integracji zapoczątkowanego po II wojnie światowej.

Jej celem jest budowanie bezpieczeństwa, dobrobytu oraz wzajemnej współpracy narodów europejskich przy jednoczesnym zachowaniu niepodległości i odrębności narodowej każdego państwa. Jest to również jedyny w skali świata związek państw, który łączy ich interesy narodowe ze wspólnymi korzyściami gospodarczymi, społecznymi oraz politycznymi.

Początkowo w skład unii wchodziło 15 państw członkowskich, jednak na mocy późniejszych traktatów akcesyjnych liczba ta zwiększała się i aktualnie jest to 27 krajów, ponieważ w 2016 roku Wielka Brytania podjęła decyzję opuszczeniu wspólnoty. Do ”Brexitu” doszło 21 stycznia 2020 roku.

Państwa członkowskie Unii Europejskiej to: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Włochy, Dania, Irlandia, Grecja, Hiszpania, Portugalia, Austria, Finlandia, Szwecja, Czechy, Cypr, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry, Bułgaria, Rumunia, Chorwacja.

Zgodnie z deklaracjami z Kopenhagi i Madrytu do Unii Europejskiej może wstąpić każde państwo demokratyczne z rozwiniętą gospodarką rynkową. Oprócz tego wspólnota od członków oczekuje również stopniowego dostosowywania prawa krajowego do acquis Unii, pełnego poszanowania praw człowieka, liberalizacji gospodarki oraz stopniowego otwierania się na wspólny rynek.

Od czasu wejścia w życie traktatu lizbońskiego, podstawę prawną funkcjonowania Unii Europejskiej stanowią: Traktat o Unii Europejskiej oraz Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Dla zachowania unijnego porządku prawnego ważne znaczenie ma również Karta praw podstawowych UE. Ponadto, prawem wiążącym objęte są umowy międzynarodowe z państwami trzecimi, (gdzie jedną ze stron były Wspólnota Europejska i Unia Europejska) oraz akty prawa wtórnego, które powstałe w oparciu o Traktaty i umowy międzynarodowe.

Funkcjonowanie Unii Europejskiej opiera się na trzech głównych filarach:

• I Filar - kwestie ekonomiczne (traktaty o Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali, Wspólnocie Europejskiej oraz Euro atomie), kwestie związane z unią gospodarczą oraz walutową, obywatelstwem Unii, ochroną zdrowia, ochroną konsumenta, edukacją i kulturą.
• II Filar - polityka zagraniczna oraz polityki bezpieczeństwa
• III Filar - sprawy wewnętrzne oraz wymiar sprawiedliwości

System Instytucjonalny Unii Europejskiej tworzą instytucje polityczne, sądowe i kontrolne, a także gospodarcze i finansowe. Są to: Rada Europejska, Parlament Unii Europejskiej, Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska, Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Obrachunkowy, Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, Europejski Bank Centralny, Europejski Bank Inwestycyjny.