Zmiany w Trybunale Konstytucyjnym. Dwa projekty z poparciem sejmowej komisji

Projekt ustawy o TK poparło 16 posłów z komisji, zaś przeciw było pięciu. Z kolei w przypadku projektu przepisów wprowadzających reformę - poparło go 15 posłów, także przy pięciu głosach przeciwnych.

Prace nad tymi projektami komisja rozpoczęła przed tygodniem. Do przedłożonych przepisów wprowadzono szereg poprawek precyzujących oraz modyfikujących część zapisów. Zasadnicze punkty reformy, mimo ożywionej dyskusji posłów, pozostały bez większych zmian.

Reforma Trybunału Konstytucyjnego. Co zawierają projekty?

Projekty reformujące Trybunał Konstytucyjny wpłynęły do Izby na początku marca bieżącego roku; podpisali się pod nimi posłowie koalicji rządowej. Pierwsze czytanie projektów odbyło się pod koniec kwietnia. Jeden to projekt nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, drugi zawiera przepisy wprowadzające do tej ustawy. Razem z przyjętą już uchwałą Sejmu i propozycją zmiany konstytucji stanowią pakiet - prezentowanej jeszcze na początku marca br. przez szefa MS Adama Bodnara i polityków rządzącej koalicji - kompleksowej reformy TK.

W pierwszym czytaniu w drugiej połowie kwietnia o odrzucenie obu projektów wnioskowały kluby PiS i Konfederacji. Krzysztof Szczucki (PiS) oceniał, że projekty "są wyrokiem wydanym na tę instytucję". Izba nie poparła wniosku o odrzucenie, a komisja sejmowa poparła wniosek ówczesnej przewodniczącej Kamili Gasiuk-Pihowicz (KO) dotyczący wysłuchania publicznego. Takie wysłuchanie odbyło się w drugiej połowie maja - głos zabrało ok. 30 osób - prawników i działaczy społecznych.

W projekcie zawierającym przepisy wprowadzające planowaną reformę określono, że zmiany ustawowe miałyby wejść w życie już po upływie 30 dni od ogłoszenia ustaw. Moc utraciłyby obecne trzy ustawy odnoszące się do funkcjonowania Trybunału - o statusie sędziów TK, o organizacji i trybie postępowania przed TK oraz przepisy wprowadzające ustawę o organizacji i trybie postępowania przed TK.

Jednocześnie uznano, że wydane w ostatnich latach wyroki TK w składzie z udziałem "osób nieuprawnionych do orzekania" - jak zapisano - "są nieważne i nie wywierają skutków". W uzasadnieniu sprecyzowano, że chodzi o trzy osoby (oraz ich następców) wybrane jeszcze w 2015 r. "w miejsce prawidłowo wybranych uprzednio trzech sędziów".

Dlatego, jak m.in. zapisano, wszelkie czynności procesowe dokonane w postępowaniach przed TK z udziałem tych "nieuprawnionych osób" wymagają powtórzenia. "W terminie miesiąca od dnia wejścia w życie ustawy Trybunał sporządza i podaje do wiadomości publicznej listę wyroków i postanowień nieważnych (...). Lista podlega publikacji w Dzienniku Urzędowym Monitor Polski" - czytamy w projekcie przepisów wprowadzających. Od tych zasad w projekcie przewidziano też pewne wyjątki.

Co z obecnymi sędziami Trybunału Konstytucyjnego?

W odniesieniu do obecnych sędziów TK przewidziano, że w ciągu miesiąca od wejścia nowych przepisów w życie mogliby oni złożyć oświadczenia, że przechodzą w stan spoczynku.

"Możliwość przejścia w stan spoczynku (...) nie dotyczy osoby nieuprawnionej do orzekania" - głosi projekt. Obowiązki prezesa TK przejąłby sędzia o najdłuższym stażu sędziowskim, zaś w ciągu trzech miesięcy Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK miałoby przedstawić prezydentowi kandydatów na prezesa. 

Według projektu ustawy o TK zwiększyłyby się kompetencje Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK. Poszerzony miałby też zostać krąg podmiotów mogących zgłaszać kandydatów na sędziów TK. Trybunał - według projektu - podobnie jak obecnie mógłby orzekać w pełnym składzie, a także w składach pięciu i trzech sędziów. Jednak pełen skład TK, zgodnie z propozycją, mogłoby już stanowić 9 sędziów, a nie 11 - jak obecnie. Istotną zmianą byłoby też rozszerzenie zakresu rozpoznawania skarg konstytucyjnych.

Równolegle w Senacie toczą się prace nad projektem zmiany konstytucji dotyczącym TK. Tam również, w komisji ustawodawczej zostało w początkach lipca przeprowadzone wysłuchanie publiczne dotyczące planowanych zmian. Senacka komisja do prac nad zmianą konstytucji ma wrócić po wakacjach. 

----

Bądź na bieżąco i zostań jednym z ponad 200 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Interia Wydarzenia na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!