Skąd się wziął obwód kaliningradzki? Dlaczego Rosja ma swoją eksklawę?
18 czerwca obwód kaliningradzki został odcięty od części tranzytów z Rosji, które przejeżdżają przez terytorium Litwy. Jest to mocny cios w stronę Rosji, na którą narzucone zostały unijne sankcje. Obwód kaliningradzki jest silnie uzależniony od dostaw towarów z Rosji, której jest eksklawą. Tylko skąd wziął się obwód kaliningradzki? Dlaczego Rosja ma w ogóle swoją eksklawę?
Obwód kaliningradzki jest rosyjską eksklawą nad Morzem Bałtyckim. Oddalony jest od Moskwy o około 1200 kilometrów, lecz mimo dystansu, wciąż uważany jest za ważne terytorium dla Rosji. Nawet CNN określa ten rejon jako "rosyjski przyczółek w Europie". Nic dziwnego, terytorium to znajduje się obok Polski oraz Litwy. Mimo wszystko, jak to się stało, że Rosja jest właścicielem obwodu kaliningradzkiego?
Skąd się wziął obwód kaliningradzki?
Obwód kaliningradzki historycznie zajmowany był przez plemiona pruskie. Od XIII wieku teren ten był regularnie podbijany przez Krzyżaków, którzy finalnie na tych ziemiach utworzyli Królewiec. Z biegiem czasu terytorium Królewca przejmowane było przez różne państwa. Z rąk zakonu krzyżackiego przechodziło w ręce Królestwa Polskiego, Królestwa Prus, cesarstwa niemieckiego czy Republiki Weimarskiej.
Największa zmiana przynależności terenów krzyżackich nastąpiła w czasie II wojny światowej. Terytorium stało się obiektem zainteresowań Polski i ZSRR. Ustalenie właściciela terenów miało nastąpić w trakcie konferencji w Teheranie. Wtedy to Churchill zaproponował przyłączenie terenów Prusów Wschodnich do granic Polski. Z inną propozycją w tym czasie wyszedł Stalin. Uznał, że potrzebuje połączenia z Morzem Bałtyckim i wymusił przejęcie kilku innych ziem wschodnich. Churchill oraz Roosevelt nie protestowali, przez co Stalin uznał milczenie za zgodę.
Stalin miał w planach przyłączenie Królewca do Litwy, jednak finalnie dawne Prusy stały się częścią ZSRR. Najcięższą sprawą do ustalenia był natomiast podział granic. Wstępny podział terenów miał miejsce na konferencji poczdamskiej. W tym czasie nie były natomiast znane dokładne granice polsko-rosyjskie. Zmiana nastąpiła dzięki umowie polsko-radzieckiej, powstałej w 1947 roku. Już rok wcześniej tereny Stalina przemianowano z Królewca na Kaliningrad.
Kaliningrad: Dlaczego Rosja nadal posiada swoją eksklawę?
Obwód kaliningradzki został odstawiony na bok po upadku Związku Radzieckiego. Sąsiedzi, czyli Polska i Litwa stały się państwami członkowskimi NATO oraz Unii Europejskiej. Mimo stałego dopływu towarów z Rosji, Kaliningrad wspierany był przez kraje sąsiedzkie. Z czasem również zmienił się z zamkniętego terenu militarnego w teren turystyczny. W 2018 roku był nawet areną piłkarskich mistrzostw świata, które odbywały się w Rosji.
Otwarcie Kaliningradu na świat Zachodu nie powoduje natomiast zmniejszenia jego aspektu militarnego. Dalej główna baza Floty Bałtyckiej znajduje się w obwodzie kaliningradzkim. Dodatkowo CNN uważa, że ziemie te są dla Rosji jeszcze bardziej istotne, od kiedy do NATO zaczęły aspirować Szwecja i Finlandia. Swoją obawę Rosja argumentuje dostępem krajów członkowskich do broni nuklearnej. Dlatego też w Kaliningradzie wykryto zmodernizowane bunkry do przechowywania broni jądrowej.
***
Czytaj także:
