Wirusolog: Skandaliczna decyzja Donalda Trumpa. Mogą umrzeć miliony ludzi

Agencja ONZ ds. walki z AIDS alarmuje, że w najbliższych latach na świecie może dochodzić nawet do 2 tys. nowych zakażeń wirusem HIV dziennie, a liczba zgonów związanych z AIDS może wzrosnąć dziesięciokrotnie. Informację podała pod koniec marca Winnie Byanyima, dyrektorka UNAIDS - programu ONZ koordynującego światową walkę z HIV i AIDS.

Powód? Decyzja administracji Donalda Trumpa o zakończeniu amerykańskiego finansowania programów zwalczania HIV i AIDS. Ruch zszokował świat nauki.

- Decyzja administracji Donalda Trumpa o zakończeniu finansowania 22 uniwersytetom, które prowadziły badania nad wirusem HIV, jest skandaliczna - mówi Interii wirusolog prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska z Katedry Wirusologii i Immunologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Naukowczyni podkreśla, że chodzi o odebranie 30 milionów dolarów, które miały umożliwić prace nad nowymi sposobami leczenia.

- To będzie ogromny krok w tył i powrót do czasów prezydenta Reagana, kiedy też nie było finansowania przeznaczonego na badania nad tym, wtedy jeszcze nowym i nieznanym, wirusem - podkreśla prof. Szuster-Ciesielska.

Wirusolog zauważa, że decyzja Donalda Trumpa będzie oznaczała absolutne zwolnienie tempa badań nad HIV, który w dalszym ciągu jest niepokonany. Nie ma skutecznej szczepionki ani leków, które usunęłyby go z organizmu. Jednak współczesna terapia antyretrowirusowa przynosi efekty.

- Polega na podawaniu kilku leków jednocześnie, które powodują zahamowanie replikacji wirusa, co pozwala przedłużyć życie osoby chorej nawet o 50 lat. To ogromny przeskok w porównaniu z terapią monowalentną, która pojawiła się na początku badań nad wirusem HIV i pozwalała na zwiększenie przeżycia od 6 do 12 lat - tłumaczy prof. Szuster-Ciesielska.

Po decyzji Trumpa największy problem będą miały państwa afrykańskie, bo oprócz finansowania nowych terapii zabrano też pieniądze na wsparcie dla najuboższych krajów. Najwięcej zakażeń wirusem HIV jest obecnie wśród Afroamerykanów i Latynosów.

Wirusolog przyznaje, że w ostatnich latach pojawia się wiele nowych rozwiązań, wiele nowych projektów, ale niestety, tak jak wszystko w nauce, te badania muszą mieć swoje źródła finansowania. Dotychczas przodowały w tym uniwersytety amerykańskie.

- Jeśli finansowania nie będzie, to nie będą się pojawiały nowoczesne metody terapii czy wspomagania osób zakażonych wirusem HIV. W dalszej perspektywie niestety WHO prognozuje, że przełoży się to na ponad sześć milionów zgonów z powodu zakażenia wirusem HIV, w tym około 100 tysięcy zgonów wśród dzieci - alarmuje prof. Szuster-Ciesielska.

Chodzi o sytuacje, w których matka może przekazać wirusa dziecku, które rodzi się z wrodzonym zakażeniem wirusem HIV. - Oczywiście można temu zapobiec, matce podaje się leki antyretrowirusowe i wtedy jest szansa, że dziecko urodzi się zdrowe. Problem w tym, że to kosztowne leczenie. Państw afrykańskich zwyczajnie nie stać na to, żeby dla wszystkich potrzebujących obywateli finansowo zapewnić takie wsparcie - wyjaśnia naukowczyni.

Od kilku lat wzrost zakażeń wirusem HIV obserwowany jest także w Polsce. Prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska wyjaśnia, że jest to związane z wojną w Ukrainie i napływem emigrantów wojennych.

- W Ukrainie odsetek zakażonych wirusem HIV jest stosunkowo wysoki. Od pandemii w 2020 roku, kiedy liczba zakażeń HIV spadła poniżej 900, statystyki systematycznie rosną - w roku 2024, w Polsce zarejestrowano 2055 nowych zakażeń HIV. Na terapiach antyretrowirusowych (ARV) pozostawało 20 281 pacjentów - wylicza.

Tymczasem w polskich aptekach od pewnego czasu jest problem z dostępnością środków profilaktyki przeciwko HIV. Nasza rozmówczyni przyznaje, że problem jest jej znany.

- Chodzi o tak zwaną terapię przed ekspozycyjną (tzw. PrEP), która polega na podawaniu leków o długoterminowym działaniu, blokujących replikację wirusa, kiedy tylko dostanie się do organizmu. To terapia dla osób będących w grupie ryzyka - wyjaśnia.

Interia zapytała Głównego Inspektora Farmaceutycznego o powód niedoborów w aptekach. Przekazano nam, że "pod koniec marca wprowadzono do obrotu znaczną ilość produktu, zawierającego emtrycytabinę oraz tenofowir" (substancje aktywne, zapobiegające zakażeniu wirusem HIV - red.).

Do hurtowni farmaceutycznych trafiły też duże dostawy odpowiednika leku. Jak przekazano Interii, biorąc pod uwagę liczbę recept, wystawianych w ciągu ostatnich 30 dni, zapasu leków wystarczy na około trzy miesiące.

Decyzja Donalda Trumpa zapadła tuż po objęciu przez niego urzędu prezydenta. Departament Stanu 27 lutego 2025 r. podał informacje o zakończeniu amerykańskiego finansowania programów zwalczania HIV i AIDS, a także programów zajmujących się głodem, gruźlicą, malarią i zdrowiem noworodków. 

Organizacje humanitarne alarmują, że te decyzje mogą zagrażać życiu milionów ludzi.

Paulina Sowa

-----

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 200 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Interia Wydarzenia na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!