Trzymana w tajemnicy do samego końca. Tak wyglądała wizyta Dudy w Kijowie

Uzbrojeni po zęby żołnierze jednostek specjalnych, wnikliwe kontrole i kamizelki kuloodporne - to tylko wycinek rzeczywistości, z którą liczą się dziennikarze, relacjonujący wydarzenia z miejsca ogarniętego konfliktem zbrojnym.

Kluczowa z puntu widzenia bezpieczeństwa zarówno miejscowych służb, jak i mediów, jest ściśle określona polityka informacyjna. Na czym ona polega? Jakie zawiera ograniczenia? Tu nie ma zmiłuj, nie ma drogi na skróty. Trzeba się trzymać sztywnych reguł gry. Podobnie było w Kijowie w trakcie obchodów 33. rocznicy proklamowania niepodległości Ukrainy.

Samo przygotowanie do wyjazdu, informowanie redakcji o programie nadchodzącego wydarzenia, wiąże się z dyskrecją i powściągliwością. Odpowiadający za stronę medialną przedstawiciele gospodarzy i zaproszonych delegacji przez kilka tygodni wspólnie opracowują nie tylko program, ale też etapy przekazywania informacji.

W przypadku przyjazdu prezydenta Andrzeja Dudy do Kijowa pierwszym punktem, o którym mogły poinformować zarówno ukraińskie jak i polskie media było jego pojawienie się na dworcu. Wykluczone było relacjonowanie na żywo momentu dotarcia specjalnego pociągu do miejsca docelowego. Informację o rozpoczęciu wizyty możliwe jest jedynie z opóźnieniem. Chodzi o to, by głowa państwa mogła bezpiecznie opuścić dworzec, tak by "niepożądane" siły nie miały czasu, by zakłócić początek wizyty.

Podobnie sprawa wyglądała z kolejnymi punktami aktywności medialnej. Sama wizyta - do momentu jej rozpoczęcia - trzymana była w tajemnicy. Dlatego też w nagłówkach artykułów portali internetowych czy na paskach informacyjnych stacji telewizyjnych można było przeczytać o "niespodziewanej" albo "zaskakującej" wizycie prezydenta.

Kolejne etapy udziału prezydenta w obchodach państwowego święta na Ukrainie to złożenie kwiatów przed Ścianą Pamięci Poległych za Ukrainę, przemówienie na Placu Sofijskim czy wystąpienie na konferencji prasowej u boku prezydenta Ukrainy i premier Litwy. Tu, oprócz zasady związanej z opóźnieniem przekazania informacji, organizatorzy postanowili ograniczyć udział dziennikarzy. Dwa wyżej wymienione punkty uroczystości odbyły się właściwie bez udziału przedstawicieli mediów. Szczegóły, czyli zdjęcia, materiały filmowe i teksty można jedynie znaleźć na kanałach informacyjnych kancelarii prezydentów Polski i Ukrainy oraz premier Litwy.

To oznacza, że na miejscu politykom mogli towarzyszyć jedynie osobiści fotografowie, operatorzy kamer i współpracownicy odpowiedzialni za publikowanie treści w mediach społecznościowych. To na ich barkach spoczęło rejestrowanie wydarzeń i przygotowanie materiałów dla mediów.

Co więcej, służby oddelegowane przez Ukraińców do zabezpieczenia uroczystości dbały o to, by nawet w pobliżu głównych scen wydarzeń nie pojawiali się dziennikarze. Relacja na żywo, z widokiem na objętą obostrzeniami arenę wydarzeń, mogłaby zwrócić uwagę rosyjskich służb. Stąd tylko krok do wywołania precyzyjnie wymierzonej prowokacji.

Inaczej organizatorzy podeszli do konferencji prasowej zorganizowanej na tyłach Pałacu Maryjskiego, czyli rezydencji należącej do kancelarii prezydenta Wołodymyra Zełeńskiego. Tutaj kilkudziesięciu dziennikarzy z Ukrainy i zagranicznych mediów było mile widzianych, ale też z zachowaniem z góry określonych zasad. Przede wszystkim po przejściu weryfikacji przez służby (sprawdzenie dokumentów, miejsca na liście i kontroli osobistej - red.) możliwe było przekroczenie progu pałacu, ale bez narzędzi, które umożliwiałyby rejestrowanie konferencji na żywo.

W szatni przed wejściem trzeba było na dwie godziny pożegnać się ze smartfonami i nadajnikami, dzięki którym przesyła się sygnał telewizyjny do redakcji. Dziennikarze mogli notować najważniejsze fragmenty wypowiedzi w notesach (powrót do korzeni) a operatorzy kamer rejestrować obraz i dźwięk bez opcji przesyłania dalej.

Żadnych relacji na żywo, zdjęć i filmików do mediów społecznościowych, a nawet brak kontaktu z redakcjami. Gospodarze po zakończeniu uroczystości pomogli dziennikarzom opuścić teren pałacu i dali zielone światło dla wysyłki materiałów.

Czy wobec takich reguł gry możliwe jest atrakcyjne relacjonowanie uroczystości takich jak Dzień Niepodległości Ukrainy? Są na to sposoby! W czasie punków zastrzeżonych dla mediów udałem się w miejsce ważne i symboliczne dla współczesnej historii Ukrainy. To (nomen omen) Plac Niepodległości w Kijowie. To na Majdanie w 2004 i 2005 roku odbywały się wydarzenia określane jako pomarańczowa rewolucja. Tu także od listopada 2013 roku Ukraińcy protestowali przeciw próbie zahamowania przez ówczesną władzę drogi zbliżenia do Unii Europejskiej.

W sobotę 24 sierpnia od samego rana można tu było spotkać mieszkańców Kijowa z narodowymi flagami i kwiatami. Po rozpoczęciu pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę tuż przy Chreszczatyku, czyli głównej alei Kijowa, zaczęły pojawiać się flagi w niebiesko żółte pasy z wypisanymi nazwiskami poległych na froncie żołnierzy. Dziś takich flag jest co najmniej kilka tysięcy.

Na miejscu pracowało już kilkunastu reporterów i operatorów kamer z innych redakcji. Oni też chcieli opowiedzieć o ważnym święcie przez pryzmat relacji i doświadczeń mieszkańców Kijowa. Spotkałem tu wspominających swoich kolegów z frontu weteranów i młodych ludzi, dla których ważna jest pamięć o ukraińskich bohaterach. Pokazywanie ich relacji to jedna z form opowiadania o niepodległości ich kraju. Nie tylko tej ustanowionej w 1991 roku, ale także tej wymarzonej po zakończeniu wojny z Rosją.

Z Kijowa dla Interii Grzegorz Urbanek

----

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 200 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Interia Wydarzenia na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!