Matura 2018. Język polski poziom podstawowy. Arkusz CKE i odpowiedzi
Język polski na poziomie podstawowym zdawało w piątek na maturze ponad 274 tys. tegorocznych absolwentów liceów ogólnokształcących i techników. Poniżej publikujemy arkusz CKE - język polski poziom podstawowy wraz z odpowiedziami zaproponowanymi przez naszego eksperta.

Matura z języka polskiego (poziom podstawowy) rozpoczęła się o godzinie 9:00 i trwała 170 min. Arkusz CKE składał się z dwóch zestawów zadań sprawdzających umiejętność wykonywania na tekście nieliterackim operacji dowodzących jego rozumienia na różnych poziomach oraz z zadania polegającego na napisaniu wypracowania.
"Lalka" i wiersz Ernesta Brylla
W tym roku na maturze z języka polskiego maturzyści mierzyli się z następującym tematem: "Tęsknota - siła niszcząca czy budująca ludzkie życie. Rozważ i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu "Lalki", całej książki Bolesława Prusa oraz wybranego tekstu kultury". Jeśli maturzysta nie decydował się na napisanie wypracowania, mógł przeprowadzić analizę tekstu poetyckiego, w tym roku był to wiersz Ernesta Brylla pt. "Bądźmy dla siebie bliscy bo nas rozdzielają".
Sesja egzaminów pisemnych matury 2018 potrwa do 23 maja. O dwa dni dłużej będą trwały egzaminu ustne z języków obcych. Aby zdać maturę, uczeń musi uzyskać co najmniej 30 proc. punktów z egzaminów obowiązkowych. Egzaminy z przedmiotów dodatkowych nie mają określonego progu zdawalności. Liczą się jedynie przy rekrutacji na studia. Wynik maturzyści poznają 2 lipca.
PONIŻEJ PUBLIKUJEMY ARKUSZ Z JĘZYKA POLSKIEGO (POZIOM PODSTAWOWY) WRAZ Z NIEOFICJALNYMI ODPOWIEDZIAMI. Wciśnij F5, strona nie odświeża się automatycznie!





WYPRACOWANIE ODPOWIEDZI (znajdziesz na drugiej stronie)

Temat 1
Wstęp: Motyw tęsknoty to uniwersalny temat wielu tekstów kultury. Bohaterowie literaccy tęsknią zarówno za drugim człowiekiem, ojczyzną, utraconym domem itp., jak i za wartościami materialnymi. Tęsknota sprawia, że intensywnie myślimy o osobie, miejscu lub rzeczy, której nam brakuje i chętnie przywołujemy utraconą wartość we wspomnieniach.
Teza: Tęsknota - choć często wiąże się ze smutkiem i nostalgią - może być siłą budującą. Dzieje się tak, ponieważ gdy tęsknimy, nieustannie aktualizujemy w pamięci i idealizujemy utraconą bliską osobę, miejsce lub przedmiot. Dzięki temu utrwalamy i pielęgnujemy wspomnienia oraz pozytywne obrazy tego, co dla nas wartościowe. Bywa też, że tęsknota motywuje nas do działania.
Argument pierwszy - analiza załączonego fragmentu:● Tęsknota Wokulskiego za domem i ojczyzną wywoływała w nim uczucia smutku i rozdarcia ("Uczułem jakby wewnętrzne rozdarcie i wtedy dopiero przekonałem się, jak głęboką mam ranę w duszy.").● Tęsknota ma charakter romantyczny (byroniczny) - Rzecki nazywa ją "szałem", w chwilach tęsknoty Wokulski izoluje się od świata.● Wystarczą nawet niewielkie bodźce, aby wywołać tęsknotę za ojczyzną ("Drzewo znajomej formy, jakiś obdarty pagórek, kolor obłoku, przelot ptaka, nawet powiew wiatru").● Bohater znajduje ukojenie w pracy - nie tęskni tylko w tych chwilach, kiedy zajmuje się interesami, handlem ("Dopóki rozpisywałem listy, robiłem rachunki, odbierałem towary, rozsyłałem moich ajentów, dopókim bodaj dźwigał i wyładowywał zepsute wozy albo czuwał nad skradającym się grabieżcą, miałem względny spokój.")● Pozytywny aspekt tęsknoty: to dzięki niej bohater znajduje motywację do pracy. Zaangażowanie w interesy pozwala mu się dorobić znacznego majątku. Majątek zaś staje się "środkiem" zbliżenia się do Łęckiej.
Odwołanie do całości powieści:● umiejscowienie fragmentu w całości utworu: Wokulski po powrocie z wojny rosyjsko-tureckiej, na której dorobił się majątku,● motyw tęsknoty za ukochaną kobietą: Wokulski jest zmotywowany do działania, ponieważ tęskni także za Łęcką, którą widział jeszcze przed wyjazdem na wojnę,● tęsknota innych bohaterów (np. zapiski Rzeckiego w "Pamiętniku starego subiekta" - idealizacja romantycznej młodości, wspomnienia młodzieńczych ideałów - postać Napoleona itp.)
Argument drugi: Jan Kochanowski “Treny"
Podmiot liryczny cyklu trenów to ojciec cierpiący po stracie ukochanej córki - Orszulki. Tęsknota sprawia, że nieustannie przywołuje on w pamięci wyidealizowany obraz swojego dziecka. W trenach Orszulka jawi się jako dziecko wybitnie uzdolnione (w wieku dwóch lat zabawiała domowników śpiewaniem piosenek), wdzięczne i radosne. Podmiot liryczny cierpi, lecz w finalnym utworze cyklu trenów wspomnienia córeczki ściągają na niego sen, który przynosi pocieszenie i ukojenie. Dzięki tęsknocie za dzieckiem podmiot liryczny traci wprawdzie sens życia, ale zaraz potem go odnajduje i zaczyna w pełni rozumieć - sensem tym jest przyszłe szczęście i życie wieczne po śmierci (wizja chrześcijańska).
Argument trzeci: Cyprian Kamil Norwid "Moja piosnka II"
Podmiot liryczny utworu to poeta-emigrant, który tęskni za utraconą ojczyzną. Przywołuje ją więc i idealizuje w swoich wspomnieniach. Choć utwór wydaje się nostalgiczny i smutny, została w nim zapisana pozytywna wizja wyidealizowanej Polski - kraju, którego mieszkańcy mają poszanowanie dla tradycji, lokalnej przyrody, obyczajów chrześcijańskich itp. Jest to również kraj, którego mieszkańcy są czyści i nieskalani moralnie.
Inne teksty kultury, do których można było się odwołać:
● A. Mickiewicz, "Pan Tadeusz" - tęsknota za "krajem lat dziecinnych",● "Dziady" cz. III - np. pani Rollison - tęsknota matki za synem,● M. Bułhakow “Mistrz i Małgorzata" - tęsknota Małgorzaty za Mistrzem,● Homer "Odyseja" - tęsknota Odyseusza za domem,● J. Słowacki "Rozłączenie".
Zakończenie - wnioski: Tęsknota może być siłą budującą - skłania bowiem człowieka do działania (jak Wokulskiego), motywuje i nadaje sens jego poczynaniom. Tęsknota jest również powodem, dla którego pielęgnujemy wspomnienia i idealizujemy w pamięci obrazy utraconych osób, miejsc i przedmiotów. Dzięki tęsknocie pamięć ta jest zawsze żywa.
Temat 2
Interpretacja wiersza "Bądźmy dla siebie bliscy bo nas rozdzielają" Ernesta Brylla
Wstęp - podstawowe informacje o wierszu: Utwór Ernesta Brylla to przykład liryki zwrotu do adresata (liryki apelu). Podmiot liryczny zwraca się do odbiorcy zbiorowego (świadczą o tym czasowniki w 1.os. l.mnogiej: "bądźmy"). Podmiot daje odbiorcy pouczenia (rady) dotyczące pielęgnowania bliskości.
Utwór ma kompozycję zamkniętą: rozpoczyna się i kończy tym samym zdaniem "Bądźmy dla siebie bliscy bo nas rozdzielają". Powtórzenie tego wersu ma na celu podkreślenie ważności głównego przesłania utworu.
Teza interpretacyjna: Główną myślą zawartą w wierszu Ernesta Brylla jest zachęta do pielęgnowania bliskości i ciepłych uczuć międzyludzkich. Są one szczególnie ważne, ponieważ pomagają scalać ludzi w wielu trudnych sytuacjach codziennych, między innymi podczas fizycznej rozłąki (np. wyjazdu, emigracji, mieszkania w odległych od siebie miejscach) lub w momencie, gdy rozdzielają nas życiowe trudności i różnice światopoglądowe. Bez pielęgnowania uczuć nie jest możliwe utrzymanie więzi w tych sytuacjach (tytułowe "rozdzielanie").
Analiza wiersza:
Język: Język w utworze jest bardzo prosty i ubogi w środki stylistyczne - poza kilkoma metaforami przekaz poetycki ma charakter dosłowny. Dzięki temu utwór i jego przesłanie są zrozumiałe dla przeciętnego odbiorcy. Wybór takiego języka koresponduje z tematem wiersza - poecie najprawdopodobniej zależało, by jego przesłanie było jasne i czytelne dla każdego człowieka.
Argumenty z wiersza:● Podmiot liryczny nawiązuje do sytuacji rozłąki fizycznej ("I co chwila nam ziemia pęka pod stopami"). Rozłąka z bliskimi może sprawić, że człowiek metaforycznie "traci grunt pod nogami". Okazywanie sobie bliskości sprawia, że zyskujemy oparcie w drugim człowieku. ● Sytuacja rozłąki może dotyczyć np. emigracji, ale równie dobrze poczucia rozdzielenia we własnym kraju ("A te okrawki/ Kraju na którym stoimy"). Patrząc na datę powstania utworu (1985) można przytoczyć tu kontekst historyczny (Polska w okresie PRL-u, po stanie wojennym: trudności komunikacyjne pomiędzy oddalonymi od siebie bliskimi osobami itp.)● Okazywanie sobie bliskości jest bardzo ważne także w sytuacjach stresowych ("Bądźmy dla siebie bliscy kiedy się boimy"), kiedy w naszym życiu piętrzą się trudności. Wystarczy wówczas drobny gest, aby okazać wsparcie drugiemu człowiekowi ("Gdy byle kamyk może poruszyć lawiny").● Podmiot liryczny apeluje także o wierność "kiedy rosną mury" - a więc w obliczu życiowych trudności, konfliktów, zróżnicowania światopoglądowego.● Okazywanie bliskości, wierności i ciepłych uczuć jest - zdaniem podmiotu lirycznego - miarą człowieczeństwa. Zachowanie to określa nas samych jako ludzi: "Bo tyle w nas jest siebie, ile ciepła tego/ Które weźmiemy od kogoś drugiego". Ciepło i pozytywne relacje międzyludzkie sprawiają, że stajemy się lepszymi, silniejszymi ludźmi.
Zakończenie - wnioski:
● W życiu ludzkim istnieje wiele sytuacji, które "rozdzielają" bliskie sobie osoby (odległość fizyczna, strach, konflikty, różnice poglądów itp.).● Okazywanie sobie bliskości, wierności, ciepła, solidaryzowanie się - to metody pielęgnowania więzi w trudnych sytuacjach. Poeta zachęca do stosowania ich w życiu codziennym.
Możliwe odwołania do innych tekstów kultury, np. Juliusz Słowacki "Rozłączenie", Jacek Kaczmarski "Mury", Michaił Szyszkin "Nie dochodzą tylko listy nienapisane" itp.
Chcesz skutecznie przygotować się do egzaminów? Zobacz, jakie to proste! Wypracowania, opracowania lektur, testy dla liceum, gimnazjum i szkoły podstawowej znajdziesz na Bryk.pl oraz na Opracowania.pl