Wątpliwości wokół liczenia głosów. Gawkowski apeluje do PKW

Gawkowski pytany był o sprawę anomalii w II turze wyborów prezydenckich na briefingu prasowym przed posiedzeniem ministrów cyfryzacji w Luksemburgu. Minister wyraził zdziwienie wynikami wyborów w niektórych komisjach i ocenił, że wymagają one wyjaśnienia przez PKW i Krajowe Biuro Wyborcze.

- Liczę na to, że zostanie to wyjaśnione, bo jak sam patrzyłem na wyniki tych komisji obwodowych, to w przeszłości takich przypadków nigdy nie mieliśmy - stwierdził.

Zdaniem ministra ważne jest zwłaszcza, abyśmy "wiedzieli, dlaczego czasami było o 200 proc. przyrostu (głosów - red.) na jednego kandydata w jednej komisji, skoro z takiej nawet matematycznej perspektywy wydaje się to dość nieprawdopodobne".

W czwartek, w reakcji na doniesienia o możliwych nieprawidłowościach, głos zabrała szefowa sztabu wyborczego Rafała Trzaskowskiego Wioletta Paprocka, która zaapelowała o zgłaszanie anomalii przez specjalną stronę internetową stworzoną w tym celu.

"Jeśli widzicie nieprawidłowości - zgłaszajcie je na stronie protestwyborczy2025.pl, a my zwrócimy się do Państwowej Komisji Wyborczej, aby każdy z tych przypadków wyjaśniła" - napisała na portalu X.

Na apele rządzących kierowane do Państwowej Komisji Wyborczej i Krajowego Biura Wyborczego odpowiedział rzecznik KBW Marcin Chmielnicki. Jak poinformował w piątek, obecne wyniki głosowania w wyborach prezydenckich "mogą zostać zweryfikowane wyłącznie przez Sąd Najwyższy w związku z rozpatrywaniem protestów wyborczych".

- Dokumenty z głosowania, w tym karty do głosowania, są również udostępniane na żądanie sądów, prokuratury lub Policji, prowadzących postępowanie karne - dodał, zaznaczając, że okręgowa komisja wyborcza, na podstawie otrzymanych protokołów głosowania od obwodowych komisji wyborczych, sporządza protokół zbiorczych wyników głosowania i sprawdza protokół sporządzony przez obwodową komisję pod względem formalnym oraz spójności arytmetycznej.

Wskazał jednak, że okręgowa komisja "nie jest uprawniona do zakwestionowania protokołu z powodu tego, że wyniki ustalone przez obwodową komisję wyborczą odbiegają od wyników w sąsiednich obwodach głosowania lub od wyników z pierwszego głosowania".

- Odpowiedzialność za właściwe ustalenie wyników w danym obwodzie ciąży na obwodowej komisji wyborczej złożonej z przedstawicieli różnych, konkurujących ze sobą komitetów wyborczych, często w obecności mężów zaufania i obserwatorów społecznych - podkreślił Chmielnicki.

Monika Drwal z zespołu prasowego Sądu Najwyższego przekazała, że dotychczas do SN wpłynęło 21 protestów wyborczych przeciwko wyborowi prezydenta. Czas na ich składanie ruszył tuż po podaniu przez PKW do publicznej wiadomości wyniku wyboru i ogłoszenia zwycięstwa Karola Nawrockiego, kończy się natomiast 16 czerwca.

Przypomnijmy, że w środę SN informował o ośmiu protestach, które dotyczyły m.in. "manipulacji telepatycznej", dwóch członków komisji wyborczej, którzy pracowali z czerwonymi koralami na szyi - rekwizytem jednoznacznie kojarzonym z kampanią kandydatki Joanny Senyszyn czy też wpisu internetowego wiceprzewodniczącego jednej z komisji.

Treścią protestu mogą zostać objęte okoliczności dotyczące zarówno I tury wyborów, która odbyła się 18 maja, jak i II tury z 1 czerwca. Protest taki złożyć można tylko na piśmie - bezpośrednio w siedzibie SN lub nadać w polskiej placówce pocztowej.

Jeśli wyborca przebywa za granicą bądź na polskim statku morskim, protest może powierzyć właściwemu terytorialnie konsulowi lub kapitanowi statku. Musi jednak dołożyć do tego zawiadomienie o ustanowieniu swojego pełnomocnika zamieszkałego w kraju lub pełnomocnika do doręczeń zamieszkałego w kraju.

Jeśli protest ma zostać rozpoznany merytorycznie przez SN, to nie może zawierać braków formalnych - musi spełniać wymogi określone w Kodeksie wyborczym oraz ogólne warunki pisma procesowego. Szczegółowe wymogi odnoszące się do protestów wyborczych zawarte są na stronie internetowej SN.

Po rozpoznaniu wszystkich protestów wyborczych, na podstawie sprawozdania z wyborów przedstawionego przez PKW, Sąd Najwyższy rozstrzyga o ważności wyboru prezydenta RP - musi to zrobić w ciągu 30 dni od podania wyników wyboru do publicznej wiadomości. Oznacza to, że ostatnim dniem, do którego musi zapaść to rozstrzygniecie będzie 2 lipca br.

Jednym z przykładów wskazywanych w tym kontekście jest obwodowa komisja wyborcza numer 95 przy ul. Stawowej w Krakowie. Odwrotnie przypisała głosy oddane w drugiej turze wyborów prezydenckich na Karola Nawrockiego i Rafała Trzaskowskiego.

Według danych PKW w pierwszej turze wyborów w komisji nr 95 w Krakowie zwyciężył Trzaskowski, który uzyskał 550 głosów, kolejny był Sławomir Mentzen z 221 głosami, a po nim Karol Nawrocki, którego poparło 218 wyborców. Po głosowaniu w drugiej turze komisja podała, że najwięcej - 1132 głosów uzyskał Nawrocki, a Trzaskowski zdobył ich 540. Lokalne media określiły to "wyborczym cudem" i wskazały na wątpliwości, które wzbudziła nagła zmiana poparcia.

Jak poinformował komisarz wyborczy w Krakowie Rafał Sobczuk, przedstawiciele obwodowej komisji zgłosili urzędowi miasta oraz komisji okręgowej pomyłkę. "Komisja głosy, które były oddane na jednego kandydata, przypisała drugiemu, taki dostarczyła protokół i takie dane zostały wprowadzone do systemu" - poinformował Sobczuk. Dodał, że członkowie komisji sami zauważyli błąd, ale na zmianę było za późno. Pomyłkę tłumaczyli zmęczeniem i nieporozumieniem.

Wyjaśnienia w tej sprawie prowadzi Okręgowa Komisja Wyborcza w Krakowie.