Matura 2023. Wiedza o społeczeństwie. Tutaj arkusz CKE i odpowiedzi
Matura z wiedzy o społeczeństwie odbyła się dzisiaj w szkołach ponadpodstawowych w całej Polsce. Wśród maturalnych zadań pojawiło się polecenie dotyczące prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Tutaj znajdziecie arkusz CKE - WOS - poziom rozszerzony (formuła 2023) wraz z możliwymi odpowiedziami, które opracowuje nasz ekspert.
Matura z WOS-u była w tym roku przeprowadzana w dwóch formułach: 2023 (arkusze CKE fioletowe) oraz 2015 (arkusze CKE pomarańczowe). Do "nowej matury" przystąpili tegoroczni absolwenci czteroletnich liceów ogólnokształcących. Z kolei absolwenci, którzy ukończyli czteroletnie technikum, i absolwenci szkół branżowych II stopnia zdawali maturę w starej formule. Wszyscy na rozwiązanie arkusza CKE mieli dokładnie 180 minut.
Matura 2023: Wiedza o społeczeństwie - arkusze CKE i odpowiedzi
Czy nowa matura z wiedzy o społeczeństwie była trudna? Przekonajcie się sami. Dokładnie w tym miejscu znajdziesz arkusz CKE - wiedza o społeczeństwie, poziom rozszerzony, formuła 2023. Następnie publikujemy kolejne strony arkusza z odpowiedziami, jakie opracowuje nasz ekspert. Nie będziemy rozwiązywać formuły 2015.
Matura 2023 z WOS-u. Trzeba było napisać pozew
Zadanie numer 20 brzmiało: Na podstawie podanych informacji oraz przytoczonych przepisów prawnych napisz - jako Beata Jaskólska - pozew związany ze zwrotem zadatku. Zachowaj formalny charakter pisma. Przedmiotem żądania w tej sprawie uczyń maksymalną sumę. Sformułuj także krótkie uzasadnienie pozwu, odnosząc się do odpowiednich przepisów prawa materialnego.
Przykładowa odpowiedź:
Demokracja bezpośrednia jest jednym z najważniejszych elementów funkcjonujących w demokratycznych państwach prawa. To właśnie poprzez inicjatywy obywatelskie czy referenda obywatele realnie wpływają na swoją rzeczywistość i mogą kierować władze w oczekiwanych kierunkach. To w referendach ludzie, którzy mają pełnię praw wyborczych, mogą wypowiedzieć się w ważnych dla siebie kwestiach i podjąć istotne dla siebie decyzje. W polskiej ustawie zasadniczej z 1997 roku przewidziano dwa rodzaje referendów - ogólnokrajowe i lokalne. Referenda ogólnokrajowe mogą być organizowane w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa, w celu wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej i dla zatwierdzenia nowej ustawy zasadniczej. Natomiast referenda lokalne mogą dotyczyć spraw istotnych dla społeczności lokalnej i to właśnie one wydają się być najważniejszym narzędziem w rękach obywateli w ramach demokracji bezpośredniej. W swojej pracy scharakteryzuję uregulowania prawne dotyczące referendów lokalnych w Rzeczpospolitej Polskie i rozważę, czy oceny i postulaty przedstawione w tekście źródłowym odnoszą się do wskazanych instytucji prawnych, czy - do kwestii kultury politycznej społeczeństwa.
Kwestie związane z referendum lokalnym doprecyzowano w ustawie z 2000 roku z wszystkimi późniejszymi zmianami, ale ważne są również dokumenty takie jak: ustawa o samorządzie powiatowym, ustawa o samorządzie gminnym, ustawa o samorządzie województwa czy Kodeks wyborczy. W ustawie z 2000 roku przewidziano trzy sytuacje, w których obywatele mogą zwrócić się z inicjatywą zorganizowania referendum lokalnego: w sprawie odwołania organu stanowiącego tej jednostki; co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej tej wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki; w innych istotnych sprawach, dotyczących społecznych, gospodarczych lub kulturowych więzi łączących tę wspólnotę. Referendum lokalne może zostać przeprowadzone z inicjatywy organu stanowiącego danej jednostki samorządu terytorialnego lub na wniosek co najmniej 10% uprawnionych do głosowania mieszkańców gminy lub powiatu oraz 5% uprawnionych do głosowania mieszkańców województwa. Z inicjatywą przeprowadzenia referendum na wniosek mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego może wystąpić grupa co najmniej 15 obywateli, statutowa struktura terenowa partii politycznej lub organizacja społeczna, która działa na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego. Referenda lokalne finansowane są zawsze z budżetu jednostki samorządu terytorialnego a obywatele mają wgląd w sprawozdanie finansowe. Referendum lokalne jest wiążące pod warunkiem osiągnięcia 30% frekwencji wszystkich uprawnionych do głosowania, z wyjątkiem głosowania w sprawie odwołania organów samorządowych - w tym przypadku wymagany jest udział co najmniej 3/5 uprawnionych do wyboru tego organu. Minimalna frekwencja zawsze jest ustalana indywidualnie, na podstawie liczby mieszkańców określonego obszaru - gminy, powiatu czy województwa. W większości przypadków jednak, wynik ważnego referendum jest rozstrzygający, jeżeli za jednym z rozwiązań w sprawie poddanej pod głosowanie oddano więcej niż połowę ważnych głosów. Jeżeli nastąpi taka sytuacja, właściwy organ samorządu terytorialnego niezwłocznie musi podjąć czynności w celu wprowadzenia rozwiązań z referendum w życie.
Przepisy prawne w kwestii organizacji referendów lokalnych w Polsce są jasno sprecyzowane i korzystne dla obywateli, powinny cieszyć się więc dużym zainteresowaniem. Nie ma to jednak odzwierciedlenia w danych przytoczonych w materiałach źródłowych. Fragment ekspertyzy na temat referendów lokalnych za lata 2014-2018 jasno wskazuje, że obywatele nie sięgają często po tę formę demokracji bezpośredniej, a jeżeli już referendum jest organizowane, to frekwencja nie jest wystarczająca i nie dochodzi do żadnych zmian. Dane przedstawione w tabeli również obrazują, że na przestrzeni ośmiu analizowanych lat nie doszło do wyraźnej poprawy partycypacji politycznej społeczeństwa i rozwoju postaw politycznych.
Zestawienie rozwiązań prawnych obowiązujących w Polsce z danymi przytoczonymi w materiale źródłowym wskazuje na to, że niska partycypacja polityczna wspomniana w tekście wynika z kultury politycznej społeczeństwa Polskiego, a nie z braków w prawie. Niska frekwencja powoduje, że obywatele nie widzą sensu w marnotrawieniu funduszy na referenda lokalne, ponieważ nie przynoszą one żadnych realnych zmian, w wyniku niechęci do demokracji bezpośredniej. Obywatele nie uczestniczą w życiu politycznym co niejako jest zamknięciem pewnego błędnego koła. Mimo posiadania narzędzi w rękach, które zostały przewidziane w polskim systemie prawnym, społeczeństwo niechętnie po nie sięga.
Matura z WOS-u. Było pytanie o Lecha Kaczyńskiego
Jak maturzystom poszedł WOS? Interia zapytała o pierwsze wrażenia po egzaminie. Jak usłyszała nasza dziennikarka Magdalena Raducha, jedno z poleceń dotyczyło prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
- Było zadanie, gdzie pojawiło się jego przemówienie z 2008 roku w sprawie konfliktu Rosji i Gruzji. Na podstawie tekstu przemówienia i zdjęcia, na którym był Lech Kaczyński wraz z innymi prezydentami, należało napisać, kto wygłosił przemówienie. Chodziło właśnie o prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Ja się ucieszyłem, bo to było jedno z prostszych możliwych pytań o konflikty zbrojne - powiedział Miłosz z Katowic, który zdawał maturę 2023 z wiedzy o społeczeństwie.
Matura z WOS niezbyt popularna. Zdawało 16 tys. osób
Wiedza o społeczeństwie nie jest aktualnie często wybieranym przedmiotem dodatkowym. W tym roku zdawało ją w sumie 16 tys. osób, dla porównania egzamin z angielskiego na poziomie rozszerzonym napisało niemal 200 tys. maturzystów. WOS jest na dziewiątym miejscu, jeśli chodzi o wybór zarówno wśród maturzystów z liceów (zdawało go dzisiaj około 11,8 tys. absolwentów LO, czyli 7,5 proc. z nich), jak i wśród maturzystów z techników i szkół branżowych II stopnia (zdawało go 4,1 tys. absolwentów T i BSII, czyli 3,6 proc. z nich).
Wraz z tegorocznymi absolwentami egzaminy zdawać będą też abiturienci z wcześniejszych roczników. Wśród nich będą osoby, które zdecydowały się przystąpić do egzaminu z nowego przedmiotu lub przystąpić do zdawanego wcześniej egzaminu, aby poprawić jego wynik.
Matury 2023. Abiturienci zaczęli od języka polskiego
Dla ponad 270 tys. tegorocznych absolwentów liceów ogólnokształcących, techników i szkół branżowych II stopnia matury rozpoczęły się obowiązkowym pisemnym egzaminem z języka polskiego na poziomie podstawowym. Wraz z nimi egzaminy będą zdawać też abiturienci z wcześniejszych roczników. Wśród nich są osoby, które zdecydowały się przystąpić do egzaminu bądź egzaminów niezdanych w ubiegłych latach lub przystąpić do egzaminu z nowego przedmiotu. Są też osoby, które zdały wcześniej egzamin, ale chcą poprawić jego wynik. W kolejnych dniach odbyły się matury z matematyki oraz języka angielskiego.
Matura 2023. Dzisiaj także język niemiecki
W środę miała miejsce nie tylko matura z WOS-su. Po południu odbywa się matura z niemieckiego. Na poziomie rozszerzonym potrwa 150 minut, a na poziomie dwujęzycznym - 180 minut.
Chęć zdawania niemieckiego na poziomie rozszerzonym zadeklarowało około 3,9 tys. tegorocznych absolwentów, w tym 2,6 tys. tegorocznych absolwentów liceów ogólnokształcących i 1,3 tys. techników i szkół branżowych II stopnia. Maturzystów informujemy, że nie będziemy publikować rozwiązanych arkuszy CKE z niemieckiego.
Rozwiązywaliśmy za to język angielski - w obu formułach i na obu poziomach.
Zobacz arkusze CKE tutaj: Matura z angielskiego. Arkusz CKE i rozwiązania (formuła 2023)
