Matura ustna z polskiego przed tobą? Polonistka rzuca koła ratunkowe i daje praktyczne rady
Przed maturzystami obowiązkowy egzamin ustny z języka polskiego. Jeśli zdajesz go za kilka dni, masz jeszcze czas, aby się do niego przygotować. Nie tylko od strony merytorycznej. - Ustaw timer na 15 minut i zaplanuj w tym czasie wypowiedź. Nie pisz jej w całości, używaj haseł. Dużo łatwiej będzie ci mówić samodzielnie w oparciu o te punkty, niż przytaczać przygotowaną na kartce wypowiedź. Następnie zaprezentuj wypowiedź, zrób to w samotności albo poproś kogoś z rodziny czy znajomych, aby cię wysłuchał - radzi polonistka. Na egzaminie nie zapominaj też o kontakcie wzrokowym. Stresuje cię to? Nauczycielka zdradza jeden trik.
Matury ustne potrwają od 10 do 23 maja. Egzaminy odbywają się w szkołach, a ich terminy zależą od harmonogramów ustalanych przez przewodniczących zespołów egzaminacyjnych.
Wszyscy tegoroczni abiturienci muszą przystąpić do dwóch egzaminów ustnych - z języka obcego oraz z języka polskiego.
Matura ustna z polskiego. Jak będzie wyglądać?
Matura ustna, tak jak pisemna, podzielona jest na dwie formuły - starą formułę 2015 dla uczniów po gimnazjach i nową formułę 2023 dla absolwentów czteroletnich liceów.
W obu formułach egzamin ustny potrwa 30 minut.
- Na starej wersji matury ustnej uczeń losuje pytanie z tekstem kultury: fragmentem tekstu literackiego, fragmentem o tematyce językowej albo tekstu ikonograficznego - plakatu, obrazu, grafiki - mówi Interii Ula Mojkowska-Kuklińska, polonistka z Białegostoku, która edukuje uczniów w sieci na profilach o nazwie Moje Lekcje Polskiego. Zadaniem maturzysty jest zaprezentowanie wypowiedzi na podstawie otrzymanego tekstu z użyciem kontekstu. - Może to być inny tekst literacki, film, a nawet tekst piosenki, a w przypadku tematu językowego chociażby własne doświadczenia komunikacyjne - tłumaczy polonistka.
W nowej formule maturzyści będą losować zestaw dwóch pytań - pierwsze oparte będzie na puli 110 zadań jawnych i sprawdzi znajomość treści i problematyki lektury obowiązkowej. Drugie polecenie będzie podobne do tego, które otrzymają zdający maturę w formule 2015 i będzie zaopatrzone w tekst kultury.
Maturzysta w obu formułach ma 15 minut na przygotowanie się i 10 minut na wypowiedź. - Później pięć minut potrwa część, w której odpowie na pytania komisji - wyjaśnia polonistka.
Matura ustna 2023. Jak się przygotować?
- Jeśli tę maturę mamy nie jutro, a za kilka dni, jest jeszcze czas na powtórkę i przygotowania - podkreśla Ula Mojkowska-Kuklińska.
Zachęca przede wszystkim sprawdzić przykładowe matury na stronie CKE. - Zarówno te zestawy dla nowej, jak i starej matury. Zagadnienia się powtarzają, więc warto się z nimi zapoznać, bo być może pojawią się również w tym roku - zauważa.
Zaleca również powtórkę lektur obowiązkowych. Co jeszcze może zrobić maturzysta? - Można też obejrzeć kilka filmów, które przydadzą się jako kontekst: "Pianistę" albo "Dekalog" Kieślowskiego. To klasyki polskiego kina, więc przez komisję egzaminacyjną będą bardzo mile widziane. Uczniowie przygotować też sobie mogą teksty piosenek, nawet współczesnych, które opowiadają o problemach życiowych. To może być fajne koło ratunkowe do wykorzystania jako kontekst - radzi polonistka.
- Jeśli chodzi o tematy językowe polecam przemyśleć, do czego można się w nich odwołać. Na maturze często pojawia się język perswazji. Można przypomnieć sobie dwie przykładowe reklamy i przemyśleć, jakie elementy językowe wykorzystują, jakie pojawiają się w nich slogany. Warto też zastanowić się nad językiem internetu, poobserwować fora, komentarze w sieci. To też może się przydać - mówi nauczycielka.
I dodaje: - Oczywiście pamiętajmy, że to, czego uczyliśmy się do matury pisemnej, można też wykorzystać na ustnej.
- Jeśli chodzi o pytania jawne, szczególną uwagę warto zwrócić na "Pana Tadeusza" i "Wesele". Wszystkie tematy związane z naturą, patriotyzmem, buntem, pojawiają się bardzo często. Jeśli te lektury nie trafią się w pytaniu jawnym, to mogą przydać się jako kontekst w drugim pytaniu - zaznacza polonistka.
Matura ustna. Przećwicz egzamin w domu
Ula Mojkowska-Kuklińska zachęca też do zaaranżowania przebiegu matury i przećwiczenia jej w domu.
- Na początku przygotuj sobie timer, ustaw go na 15 minut i zaplanuj w tym czasie wypowiedź. Nie pisz jej w całości, używaj haseł, trzymając się przy tym kompozycji - wstęp, stanowisko, rozwinięcie i zakończenie. Dużo łatwiej będzie ci mówić samodzielnie w oparciu o te punkty, niż przytaczać przygotowaną na kartce wypowiedź. Następnie zaprezentuj wypowiedź, zrób to w samotności albo poproś kogoś z rodziny czy znajomych, aby cię wysłuchał. Mów na temat - radzi polonistka.
I zaznacza: - Komisja zawsze jest przyjaźnie nastawiona. Jeśli czegoś zabraknie w naszej wypowiedzi, zostaniemy o to dopytani. Komisja będzie oceniać język mówiony, więc wypowiedź nie musi być tak idealna, jak ta pisemna. Istotne jest też zaznaczanie części kompozycyjnych, to również podlega ocenie. Jak powiesz wstęp, zrób pauzę i dopiero po niej przejdź do dalszej części wypowiedzi.
Matura ustna. Polonistka zdradza prosty trik
Polonistka zauważa też, że w przypadku maturzystów jest to ich pierwsza tego typu wypowiedź ustna, często niećwiczona w szkole. - Może się zdarzyć, że między słowami pojawi się znane wszystkim "yyy", ale jest sposób na to, by go uniknąć. Warto się na chwilkę zatrzymać. Cisza nie jest niczym złym. W tym czasie uporządkuj myśli i wróć dalej do mówienia - zaleca nauczycielka.
I na koniec ma jeszcze jedną, praktyczną radę: - Jeśli masz problem z utrzymaniem kontaktu wzrokowego, wybierz sobie jedną osobę z komisji i mów do niej. A gdyby to też było trudne, wybierz jeden punkt nad komisją i na nim się skup. Poradzisz sobie!
Co było dotychczas na maturze 2023? Zobacz arkusze CKE i propozycje rozwiązań:
