MZ zamyka program darmowych badań. W zamian całkiem nowe rozwiązanie

Program "Profilaktyka 40 plus" wystartował latem 2021 roku jako pilotażowe narzędzie wspierające osoby po czterdziestce w wykrywaniu chorób przewlekłych na wczesnym etapie.

W ciągu kilku miesięcy zyskał na znaczeniu i z tymczasowej inicjatywy przerodził się w trwały element systemu ochrony zdrowia, utrzymywany z budżetu publicznego. Pacjenci mogli skorzystać z pakietu bezpłatnych badań laboratoryjnych i diagnostycznych - m.in. morfologii, lipidogramu, pomiarów glukozy, oceny czynności nerek i wątroby - bez konieczności wcześniejszej wizyty u lekarza.

Zainteresowanie przekroczyło oczekiwania, dlatego resort zdrowia kilkukrotnie wydłużał czas trwania programu, który ostatecznie ma zakończyć się 30 kwietnia 2025 roku.

Po tym terminie wystawianie nowych e-skierowań zostanie zablokowane, a pacjenci będą mogli wykonać badania wyłącznie na podstawie wcześniej wygenerowanych zleceń. To oznacza, że każdy, kto jeszcze nie skorzystał z programu, ma ograniczony czas na zarejestrowanie się przez Internetowe Konto Pacjenta lub aplikację mobilną mojeIKP.

Ograniczenie to wzbudziło zaniepokojenie wśród osób, które przywykły do corocznych, zautomatyzowanych badań. Według statystyk ministerstwa do tej pory z programu skorzystało około pięć milionów pacjentów.

Zamknięcie "Profilaktyki 40 plus" tłumaczone jest zmianą kierunku polityki zdrowotnej - środki publiczne zostaną przesunięte na nową inicjatywę, która ma objąć znacznie szersze grono odbiorców.

W ocenie Ministerstwa Zdrowia dotychczasowy model nie zapewniał odpowiedniego wsparcia po uzyskaniu wyników. Wielu pacjentów pozostawało bez konsultacji, a lekarze podstawowej opieki zdrowotnej nie mieli systemowych narzędzi do dalszego prowadzenia pacjenta. Pojawiły się również problemy techniczne, jak trudności z automatycznym odnawianiem skierowań, czy niespójne raportowanie do systemu.

Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Zdrowia, już od maja 2025 roku, a więc bezpośrednio po zakończeniu programu "Profilaktyka 40 plus", ruszy nowy projekt pod nazwą "Moje Zdrowie".

Inicjatywa obejmie wszystkich dorosłych obywateli, niezależnie od wieku, co stanowi wyraźne odejście od dotychczasowej strategii ograniczonej do populacji powyżej 40. roku życia. Twórcy programu wskazują, że wzrost liczby przypadków chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca czy nadciśnienie, dotyczy coraz młodszych osób, dlatego konieczne stało się poszerzenie dostępu do badań profilaktycznych.

Jednym z głównych założeń "Mojego Zdrowia" jest wzmocnienie roli lekarza rodzinnego w procesie diagnozy i profilaktyki. Otrzyma on większe możliwości kierowania pacjentów na badania dodatkowe, zależnie od wieku, historii medycznej oraz wyników wstępnych testów.

Osoby starsze będą mogły liczyć na częstsze kontrole, natomiast młodsi pacjenci zostaną objęci nadzorem w cyklach kilkuletnich. Eksperci z zakresu zdrowia publicznego podkreślają, że wdrożenie spersonalizowanych planów zdrowotnych, które mają powstawać po każdej wizycie podsumowującej, może poprawić efektywność wykrywania schorzeń na wczesnym etapie oraz skrócić drogę od diagnozy do rozpoczęcia leczenia.

W katalogu badań znajdą się nie tylko podstawowe testy laboratoryjne, ale również badania przesiewowe, takie jak test FIT, pomiar TSH, czy diagnostyka w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu C. Rozszerzony zakres obejmie także ocenę stanu psychicznego i funkcji poznawczych w przypadku pacjentów w wieku senioralnym.

Wszystkie dane będą trafiały do centralnego systemu e-zdrowia, co umożliwi lekarzom różnych specjalności dostęp do pełnej dokumentacji i pozwoli uniknąć powielania badań, skracając tym samym czas oczekiwania na pomoc i poprawiając jakość opieki.