Komisja rekomenduje bez poprawek nowelizację ustaw sądowniczych

Wniosek o zarekomendowanie Senatowi przyjęcia nowelizacji bez poprawek - po ponaddwugodzinnej dyskusji komisji praw człowieka, praworządności i petycji - zgłosił przewodniczący tej komisji Robert Mamątow (PiS). Poparło go pięciu senatorów, przeciw było troje.

Wcześniej większości komisji nie uzyskał wniosek senatorów PO o zarekomendowanie odrzucenia ustawy. Komisja nie przyjęła także wniosku o przerwę w swych obradach.

Nowelizację krytykowali senatorowie PO. "Jeśli ta ustawa przejdzie przez Senat i nie daj Bóg zostałaby podpisana przez prezydenta, to oznaczałoby, że w Polsce został domknięty proces podporządkowywania władzy politycznej organów władzy sądowniczej" - mówił przewodniczący senackiego klubu tej partii Bogdan Klich. Jak zapowiedział, opozycja senacka ma złożyć we wtorek projekt uchwały senackiej, która "miałaby być ochroną obywateli Rzeczpospolitej Polskiej przed konsekwencjami, jakie będą wynikały z przyjęcia tej ustawy".

"Obrońców tej ustawy nie ma" - mówił Jan Rulewski (PO) wskazując, że na posiedzeniu komisji nie pojawił się żaden poseł PiS, choć ustawa była projektem poselskim autorstwa PiS. Dodał, że nowelizacji zarzuca, iż przy jej przygotowaniu "nie było dialogu w państwie demokratycznym, zaś ta ustawa to nie jest spór z opozycją, tylko spór z całym segmentem wymiaru sprawiedliwości".

Rulewski - jako wniosek mniejszości - zgłosił sześć poprawek do ustawy. Zgodnie z jedną z nich "z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy nieważna z mocy prawa staje się decyzja Prezydenta RP niewyrażająca zgody na dalsze zajmowanie stanowiska Pierwszego Prezesa SN".

Jako wniosek mniejszości przez Aleksandra Pocieja (PO) zostało natomiast zgłoszonych sześć poprawek zaproponowanych przez senackie Biuro Legislacyjne. Według najważniejszej z nich z nowelizacji ustawy o KRS wykreślone miałyby zostać przepisy mówiące, że odwołanie od uchwały KRS obejmującej rozstrzygnięcie ws. wniosku o powołanie do pełnienia urzędu sędziego nie wyłącza uprawomocnienia się tej uchwały w zakresie, w jakim rozstrzyga o przedstawieniu wniosku o powołanie do pełnienia urzędu sędziego SN. Zdaniem Biura Legislacyjnego takie rozwiązanie budzi wątpliwości "natury konstytucyjnej".

Wiceminister sprawiedliwości Łukasz Piebiak odpowiadał senatorom opozycji, że propozycja zmian w ustawach sądowniczych jest skutkiem faktu, że liczba sędziów SN zmalała, zadania SN wzrosły, zaś niektóre stowarzyszenia sędziowskie i organizacje społeczne "deklarują, że sparaliżują proces obsadzania stanowisk w SN". "W tym momencie decydent, którym w tym momencie byli posłowie, mogli przyglądać się tej sytuacji i powiedzieć, że damy upaść SN (...), a mogli też zaproponować rozwiązania, które nie pozwolą sparaliżować procesu naboru do SN. Posłowie takie rozwiązanie znaleźli, a Sejm je uchwalił" - mówił Piebiak.

Wiceminister zaznaczył, że nie może pozytywnie odnieść się do propozycji poprawek Biura Legislacyjnego. "Nie są to kwestie legislacyjne, tylko wchodzące w meritum przedłożenia i nie ma potrzeby wprowadzania tego rodzaju zmian" - zaznaczył.

Piebiak ocenił, że "dobrze byłoby, gdyby jesienią" skład SN został uzupełniony o wyłonionych nowych sędziów. "Im szybciej SN uzyska pełny skład, lub prawie pełny skład, to tym lepiej, dlatego że sprawy czekają, ludzie się skarżą, piszą wnioski, skargi kasacyjne i oczekują, że nie będą latami czekać na ich rozpoznanie" - mówił dziennikarzom wiceminister po posiedzeniu komisji.

W końcu czerwca w Monitorze Polskim opublikowane zostało obwieszczenie prezydenta Andrzeja Dudy o wolnych stanowiskach sędziego w SN. Zgodnie z obwieszczeniem, do objęcia są łącznie 44 wakaty sędziowskie. Zgodnie z ustawą o SN, każda osoba, która spełnia warunki do objęcia stanowiska sędziego SN, może zgłosić swoją kandydaturę KRS w terminie miesiąca od dnia obwieszczenia.

Zgodnie z uzasadnieniem ustawy "zasadniczym celem zmian w ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa i ustawie o Sądzie Najwyższym jest doprowadzenie do usprawnienia postępowań prowadzonych przez KRS w sprawach powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego, w tym sędziego SN". Jak zaznaczono, w zmianach chodzi m.in. o wyłączenie możliwości obstrukcji prowadzonych przed KRS postępowań nominacyjnych do SN.

Zmiany przewidują m.in. że Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN będzie wybierało i przedstawiało prezydentowi kandydatów na I prezesa SN niezwłocznie po obsadzeniu 2/3 liczby stanowisk sędziów SN, a nie - tak jak obecnie głosi przepis - dopiero, gdy obsadzone są niemal wszystkie stanowiska.