Nagroda Nobla z chemii przyznana. Znamy zwycięzców
Susumu Kitagawa, Richard Robson i Omar M. Yaghi zostali tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie chemii. Kapituła doceniła ich za przyczynienie się do "rozwoju struktur metalo-organicznych".
"Dzięki rozwojowi metaloorganicznych struktur szkieletowych, laureaci nagrody 2025 w dziedzinie chemii, Susumu Kitagawa, Richard Robson i Omar Yaghi, stworzyli chemikom nowe możliwości rozwiązania niektórych wyzwań, przed którymi stoimy" - poinformowała Szwedzka Akademia.
"Po przełomowych odkryciach laureatów, naukowcy stworzyli wiele różnorodnych i funkcjonalnych struktur metalo-organicznych (MOF). Jak dotąd, w większości przypadków, materiały te były wykorzystywane jedynie na niewielką skalę. Aby wykorzystać zalety materiałów MOF dla ludzkości, wiele firm inwestuje obecnie w ich masową produkcję i komercjalizację" - czytamy w oświadczeniu.
Nagroda Nobla z chemii. Susumu Kitagawa, Richard Robson and Omar M. Yaghi triumfują
"Niektórym się to udało. Na przykład, przemysł elektroniczny może teraz wykorzystywać materiały MOF do pochłaniania części toksycznych gazów potrzebnych do produkcji półprzewodników. Inne MOF mogą natomiast rozkładać szkodliwe gazy, w tym te, które mogą być użyte jako broń chemiczna. Wiele firm testuje również materiały, które mogą wychwytywać dwutlenek węgla z fabryk i elektrowni, aby zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych" - dodała kapituła.
Sztokholm w swojej decyzji wskazuje, że "niektórzy naukowcy uważają, iż struktury metalo-organiczne mają tak ogromny potencjał, że staną się materiałem XXI wieku".
Dwa Noble Skłodowskiej-Curie
W ubiegłym roku Nagrodę Nobla z chemii otrzymali naukowcy z USA i Wielkiej Brytanii: David Baker, Demis Hassabis i John M. Jumper. Jak przekazywała wtedy kapituła, dali oni nauce metody obliczeniowe do projektowania i przewidywania trójwymiarowej struktury białek.
Do tej pory szwedzkie wyróżnienie w kategorii chemia przyznano 116 razy, honorując 197 naukowców. W 1911 honor ten przypadł Marii Skłodowskiej-Curie za odkrycie pierwiastków radu i polonu oraz badania nad ich właściwościami. Niespełna dekadę wcześniej - w 1903 - Komitet uhonorował Polkę w dziedzinie fizyki, z kolei w 1935 roku Nagrodę Nobla z chemii otrzymała jej córka, Irene Joliot-Curie, wraz z mężem Frédérikiem - za syntezę nowych pierwiastków promieniotwórczych.
Nagrody Nobla. Tydzień wręczania wyróżnień w świecie nauki
Tegoroczne Nagrody Nobla nauki przyznano już w dziedzinie medycyny (Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell i Shimon Sakaguchi za odkrycia dotyczące obwodowej tolerancji immunologicznej), a także fizyki (John Clarke, Michel H. Devoret i John M. Martinis za osiągnięcia w dziedzinie mechaniki).
To jednak nie koniec naukowych wrażeń - w czwartek poznamy laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, a w piątek - zwycięzcę Pokojowej Nagrody Nobla.
Szóstą dziedziną, w której przyznawana jest nagroda, są nauki ekonomiczne. Laureata w tej kategorii poznamy w poniedziałek, 13 października. Ekonomiczny Nobel nie został wymieniony w testamencie fundatora - przyznawane od 1969 r. wyróżnienie formalnie nosi nazwę Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla i jako jedyne finansowane jest ze środków szwedzkiego banku centralnego.
