Wybory prezydenckie. Jak zagłosować za granicą? Kluczowe informacje

Wybory prezydenckie 2025 odbędą się 18 maja, a ewentualna druga tura 1 czerwca. Państwowa Komisja Wyborcza (PKW) jeszcze nie zamknęła oficjalnej listy kandydatów, ponieważ termin zgłaszania upływa 24 marca. Do 4 kwietnia komitety muszą zebrać 100 000 podpisów poparcia.

Podstawy są jasne i wynikają z Kodeksu wyborczego z 5 stycznia 2011 roku (ostatnia aktualizacja: Dz. U. z 2024 r., poz. 1907). Każdy obywatel Polski, który ukończył 18 lat i nie został pozbawiony praw wyborczych, może oddać głos w wyborach prezydenckich.

Dotyczy to także Polaków przebywających poza granicami kraju - niezależnie od tego, czy mieszkają za granicą na stałe czy przybywają tam tymczasowo.

Kluczowe jest jednak wpisanie się do spisu wyborców. Za granicą zajmują się tym konsulowie, natomiast na statkach kapitanowie. Wyborca można znajdować się tylko w jednym spisie.

Pierwszy krok to wniosek do konsula o wpisanie do spisu wyborców w danym obwodzie głosowania. Minister spraw zagranicznych określi listę lokali wyborczych w drodze rozporządzenia. Wykaz będzie dostępny na stronach www.pkw.gov.pl oraz www. wybory.gov.pl. Termin na zarejestrowanie się w spisie wyborców upływa 13 maja 2025 roku, czyli pięć dni przed pierwszą turą.

Wniosek można złożyć na trzy sposoby: tradycyjnie, na papierze z odręcznym podpisem; elektronicznie przez system e-wybory udostępniony przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych albo mailowo, wysyłając skan podpisanego dokumentu do konsulatu. Muszą się w nim znaleźć:

Jeśli wybory nie rozstrzygną się w pierwszej turze, kolejny wniosek o zmianę miejsca głosowania można złożyć do 27 maja. Wyborca ma również prawo do złożenia wniosku o zaświadczenie do prawa do głosowania w dowolnym lokalu.

Alternatywą dla spisu jest zaświadczenie o prawie do głosowania - dokument, który daje swobodę wyboru miejsca głosowania za granicą, w Polsce lub na polskim statku. Wniosek o jego wydanie można złożyć w dowolnym urzędzie gminy w Polsce między 4 kwietnia a 15 maja 2025 roku lub u konsula, również do 15 maja. Wyborca otrzyma dwa zaświadczenia: na pierwszą i drugą turę wyborów prezydenckich.

Wniosek musi być pisemny, podpisany własnoręcznie. Zaświadczenie można odebrać osobiście lub przez upoważnioną osobę. Głosujący, którzy zmienią plany po pierwszej turze, mogą wnioskować o nowe zaświadczenie na drugą turę - ale tylko do 29 maja.

Jeśli wyborca zgubi zaświadczenie, całkowicie utraci szansę na udział w głosowaniu. Duplikatów nie przewidziano.

Wyborcy, którzy w trakcie trwania wyborów będą przybywać na polskim statku morskim, mogą zgłosić wniosek do kapitana statku najpóźniej do 13 maja, podając nazwisko, imię, PESEL i adres zamieszkania.

W przypadku drugiej tury termin przesuwa się na 27 maja. Obwody na statkach tworzy minister gospodarki morskiej, a ich wykaz pojawi się na stronach PKW i Krajowego Biura Wyborczego.

To rozwiązanie praktyczne, szczególnie dla marynarzy i pracowników platform wiertniczych.