II niedziela Adwentu. Jakie zwyczaje się z nią wiążą?

Liturgia tego dnia odwołuje się do prorockiego wezwania Izajasza: "Przygotujcie drogę Panu". Homilie podkreślają, że oczekiwanie oznacza przemianę serca i prostowanie ścieżek życia. W polskich parafiach szczególną rolę odgrywają roraty oraz rodzinne zwyczaje, które nadają Adwentowi wymiar zarówno wspólnotowy, jak i osobisty.

II niedziela Adwentu, przypadająca w 2025 roku na 7 grudnia, to czas, w którym Kościół kieruje wiernych ku wewnętrznej czujności i pogłębionej wierze. Symboliczna świeca Betlejemska zapalana na wieńcu adwentowym przypomina o ufności i gotowości na przyjście Chrystusa.

W tym roku jej znaczenie nabiera dodatkowego wymiaru, ponieważ wpisuje się w kończący się Rok Jubileuszowy, ogłoszony bullą Spes non confundit przez papieża Franciszka, który akcentował nadzieję jako fundament życia chrześcijańskiego.

Liturgia II niedzieli Adwentu odwołuje się do prorockiego głosu Izajasza: "Przygotujcie drogę Panu", co w praktyce oznacza wezwanie do prostowania ścieżek życia i odrzucenia duchowego chaosu. Homilie podkreślają, że nie chodzi o zwykłe oczekiwanie, lecz o nadzieję, która przemienia codzienność i pozwala wiernym odnaleźć pokój w świecie pełnym napięć. W tym kontekście Adwent jawi się zarówno jako czas radosnego świętowania, jak i refleksji nad własnym wnętrzem - nad tym, co wymaga oczyszczenia i przygotowania na spotkanie z Bogiem.

W tradycji niektórych krajów świeca zapalana w drugą niedzielę Adwentu bywa określana jako "Świeca Pokoju" - symbolizująca nie tylko wiarę, ale i pojednanie. W Polsce częściej używa się określenia Betlejemska - odsyła ono do miejsca narodzin Chrystusa i podkreśla wymiar pielgrzymowania duchowego. W tym roku, w wielu parafiach, kazania akcentują także eschatologiczny wymiar Adwentu - przypomnienie o ostatecznym przyjściu Chrystusa, które ma mobilizować wiernych do życia w gotowości i nadziei.

W Polsce szczególną rolę odgrywa wieniec adwentowy - symbol zapożyczony z tradycji niemieckiej, który pojawił się u nas na początku XX wieku, a na dobre zadomowił się w okresie międzywojennym. Zapalenie drugiej świecy wprowadza atmosferę narastającego światła i duchowej nadziei. W liturgii pozostaje obecny kolor fioletowy, przypominający o pokucie i oczekiwaniu, choć Adwent nie ma już charakteru ścisłego postu, jaki obowiązywał w średniowieczu.

Roraty, czyli msze odprawiane o godzinie 6.00 lub 18.00, przy blasku lampionów - są jednym z najstarszych polskich zwyczajów, sięgających XIII wieku, kiedy to wprowadzono je ku czci Maryi. Dla wielu wiernych, zwłaszcza dzieci, uczestnictwo w roratach stanowi pierwsze doświadczenie wspólnotowej modlitwy, głęboko zapadające w pamięć.

Obok wieńca adwentowego i rorat, w Polsce coraz większe znaczenie zyskały kalendarze adwentowe. Choć ich geneza sięga XIX-wiecznych Niemiec - pierwsze drukowane egzemplarze pojawiły się bowiem w Hamburgu w 1902 roku dzięki Gerhardowi Langowi - do Polski trafiły dopiero po II wojnie światowej. Początkowo były to produkty importowane, dostępne głównie w większych miastach, jednak od lat 70. zaczęto tworzyć lokalne wersje, najczęściej z obrazkami religijnymi lub czekoladkami. Dziś kalendarze adwentowe stały się elementem rodzinnej tradycji, a ich formy są niezwykle różnorodne: od klasycznych słodyczy po edycje kulinarne, kosmetyczne czy literackie.

Na świecie zwyczaje adwentowe przybierają różne formy. W krajach skandynawskich wieńce ozdabiane są gałązkami jałowca - rośliny od wieków kojarzonej z ochroną i oczyszczeniem. W Stanach Zjednoczonych dominują kalendarze adwentowe, często w nowoczesnych odsłonach, od cyfrowych aplikacji po edycje tematyczne. Polska tradycja przekazywania figury Maryi z domu do domu czy śpiewania pieśni "Rorate coeli" pokazuje jednak, że lokalne zwyczaje wciąż zachowują swoją moc i potrafią budować więzi.

Procesja wejścia, często prowadzona w półmroku rozświetlonym jedynie światłem świec, nadaje celebracji ton spokojnego oczekiwania. Śpiew pieśni "Niebiosa, rosę spuśćcie nam z góry", "Spuśćcie nam na ziemskie niwy" oraz "Archanioł Boży Gabriel" wprowadza wiernych w atmosferę proroctwa i nadziei.

Liturgia Słowa II niedzieli Adwentu jest szczególnie nasycona obrazami biblijnymi: Izajasz kreśli wizję odnowy i pokoju, psalmista przypomina o sprawiedliwości Boga, św. Paweł zachęca do cierpliwości i wytrwałości, a Ewangelia ukazuje Jana Chrzciciela z jego bezkompromisowym wezwaniem do nawrócenia. Homilia najczęściej stawia pytanie - nie o abstrakcyjne teorie, lecz o konkret: jak wygląda moje "prostowanie ścieżek" w codzienności?

W dawnym rycie trydenckim liturgiczna "stacja" II niedzieli Adwentu była przypisana bazylice Świętego Krzyża Jerozolimskiego w Rzymie - miejscu szczególnie związanym z pamięcią o męce Chrystusa i obietnicą odkupienia. Symbolika ta nie zniknęła z refleksji Kościoła; przeciwnie, często powraca w kazaniach, które zestawiają proroctwa starożytnego Izraela z dzisiejszymi poszukiwaniami pokoju, sprawiedliwości i duchowej równowagi.

W ten sposób liturgia II niedzieli Adwentu jest połączeniem dawnych i współczesnych tradycji, które mają zachęcać wiernych do tego, by w gąszczu codziennych napięć odnaleźli przestrzeń na wewnętrzne przygotowanie, ciszę i nadzieję.