Trzech laureatów tegorocznej Pokojowej Nagrody Nobla

W piątek 7 października oczy całego świata zwrócone były na Oslo, gdzie norweski komitet ogłosił laureatów Pokojowej Nagrody Nobla. Zostali nimi białoruski opozycjonista Aleś Bialacki, rosyjska organizacja Memoriał i ukraińskie Centrum Wolności Obywatelskich.

"Tegoroczni laureaci od wielu lat promują prawo do krytyki władzy i ochrony podstawowych praw obywateli. Podjęli niezwykły wysiłek, aby udokumentować zbrodnie wojenne, naruszenia praw człowieka i nadużycia rządzących. Razem pokazują znaczenie społeczeństwa obywatelskiego dla pokoju i demokracji" - argumentuje swój wybór komitet.

Aleś Bialacki był jednym z inicjatorów ruchu demokratycznego, który pojawił się na Białorusi w połowie lat 80. XX wieku. Jak wskazuje komitet, jeden z laureatów tegorocznej Nagrody Nobla poświęcił swoje życie na promowanie demokracji i pokojowego rozwoju w swoim rodzinnym kraju.

Rosyjska organizacja Memoriał została założona w 1987 roku przez obrońców praw człowieka w byłym Związku Radzieckim. Chcieli oni zapewnić, że ofiary komunistycznego reżimu nigdy nie zostaną zapomniane.

"Memoriał opiera się na założeniu, że konfrontacja z przeszłymi zbrodniami jest niezbędna w zapobieganiu nowym. Organizacja stoi również na czele wysiłków na rzecz zwalczania militaryzmu oraz promowania praw człowieka i rządów opartych na rządach prawa" - pisze o laureacie komitet.

Centrum Wolności Obywatelskich zostało założone w celu wspierania praw człowieka i demokracji na Ukrainie.

"Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 r. centrum zaangażowało się w działania mające na celu zidentyfikowanie i udokumentowanie rosyjskich zbrodni wojennych na ludności ukraińskiej. Centrum odgrywa pionierską rolę w pociąganiu winnych do odpowiedzialności za swoje zbrodnie" - wskazał norweski komitet.

Instytut Nobla poinformował, że w tym roku napłynęło 343 nominacji, z czego 251 to osoby, a 92 to organizacje. Jest to druga największa liczba zgłoszonych kandydatur w historii po 2016 roku, gdy było ich 372.

Przypomnijmy, że w ubiegłym roku Pokojową Nagrodę Nobla otrzymali dziennikarze Maria Ressa z Filipin oraz Dmitrij Muratow z Rosji. Ówczesny werdykt argumentowano "ich ogromnymi wysiłkami na rzecz ochrony wolności słowa, która jest warunkiem wstępnym dla demokracji".

Tegoroczne Nagrody Nobla przyznawane są od poniedziałku 3 października. Tego dnia ogłoszono laureata w dziedzinie medycyny. Zwycięzcą okazał się pochodzący ze Szwecji Svante Paabo. Profesor został wyróżniony za "odkrycia dotyczące genomów wymarłych homininów i ewolucji człowieka".

We wtorek wręczono nagrodę w dziedzinie fizyki. Za "eksperymenty ze splątanymi fotonami, ustalenie naruszenia nierówności Bella i pionierską informatykę kwantową" otrzymali ją Alain Aspect, John F. Clauser i Anton Zeilinger. Dzień później ogłoszono laureatów w dziedzinie chemii. Nagrodę Nobla otrzymali Carolyn R. Bertozzi, Morten Meldal oraz K. Barry Sharpless. Naukowcy zostali nagrodzeni za "rozwój chemii kliknięć i chemii bioortogonalnej".

W czwartek poznaliśmy laureatkę literackiej Nagrody Nobla. Została nią francuska pisarka Annie Ernaux. Wyróżnienie otrzymała za odwagę i kliniczną ostrość, z jaką odkrywa korzenie, wyobcowanie i zbiorowe ograniczenia pamięci osobistej".

W poniedziałek 10 października ogłoszone zostanie nazwisko laureata Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii.