Ognisko odry na Podkarpaciu. Zachorowania w trzech powiatach. Sanepid ostrzega

Według informacji podanych przez podkarpacki inspektorat sanitarny, na terenie województwa potwierdzono 11 przypadków choroby, tworzących jedno ognisko zakażeń.

Zachorowania wystąpiły na terenie trzech powiatów: rzeszowskiego, ropczycko-sędziszowskiego i tarnobrzeskiego.

Objęte nadzorem są osoby, które mogły mieć styczność z zakażonymi. Sanepid prowadzi szczegółowe dochodzenie epidemiologiczne. Obejmuje ono:

• ustalanie kontaktów chorych,
• identyfikację miejsc potencjalnej ekspozycji na wirusa,
• informowanie osób zagrożonych zakażeniem o konieczności obserwacji stanu zdrowia,
• rekomendowanie szczepień osobom bez udokumentowanej odporności.

Choć liczba zachorowań na odrę nie jest duża, eksperci podkreślają, że choroba potrafi bardzo szybko przekształcić się w epidemię, jeśli trafi na grupę nieuodpornionych osób. To jedna z najbardziej zakaźnych chorób wirusowych - wirus rozprzestrzenia się łatwiej niż grypa czy koronawirus.

W przeciwieństwie do wielu innych infekcji, odra nie ma rezerwuaru zwierzęcego. Źródłem zakażenia jest wyłącznie chory człowiek. Wirus przenosi się przede wszystkim drogą kropelkową, czyli podczas kaszlu, kichania lub nawet rozmowy. Wystarczy krótki kontakt w zamkniętej przestrzeni, aby osoba nieodporna uległa zakażeniu.

Wirus potrafi utrzymywać się przez kilka godzin w powietrzu oraz na powierzchniach. To oznacza, że zarażenie jest możliwe nawet bez bezpośredniego kontaktu z chorym - wystarczy przebywać w pomieszczeniu, w którym wcześniej znajdowała się zakażona osoba.

Najbardziej niepokojące jest to, że chory zaczyna zarażać jeszcze przed pojawieniem się wysypki. Mówimy tu nawet o kilku dniach, w trakcie których nikt nie podejrzewa infekcji. To właśnie wtedy odra ma największy potencjał szerzenia się.

Okres wylęgania choroby trwa zazwyczaj od 10 do 12 dni, choć w niektórych przypadkach może być dłuższy. Pierwsze objawy łatwo pomylić z przeziębieniem lub grypą.

Najczęściej pojawiają się:

• gorączka,
• kaszel,
• zapalenie spojówek i światłowstręt,
• nieżyt nosa,
• ogólne osłabienie.

Charakterystyczna wysypka plamisto-grudkowa pojawia się dopiero po kilku dniach. Zaczyna się od twarzy, po czym obejmuje tułów, kończyny i całe ciało. To moment, w którym choroba jest już mocno rozwinięta.

Choć panuje przekonanie, że odra to choroba wieku dziecięcego, którą "kiedyś każdy przechodził", współcześni lekarze podkreślają, że takie myślenie jest błędne i ryzykowne. Powikłania po odrze mogą być poważne i prowadzić do trwałego uszczerbku na zdrowiu.

Najczęściej występują:

• zapalenie płuc,
• zapalenie ucha środkowego,
• biegunka prowadząca do odwodnienia,
• zakażenia bakteryjne wymagające leczenia antybiotykami,
• zapalenie mózgu.

Najbardziej dramatyczny scenariusz to podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE). To rzadka, ale nieuleczalna choroba neurodegeneracyjna, która rozwija się kilka lat po przebyciu odry. Prowadzi do zaburzeń ruchowych, otępienia, a następnie do śmierci.

Śmiertelność związana z odrą wciąż jest faktem - w skali światowej choroba powoduje zgony, szczególnie wśród najmłodszych oraz osób z obniżoną odpornością.

Profilaktyka jest jednoznaczna: szczepienie. Szczepionka przeciw odrze podawana jest w skojarzeniu z preparatem chroniącym także przed świnką i różyczką (tzw. MMR). To obowiązkowe szczepienie dla dzieci w 13-15. miesiącu życia oraz w 6. roku życia. Po podaniu dwóch dawek odporność uzyskuje niemal cała populacja zaszczepionych.

Osoby dorosłe, które nie są pewne swojego statusu szczepień, mogą zaszczepić się niezależnie od wieku. To szczególnie ważne, jeśli miały kontakt z chorym lub planują podróż do regionów, gdzie odra wciąż występuje.

W czasie zwiększonej zachorowalności (takiej jak obserwujemy obecnie na Podkarpaciu) sanepid zaleca unikanie dużych skupisk ludzi, zasłanianie ust i nosa maseczką podczas przeziębienia, dbanie o higienę rąk oraz konsultację z lekarzem w razie wątpliwości co do szczepień.