Pracę na rozszerzeniu z języka polskiego musisz pisać inaczej. Polonistki radzą
Matura z języka polskiego na poziomie rozszerzonym to egzamin, do którego maturzyści często podchodzą w niewłaściwy sposób. - Częstym błędem jest to, że uczniowie piszą pracę na rozszerzeniu podobnie jak na podstawie, skupiając się głównie na treści lektury, mówiąc o uczuciach, wartościach. Treść lektury jest na rozszerzeniu głównie potwierdzeniem naszych argumentów, przykładem do teorii literatury, którą będziemy podawać - wyjaśnia Ula Mojkowska-Kuklińska, nauczycielka języka polskiego. Polonistki mają rady dla maturzystów zdających ten egzamin.
Matura z języka polskiego na poziomie rozszerzonym odbędzie się 17 maja. Egzamin w nowej formule 2023 napiszą blisko 43 tys. osób.
- Wielu uczniów myśli, że na maturze rozszerzonej z języka polskiego "zawsze się coś napisze". Od wielu lat z tego powodu wybierają ten przedmiot - zauważa Anna Ryłek, nauczycielka języka polskiego z Łodzi i wieloletnia egzaminatorka. Egzamin na poziomie rozszerzonym różni się jednak od tego podstawowego.
Matura 2023. Język polski, rozszerzenie. Lektura przykładem do teorii literatury
- Na poziomie podstawowym uczniowie mają mówić w wypracowaniu o doświadczeniach, losach, postawach. Rozszerzenie natomiast wymaga od ucznia warsztatu i znajomości struktury dzieła. Młodego człowieka nie pyta się o samotność i konsekwencje z nią związane, a na przykład o narrację, przestrzeń w utworze, sposób "posługiwania się" czasem - zaznacza.
- Uczniowie muszą w swoich pracach odwołać się do trzech utworów literackich, dwa z nich powinny pochodzić z różnych epok. Już sama ta formuła pokazuje, że literatura musi być widziana przez ucznia w tle historyczno-literackim, kulturowym i filozoficznym - podkreśla nauczycielka.
O tym mówi też Ula Mojkowska-Kuklińska, nauczycielka języka polskiego z Białegostoku, która edukuje maturzystów w mediach społecznościowych.
- Musimy pamiętać, że praca na maturze rozszerzonej powinna opierać się na rozważaniach teoretyczno-literackich lub historyczno-literackich, oczywiście wszystko zależy od tematu. Warto przypomnieć sobie pojęcia z epok, koncepcje i konwencje literackie i potrafić dopasować je do listy lektur obowiązującej na rozszerzeniu. Częstym błędem jest to, że uczniowie piszą pracę na rozszerzeniu podobnie jak na podstawie, skupiając się głównie na treści lektury, mówiąc o uczuciach, wartościach. Treść lektury jest na rozszerzeniu głównie potwierdzeniem naszych argumentów, przykładem do teorii literatury, którą będziemy podawać. To o niej powinniśmy pisać więcej niż o treści lektury - wyjaśnia nauczycielka.
Matura 2023. Język polski, poziom rozszerzony. Zacznij od konspektu
- Tak samo, jak na maturze podstawowej, zalecam zacząć od napisania planu pracy - radzi Ula Mojkowska-Kuklińska. - Z racji tego, że powinna ona w dużej mierze opierać się na teorii literatury, oprócz argumentów, przykładów, można dopisać sobie myślnikami pojęcia z teorii literatury, których użyjemy, pisząc pracę - wskazuje.
Ma też kolejną radę: - Stosowanie pojęć z epok i takiego słownictwa teoretyczno-literackiego pozwoli uczniowi zdobyć dodatkowe punkty.
- Warto być konkretnym w rozważaniach: jeśli jesteśmy pytani o kreację świata przedstawionego, to powinniśmy pisać o konwencjach literackich czy zabiegach językowych stosowanych przez autora. Skupiłabym się też na wnioskach. Często podając przykłady, omawiając lekturę, te wnioski się rozmywają. Takie wartkie podsumowanie na koniec akapitu pozwoli egzaminatorowi utwierdzić się w przekonaniu, że uczeń rozumie, o czym pisze - dodaje nauczycielka z Białegostoku.
I rada od Anny Ryłek: - Bardzo wnikliwie należy czytać utwory. Jeśli jest problem związany ze znaczeniem przestrzeni w tekście literackim, to ta przestrzeń na przykład w tekście dramatycznym jest opisana w didaskaliach. Niektóre dzieci je czytają, a inne przeskakują do dialogów. Jak zinterpretować "Wesele", jeśli czytelnik nie pochyli się nad didaskaliami do pierwszej sceny pierwszego aktu, gdzie każdy detal - obraz, stoliczek, skrzynia coś znaczą. Od razu widać, w tym domu mieszka chłopka i inteligent. Na rozszerzeniu trzeba zupełnie inaczej czytać teksty. Trzeba innego intelektualnego podejścia.
Matura 2023 z języka polskiego. Tematy mogą być zaopatrzone w cytat
Tematy na tegorocznej maturze rozszerzonej z języka polskiego mogą być zaopatrzone w cytat. - One są dłuższe, krótsze, ale wcale niełatwe. Muszą być punktem wyjścia, taką trampoliną, od której uczeń się odbija, aby podjąć refleksje na temat, o który jest proszony. Te cytaty są kluczowe. Jeśli będą i uczeń zdecyduje się na temat z cytatem, to musi zastanowić się, jaką tezę stawia badacz - wskazuje Anna Ryłek.
I poleca zerknąć jeszcze na stronę internetową CKE. - Tam jest dużo materiałów, również przykładowe wypracowania. Na ostatnią chwilę można je jeszcze przejrzeć. Ja już swoim drugo-, trzecioklasistom mówię, żeby to sprawdzali. Dziecko już wtedy wie, jak wysoko ustawiona jest poprzeczka i czy on będzie nad nią skakać czy nie - podsumowuje.
