11 listopada obchodzimy Święto Niepodległości. Jak wyglądało kiedyś, a jak dziś?
Co roku 11 listopada obchodzimy Święto Niepodległości. Upamiętnia ono odzyskanie przez Polskę niepodległości po 123 latach zaborów. Święto uchwalone zostało ustawą z 1937 roku, ale obchodzone było już wcześniej. Miało też w swej historii sporą przerwę, od 1945 roku do 1989. Początkowo Święto Niepodległości miało charakter wyłącznie wojskowy. Dziś z tej okazji wszyscy bierzemy udział w paradach, piknikach, marszach i wspólnym śpiewaniu pieśni patriotycznych.
11 listopada - Święto Niepodległości Polski
Święto Niepodległości obchodzimy z okazji odzyskania Państwa Polskiego w 1918 roku. Był to jednak proces rozłożony w czasie, a dzień 11 listopada uznany za święto umownie. Zresztą dyskusje o tym, który dzień uznać za dzień odzyskania wolności przez Polskę trwały długo. Za 11 listopada przemawiało to, że tego dnia zakończyła się I wojna światowa i podpisano oficjalnie rozejm w Campiègne.
Dla Polaków byłoby to może wydarzenie dość odległe, ale dzień wcześniej do Warszawy przybył marszałek Józef Piłsudski. Powrócił do Polski z Magdeburga, gdzie był więziony za odmowę złożenia przysięgi braterstwa broni z Niemcami i Austro-Węgrami. Choć na Dworcu Wiedeńskim w Warszawie 10 listopada marszałka powitało zaledwie kilkanaście osób, wieść o jego powrocie obiegła kraj z prędkością błyskawicy.
11 listopada 1918 Rada Regencyjna przekazała Piłsudskiemu władzę wojskową. Zbieżność tej daty z datą zakończenia wojny spowodowało, że 11 listopada stał się w Polsce Świętem Niepodległości.
Święto Niepodległości. Jak obchodzono 11 listopada dawniej?
W 1919 roku Święta Niepodległości jeszcze nie obchodzono. Mimo zakończenia wojny wciąż jeszcze trwało ustalanie granic Polski. Od 1920 roku święto już obchodzono, ale miało jedynie wojskowy charakter. Data też była ruchoma, Święto Niepodległości woskowi obchodzili w pierwszą niedzielę po 11 listopada. W 1920 roku był to 14 listopada. Wtedy Józefa Piłsudskiego uhonorowano tytułem marszałka.
W 1926 roku Piłsudski ustanowił 11 listopada dniem wolnym od pracy dla urzędników państwowych. Dopiero w 1937 roku, mocą ustawy z 23 kwietnia Święto Niepodległości nabrało charakteru państwowego, a nie wojskowego. Było to dwa lata po śmierci Piłsudskiego. Za życia to on na Placu Saskim dokonywał przeglądu oddziałów i odbierał defiladę.
Dawniej obchody Święta Niepodległości miały wyłącznie uroczysty charakter. Oprócz defilady odbywały się msze w intencji ojczyzny, w Belwederze wręczano ordery Virtuti Militari, odsłaniano pomniki bohaterów. Obchody skupiały się w stolicy, gdzie przeprowadzano także kwesty na rzecz uzbrojenia polskiej armii.
Święto Niepodległości dziś
Obecnie kulminacyjnym punktem obchodów Święta Niepodległości jest uroczysta zmiana wart przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Grób znajduje się na Placu Piłsudskiego - to ten sam plac, gdzie defilady odbierał marszałek. Uroczystość jak co roku rozpocznie się w samo południe.
Od kilku lat jest tendencja, by obchodom Święta Niepodległości nadać bardziej radosnego charakteru. Dlatego nie tylko w Warszawie, ale i w innych miastach odbywają się parady, biegi, rekonstrukcje wydarzeń historycznych, wspólne śpiewanie hymnu i pieśni patriotycznych. Tego dnia otwartych jest wiele muzeów wojskowych i narodowych. 11 listopada ustawowo jest dniem wolnym od pracy i nauki szkolnej. W tym roku święto wypada w sobotę, więc pracodawcy muszą "oddać" swoim pracownikom wolny dzień.
Marsz Niepodległości 2023
Sporo emocji od lat wzbudza też Marsz Niepodległości. Organizowany jest przez środowiska narodowe w Warszawie i rozpoczyna się na Rondzie Dmowskiego. Stamtąd uczestnicy idą Alejami Jerozolimskimi, przez Most Poniatowskiego i Wał Miedzeszyński w kierunku Stadionu Narodowego. Cała trasa obejmuje 3,3 km.
Marszowi towarzyszą biało-czerwone flagi, płonące race i wybuchy petard. Czasem na drodze marszu dochodzi do zamieszek, dlatego jest zawsze obstawiony oddziałami policyjnymi. W tym roku Marsz Niepodległości rozpocznie się 11 listopada na Rondzie Dmowskiego o godzinie 14:25. Organizatorzy chcą, by przyszło na niego jak najwięcej osób, dlatego wybrali dla przedsięwzięcia uniwersalne hasło: "Jeszcze Polska nie zginęła".
