Stan wojenny w Polsce. Ile trwał i kto go wprowadził? Dziś 41. rocznica

Dokładnie 41 lat temu wprowadzono stan wojenny w Polsce. Był to jeden z najważniejszych momentów w historii naszego kraju. Co dokładnie wydarzyło się 13 grudnia 1981 roku o godzinie 6 rano?

• Przypominamy, dlaczego wprowadzono stan wojenny w Polsce, jakie były jego przyczyny i najistotniejsze konsekwencje. 
• Wspominamy, kto wprowadził stan wojenny w Polsce.
• Podajemy dokładnie, ile trwał stan wojenny.

Wprowadzenie stanu wojennego na terenie całej Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej było efektem decyzji Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, popartej przez Radę Państwa. Działanie to wcześniej było planowane przez wiele miesięcy, a podstawę prawną dla stanowił tutaj art. 33 ust. 2 Konstytucji PRL.

Jako oficjalne powody, przez które w naszym kraju konieczne było wprowadzenie stanu wojennego, ówczesna władza podawała nieciekawą sytuację gospodarczą i pogłębiający się kryzys energetyczny. Historycy zwracają jednak uwagę, że najistotniejszym powodem tej decyzji były obawy partii rządzącej przed utratą władzy w kraju.

Reżim komunistyczny zorientował się, że Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" zdobył ogromne poparcie, wśród polskich obywateli. Za wszelką cenę chciał pozbyć się więc działaczy opozycji.

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku rozpoczęły się masowe aresztowania. Trudno stwierdzić, ilu dokładnie Polaków doświadczyło represji na tle politycznym. Szacuje się jednak, że było to kilkanaście tysięcy osób. Internowano łącznie 10131 osób związanych z "Solidarnością", a życie straciło około 40 osób.

Komunikat podano za pośrednictwem Polskiego Radia i Telewizji Polskiej. Media przekazały wówczas słynne przemówienie Wojciecha Jaruzelskiego, rozpoczynające się od słów:

Obywatelki i obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej! Zwracam się dziś do Was jako żołnierz i jako szef rządu polskiego. Zwracam się do Was w sprawach wagi najwyższej. Ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią. Dorobek wielu pokoleń, wzniesiony z popiołów polski dom ulega ruinie

---

Podczas niezwykle starannie przygotowanej wypowiedzi, ówczesny szef rządu nie tylko poinformował o wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce. Przekazał również nowe zasady funkcjonowania państwa, prosząc jednocześnie obywateli o zrozumienie tej trudnej sytuacji.

Konsekwencje wprowadzenia stanu wojennego w Polsce to przede wszystkim ograniczenia dla obywateli naszego kraju. Życie codzienne było odtąd trudniejsze z uwagi na:

• wprowadzenie godziny policyjnej
• zwiększone kontrole obywateli
• zaostrzoną reglamentację żywności
• wszechobecną propagandę w mediach
• kontrolowany przekaz radiowy
• niedziałające telefony

Ludzie żyli w ciągłym strachu i niepewności. Efektem wprowadzenia stanu wojennego były walki pomiędzy komunistyczną władzą  a opozycją.

Strajki wybuchały na terenie całego kraju, a reżim tłumił je bez litości, angażując do walk oddziały SB, MO, a także ZOMO. Do najgłośniejszych ówczesnych demonstracji zaliczyć można krwawo stłumionym strajk w Kopalni Wujek, strajk w Stoczni Gdańskiej czy w Hucie im. Lenina. 

Stan wojenny w Polsce oficjalnie rozpoczął się 13 grudnia 1981 roku, a zniesiono go 22 lipca 1983 roku. Pierwsze próby wygaszania władze PRL-u podjęły w grudniu 1982 roku. Został wówczas zawieszony na mocy ustawy o "szczególnej regulacji prawnej w okresie zawieszenia stanu wojennego".

Wbrew temu, co obiecywano, stan wojenny nie poprawił sytuacji ekonomicznej kraju. Nie zatrzymał również kryzysu gospodarczego.

Czytaj również:

Stan wojenny w Polsce: Wspomnienia Anny MieszczanekStan wojenny w Polsce: Zdjęcia z okresu stanu wojennego

Jak wojna w Ukrainie wpłynie na rosyjską gospodarkę?

Zobacz także: