"Największy organizm na świecie" w polskich lasach. Czy jest jadalny?
Opieńki na pierwszy rzut oka wyglądają niepozornie, jednak głęboko pod powierzchnią skrywają "mroczną tajemnicę". Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że są "największymi organizmami na świecie". Mogą jednak powoli zabijać korzenie drzew. A to nie koniec sekretów tych fascynujących grzybów.
Opieńka miodowa (łac. Armillaria mellea) to grzyb o wielu obliczach. Polacy powszechnie doceniają walory dań przygotowanych z jej dodatkiem, jednak leśnicy nie mają żadnych wątpliwości co do tego, że jest ona również poważnym szkodnikiem.
Opieńka wygląda niewinnie i ma niepowtarzalny smak, jednak w znacznym stopniu przyczynia się do obumierania drzew. Wszystko dlatego, że jest "największym organizmem na świecie".
Spis treści:
Czy opieńka to grzyb jadalny? Polacy chętnie robią z niej farsz
Opieńki (z łac. Armillaria) w większości są grzybami jadalnymi, chociaż w polskich lasach możemy natknąć się również na trujące gatunki opieniek. Po obróbce termicznej zagrożenia dla naszego organizmu nie powinny stwarzać takie odmiany opieniek jak:
- opieńka miodowa
- opieńka ciemna (największy organizm świata),
- opieńka żółtawa,
- opieńka północna,
- opieńka cebulotrzonowa,
- opieńka bezpierścieniowa.
W wielu przypadkach - m.in. opieńki ciemnej - jadalne są wyłącznie kapelusze. Przygotowując sosy i farsze trzeba również skupić się na dokładnej obróbce termicznej grzybów, ponieważ niedogotowane mogą przyczyniać się do pogorszenia naszego stanu zdrowia, wywoływać bóle jelit albo żołądka. Smak opieniek jest raczej łagodny, choć po chwili można odczuć jej cierpkość (tak jest m.in. w przypadku opieńki miodowej).
Opieńka miodowa i opieńka ciemna - opis. Jak poznać je w polskich lasach?
Opieńka miodowa i opieńka ciemna to dwie najpopularniejsze odmiany opieniek w polskich lasach. Obie są jadalne, jednak jak możemy je rozpoznać i czym się od siebie różnią?
Oto cechy charakterystyczne opieńki miodowej:
- Kapelusz: Jego średnica wynosi do 10 cm i ma miodowo-brązowy kolor. W dotyku jest suchy i łuskowaty. Blaszka młodego grzyba ma jasny kolor, a u starszych okazów może być beżowa, często z białymi zarodnikami.
- Trzon: Jest pociągły, smukły i otoczony białym pierścieniem. Ma do 15 cm wysokości. U góry jest jasny, natomiast u podstawy może przybierać nieco ciemniejszy, żółtawy kolor i rozszerzać się subtelnie ku dołowi.
- Miąższ opieńki miodowej najczęściej przyjmuje kremowy kolor.
Natomiast cechy charakterystyczne opieńki ciemnej to:
- Kapelusz: Jego średnica wynosi od 3 do 8 cm. Ma beżowy albo czerwonobrązowy kolor i półkolisty kształt, który wraz z upływem czasu zaczyna się delikatnie zapadać. Na jego powierzchni można zauważyć niewielkie, ciemne łuski. Blaszki młodych grzybów mają cielisty odcień, a u starszych opieniek ciemnych są jasnobrązowe.
- Trzon: Jest wygięty i trochę jaśniejszy od kapelusza opieńki miodowej, choć u szczytu przybiera wyraźnie jaśniejszą barwę. Ma dość gruby pierścień o ciemniejszych łuskach, a jego wysokość wynosi od 5 do 12 cm.
- Miąższ opieńki ciemnej najczęściej jest całkowicie biały, choć może przybierać również nieco różowaty odcień.
Kiedy i gdzie rośnie opieńka? W polskich lasach szukaj jej właśnie teraz
Opieńki, zarówno te miodowe, jak i ciemne wyrastają w polskich lasach, ogrodach i parkach. Natkniemy się na nie w pobliżu lub na martwych pniach, konarach i gałęziach drzew liściastych i iglastych. Owocników grzybów należy szukać późnym latem i jesienią - od września do listopada.
Lasy Państwowe o opieńce: "Największy organizm na świecie"
"Opieńka to nie tylko smaczny grzyb, zwłaszcza jako farsz w pierogach. To także… największy organizm na świecie" - piszą Lasy Państwowe o opieńce na Twitterze.
Jest to możliwe za sprawą plechy i ryzomorfów grzyba (red. twory o sznurowatym lub korzeniastym pokroju), które mogą obejmować nawet wiele kilometrów kwadratowych gleby.
Największym okazem opieńki, jaki do tej pory znaleziono, była opieńka ciemna znaleziona w Ameryce Północnej w stanie Oregon. Zajmowała ona aż 880 ha powierzchni, a wiek samego grzyba oszacowano na około 8000 lat.
Ekspansja opieńki jest więc godna podziwu, choć jednocześnie również bardzo niebezpieczna z uwagi na przyczynianie się do zgnilizny korzeni drzew.
Opieńka a maślanka wiązkowa. Łatwo pomylić ją z trującym grzybem
Za opieńkę miodową i opieńkę ciemną w polskich lasach początkujący grzybiarze niekiedy uznają inne gatunki grzybów m.in. łuskwiaka nastroszonego. Na szczęście grzyb ten nie jest trujący, choć ma wyjątkowo nieprzyjemny, gorzkawy smak.
Co innego maślanka wiązkowa (również łysiczka trująca), z którą łatwo pomylić można zwłaszcza opieńkę ciemną. Tym, co powinno nas zaniepokoić w wyglądzie trującego grzyba, jest nietypowy kolor blaszki.
W przypadku jadalnych opieniek przyjmuje ona kolor jasny, żółtawy lub jasnobrązowy, a toksyczna maślanka wiązkowa ma blaszki zielonkawe, szarawe lub przyjmujący odcienie fioletu.
Czytaj również:
Zobacz także:
