CETA na papierze a CETA w praktyce. Droga umowy do wejścia w życie
Żeby CETA (czyli umowa gospodarczo-handlowa zawarta między UE a Kanadą) w całości weszła w życie, potrzebna jest decyzja Rady Unii Europejskiej, aprobata Parlamentu Europejskiego, podpisanie umowy przez UE i Kanadę, a w końcu jej ratyfikacja przez parlamenty poszczególnych państw członkowskich Unii. Jeśli RUE i PE zatwierdzą porozumienie, część jego zapisów może jednak zacząć obowiązywać już od początku 2017 roku. Dlaczego?
Odpowiedź jest prosta - tak postanowiono w umowie. Zapisy o tymczasowym stosowaniu CETA pojawiają się w artykule 30.7 tego dokumentu.
Chodzi o części umowy dotyczące relacji handlowych. Do czasu zatwierdzenia przez wszystkie kraje członkowskie zawieszona będzie inwestycyjna część porozumienia CETA. - Nie jest to nic nadzwyczajnego. Już na etapie negocjacji umowy wiadomo było, że proces ratyfikacji potrwa lata, dlatego wprowadzono rozwiązanie, pozwalające stosować zapisy dotyczące przepływu towarów już wcześniej. Podobny mechanizm zastosowano, gdy w latach 90. XX w. Polska starała się o akcesję do Unii Europejskiej. Zawarte w szerszej umowie stowarzyszeniowej postanowienia dotyczące przepływu towarów weszły znacznie szybciej niż całość porozumienia, które czekało na ratyfikację przez wszystkich ówczesnych członków UE - wyjaśnia w rozmowie z Interią dr hab. Tomasz Kubin z Pracowni Integracji Europejskiej Uniwersytetu Śląskiego.
Jeśli poszczególne strony umowy nie chcą wprowadzić tymczasowego stosowania CETA, muszą złożyć odpowiednią notyfikację.
Jak przypomina dr hab. Kubin, podczas dyskusji nad formą przyjęcia umowy CETA Komisja Europejska forsowała ideę, by do jej ratyfikacji wystarczyła decyzja Rady UE i PE. W efekcie jednak - w wyniku nacisków politycznych m.in. Berlina i Paryża, a także po to, by uniknąć zarzutu, że pominięcie parlamentów poszczególnych członków UE to działanie mało demokratyczne zdecydowano, iż CETA jest umową mieszaną, czyli taką, które stronami jest UE i jej państwa członkowskie i której pełne obowiązywanie zapewni dopiero ratyfikacja przez wszystkie państwa należące do Unii Europejskiej.
To, w jaki sposób poszczególne państwa akceptują bądź odrzucają umowę, zależy od wewnętrznych regulacji poszczególnych członków UE. - Może być głosowanie w jednej izbie parlamentu, w dwóch izbach, w niektórych krajach może dojść do referendów - wylicza dr hab. Kubin.
U nas referendum nie będzie. Kilka dni temu Sejm zdecydował, że do ratyfikacji umowy handlowej między UE a Kanadą potrzeba będzie 2/3 głosów posłów oraz 2/3 głosów senatorów. W sejmowym głosowaniu przepadł pomysł Ruchu Kukiz'15, który zakładał, że to obywatele w bezpośrednim głosowaniu podejmą ostateczną decyzję o ratyfikacji CETA.
A jeśli będzie veto? Co z umową - której część zapisów będzie już obowiązywała - w przypadku, gdy któryś z członków Wspólnoty to porozumienie odrzuci? Jest ono automatycznie kasowane?
- Myślę, że nie jest to takie oczywiste, bo pod względem prawnym sprawa pozostaje niejasna - przyznaje ekspert z UŚ. - Na początku 2017 roku Trybunał Sprawiedliwości UE ma się wypowiedzieć w sprawie podobnego do CETA porozumienia z Singapurem i kwestii przyszłości umowy, gdy jakiś kraj Unii jej nie ratyfikuje. To orzeczenie może przynieść jaśniejszą odpowiedź na to pytanie - mówi.
Justyna Tomaszewska-Kaczmarczyk
***
ARTYKUŁ 30.7
Wejście w życie i tymczasowe stosowanie
1. Strony zatwierdzają niniejszą Umowę zgodnie z ich odpowiednimi wymogami i procedurami wewnętrznymi.
2. Niniejsza Umowa wchodzi w życie pierwszego dnia drugiego miesiąca następującego po dniu dokonania przez Strony wymiany pisemnych powiadomień poświadczających, że dopełniły one odpowiednich wymogów i procedur wewnętrznych, lub w innym terminie uzgodnionym przez Strony.
3. a) Strony mogą tymczasowo stosować niniejszą Umowę od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu dokonania przez Strony wzajemnego powiadomienia poświadczającego, że dopełniły one odpowiednich wymogów i procedur wewnętrznych, lub w innym terminie uzgodnionym przez Strony.
b) Jeżeli Strona zamierza nie stosować tymczasowo niektórych postanowień niniejszej Umowy, powiadamia najpierw drugą Stroną o postanowieniach, których nie będzie stosować tymczasowo, i proponuje bezzwłoczne rozpoczęcie konsultacji. W terminie 30 dni od powiadomienia druga Strona może albo wnieść sprzeciw - w którym to przypadku niniejsza Umowa nie może być stosowana tymczasowo, albo sama powiadomić o równoważnych postanowieniach niniejszej Umowy, jeżeli takie istnieją, których nie zamierza stosować tymczasowo. Jeżeli w terminie 30 dni od drugiego powiadomienia druga Strona wniesie sprzeciw, niniejsza Umowa nie jest stosowana tymczasowo.
Postanowienia, które nie są objęte powiadomieniem Strony, są stosowane przez tę Stronę tymczasowo od pierwszego dnia miesiąca następującego po późniejszym powiadomieniu lub w innym terminie uzgodnionym przez Strony, pod warunkiem że Strony dokonały wzajemnego powiadomienia zgodnie z lit. a).
c) Strona może zakończyć tymczasowe stosowanie niniejszej Umowy w drodze pisemnego zawiadomienia drugiej Strony. Zakończenie takie staje się skuteczne w pierwszym dniu drugiego miesiąca następującego po tym powiadomieniu.
d) Jeżeli niniejszą Umowę lub niektóre jej postanowienia stosuje się tymczasowo, Strony uznają, że wyrażenie "wejście w życie niniejszej Umowy" oznacza dzień rozpoczęcia tymczasowego stosowania. Wspólny Komitet CETA i inne organy ustanowione na mocy niniejszej Umowy mogą sprawować swoje funkcje podczas tymczasowego stosowania niniejszej Umowy. Wszelkie decyzje podjęte w ramach wykonywania ich funkcji przestają być skuteczne, jeżeli zakończono tymczasowe stosowanie niniejszej Umowy na mocy lit. c).
Zobacz zapis debaty:
