Bezterminowy w Polsce, za granicą niekoniecznie. Podróże a paszporty covidowe

Zbliżają się wakacje, powstaje więc pytanie: jakie zasady obowiązują przy przekraczaniu granic w kontekście koronawirusa? Kolejne kraje rezygnują z konieczności okazania paszportu covidowego lub negatywnego wyniku testu na COVID-19. Są jednak i takie, które zamierzają jeszcze przy tych obostrzeniach pozostać.

Jaki status mają zatem obecnie paszporty covidowe w UE? Jak przekazała nam Marta Angrocka-Krawczyk z Wydziału Prasy Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, w grudniu 2021 roku Komisja ustaliła ważność paszportu covidowego dla osób zaszczepionych cyklem podstawowym (1 z 1 lub 2 z 2 dawek) na 270 dni.

- Zgodnie z tymi przepisami UE państwa członkowskie do celów podróży muszą zaakceptować każde świadectwo szczepienia wydane przed upływem 9 miesięcy od podania ostatniej dawki szczepienia podstawowego. Państwa członkowskie nie mogą przewidzieć innego okresu akceptacji dla celów podróży w obrębie UE - wskazała Angrocka-Krawczyk.

Sprawa przedstawia się jeszcze inaczej w przypadku osób niepełnoletnich. Od 6 kwietnia 2022 roku w systemie Unijnych Certyfikatów COVID został zniesiony okres ważności certyfikatów dla cyklu podstawowego szczepienia w przypadku osób poniżej 18. roku życia.

To znaczy, że dotychczas wydane w Polsce certyfikaty szczepienia dla cyklu podstawowego dla dzieci i młodzieży nie stracą ważności po 270 dniach od daty przyjęcia ostatniej dawki, tylko nadal będą ważne. I uznawane przez kraje europejskie.

Tak wygląda sytuacja osób zaszczepionych cyklem podstawowym. Inaczej jest w przypadku tych, którzy przyjęli dawkę przypominającą.

- Kiedy ustalono 9-miesięczny okres obowiązywania UCC dla cyklu podstawowego, faktycznie nie określono na poziomie UE "daty ważności" świadectw szczepień wskazujących na podanie dawki przypominającej. Nie było jeszcze wystarczających danych dotyczących okresu ochrony po podaniu boostera. Komisja ściśle monitoruje nowo pojawiające się dowody naukowe i na tej podstawie może dokonać zmian swojego podejścia - wskazała Marta Angrocka-Krawczyk.

Oznacza to na ten moment, że odgórnej "daty ważności" paszportu covidowego po trzech dawkach nie ma. Każdy kraj może samodzielnie zdecydować o tym, jak długo w danym kraju ważny jest ten dokument.

- W Polsce unijny certyfikat covidowy dla osób, które przyjęły trzecią, przypominającą dawkę szczepionki przeciw koronawirusowi, jest ważny bezterminowo - podał pod koniec kwietnia minister zdrowia Adam Niedzielski.

Pamiętajmy jednak, że są to przepisy krajowe. - Wprowadzenie bezterminowości paszportów covidowych w Polsce nie oznacza, że będą one respektowane jednakowo we wszystkich krajach UE. Obecnie obserwuje się, że każdy kraj indywidualnie ustala "datę ważności" paszportu osób, które przyjęły dawkę przypominającą - komentuje Interii lek. Bartosz Fiałek, zastępca dyrektora ds. medycznych w Samodzielnym Publicznym Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Płońsku, popularyzator wiedzy medycznej o COVID-19 i reumatolog.

Wskazuje, że musimy być przygotowani również na to, iż mimo pełnego szczepienia określony kraj może oczekiwać od nas wykonania testu na obecność zakażenia SARS-CoV-2.

- Oczywiście wówczas to my poniesiemy koszty wykonania badania, również z opłatą za jego tłumaczenie - podkreśla Fiałek.

- Jeśli nic się w tej materii nie zmieni i nie zostaną ustalone jednakowe wytyczne ogólnoświatowe, trzeba będzie zwyczajnie sprawdzać, jakie wymagania obowiązują w danej chwili w danym kraju, najlepiej na stronach rządowych - podkreśla Fiałek.

- To trochę tak, jak wymaganie szczepień przeciw szczególnym chorobom podczas podróży do krajów egzotycznych, co znamy z czasów przed pandemią COVID-19. Zapewne będzie tak obecnie z SARS-CoV-2 - dodaje.

I wskazuje, że "jeden kraj może wymagać ważnego według własnych zasad paszportu covidowego lub negatywnego wyniku testu na obecność zakażenia SARS-CoV-2, inny może zrezygnować z jakichkolwiek obostrzeń na granicach". - Obowiązkiem osoby podróżującej jest sprawdzenie, jakie przepisy funkcjonują w konkretnym państwie - mówi Fiałek.

Maria Kuźniar, ekspertka Biura Komunikacji MZ poinformowała Interię: "Na Unijnym Certyfikacie COVID nie ma wskazanej daty ważności - jego ważność sprawdzana jest za pomocą aplikacji weryfikujących. Każdy kraj posiada własne, krajowe rozwiązania w zakresie aplikacji weryfikujących i może określać i modyfikować zasady reguły weryfikacji certyfikatów".

Sprawdźmy, jakie zasady wjazdu obowiązują nas obecnie w krajach, które są popularnymi kierunkami podróży.

Grecja zniosła wymóg posiadania dokumentów określających status związany z COVID-19. Nie ma obowiązku wykonywania testów czy też przedstawiania certyfikatów szczepienia. Podobnie jest w Chorwacji - od osób, które wybierają się tam bezpośrednio z krajów Unii Europejskiej lub z krajów strefy Schengen nie są wymagane testy ani certyfikaty. Turyści z Polski udając się na wycieczkę do Bułgarii także nie muszą już przedstawiać certyfikatów covidowych czy negatywnych wyników testów. 

Wjazd do Włoch natomiast możliwy jest po okazaniu certyfikatu zaszczepienia lub negatywnego wyniku testu. W tym kraju ważność certyfikatów unijnych wydanych po ukończeniu podstawowego cyklu szczepień, na potrzeby przekraczania granicy, wynosi 9 miesięcy od szczepienia, czyli zgodnie ze standardem wyznaczonym przez KE. Przyjęcie dawki przypominającej automatycznie, już od kolejnego dnia, wydłuża we Włoszech ważność certyfikatu na czas nieokreślony. Bezterminowo ważne są certyfikaty ozdrowieńców wydane już po ukończeniu pełnego cyklu szczepień.

Podobnie jest w Niemczech - tu należy okazać paszport covidowy lub negatywny wynik testu. Ważność zaświadczeń w przypadku zaszczepienia dwoma dawkami wynosi 270 dni, w przypadku zaszczepienia trzema dawkami są one bezterminowe. Co ciekawe osoba, która jednorazowo przyjęła preparat Johnson&Johnson nie jest w Niemczech uznawana za zaszczepioną.

Jednym z popularnych kierunków wakacyjnych Polaków jest też Turcja. W tym kraju uznawane są wszystkie szczepionki certyfikowane w Unii Europejskiej (Pfizer, Moderna, Astra Zeneca i Johnson&Johnson) oraz dodatkowo Sinovac. Turcja wymaga okazania świadectwa szczepienia lub negatywnego wyniku testu na COVID-19.

W Turcji "osoba zaszczepiona" to taka, u której od przyjęcia drugiej dawki lub jednej w przypadku szczepionek jednodawkowych upłynęło przynajmniej 14 dni. Strona turecka nie stosuje daty ważności certyfikatu jako warunku wjazdu na teren Turcji.

Innym chętnie wybieranym na wakacje pozaeuropejskim krajem jest Egipt. Tu również wymaga się okazania świadectwa szczepienia lub negatywnego wyniku testu na COVID-19. Władze egipskie nie doprecyzowały jednak, jaką formę powinien mieć dokument potwierdzający otrzymanie szczepień przeciwko COVID-19. W praktyce uznawane są certyfikaty pełnego szczepienia z kodem QR, wykonanego na 14 dni przed planowanym przekroczeniem granicy.

Egipt nie posiada też sprecyzowanych przepisów odnośnie ważności certyfikatu COVID. W pojedynczych przypadkach przewoźnik lotniczy może jednak zwrócić uwagę na okres ważności certyfikatu szczepień i poprosić o okazanie testu PCR lub antygenowego na obecność COVID.

Lekarz Bartosz Fiałek na koniec stwierdza: - W mojej ocenie paszport covidowy to dokument, który na tę chwilę stracił swoją istotę i rolę w różnicowaniu statusu epidemiologicznego osób zaszczepionych, ozdrowieńców, zaszczepionych ozdrowieńców od niezaszczepionych.

- Wszystko podąża w jednym kierunku - niedługo posiadanie paszportu covidowego może nie mieć żadnego znaczenia. Każdy, niezależnie od statusu epidemiologicznego w kontekście SARS-CoV-2, będzie mieć dostęp do wszystkiego - podsumowuje.