Dzieci dzieciom i światu

Wszystkiemu winien biskup z Francji

Okazuje się, że czasem pewne decyzje polityczne w sposób niezamierzony wpływają korzystnie na rozwój wielkich dzieł. Tak było z Papieskimi Dziełami Misyjnymi Dzieci, których założyciel, żyjący w latach 1785-1844, francuski biskup Karol de Forbin-Janson, właśnie z tych powodów musiał opuścić swoją diecezję w Nancy i wyjechać do Stanów Zjednoczonych, gdzie pracował jako misjonarz.

Wkrótce potem rozpoczął starania o wyjazd do Chin, plany te pozostały niestety niezrealizowane. Nie zmieniło to jednak jego wrażliwości i otwartości na potrzeby głodujących i przedwcześnie umierających dzieci w krajach Trzeciego Świata. Biskup Karol de Forbin-Janson nie mógł pogodzić się z tym, że dzieci umierają z głodu, na ulicach oraz bez jakiejkolwiek duchowej opieki, slatego szukał innego rozwiązania tego ważnego problemu.

W 1842 roku rozpoczął rozmowy z Pauliną Jaricot, założycielką Dzieła Rozkrzewiania Wiary, po których zwrócił się z szerokim apelem do dzieci, aby aktywnie włączyły się w ratowanie swoich rówieśników z krajów misyjnych. Owocem tego apelu stała się - powstała rok później - dziecięca sekcja Rozkrzewiania Wiary, która z kolei zapoczątkowała Święte Dziecięctwo, nazwane później Dziełem Świętego Dziecięctwa Misyjnego, a dziś znane jako Papieskie Dzieła Misyjne Dzieci. Mali chrześcijanie poprzez swoją systematyczną codzienną modlitwę oraz symboliczny cotygodniowy grosz zobowiązywali się do niesienia pomocy swoim rówieśnikom w krajach misyjnych. Dzięki temu zaistniało w Kościele nowe stowarzyszenie najmłodszych mające wymiar światowy. Jedną z pierwszych jego członkiń została wspomniana Paulina Jaricot, której tzw. system dziesiątkowy, stosowany w Dziele Rozkrzewiania Wiary, został w PDMD zastąpiony dwunastkami. System ten przyjęto również z uwagi na fakt, że patronem Dzieła jest Dzieciątko Jezus.

Gigantyczna międzynarodowa armia Jezusa

Struktura Dzieła Świętego Dziecięctwa oparta była na systemie dwunastkowym, nawiązującym do 12 lat Dzieciątka Jezus, które obrano za patrona. Dwunastki te, nazwane oddziałami, łączyły się w kolejne dwunastki, które stanowiły dywizję. Każda seria miała swojego lidera zwanego zelatorem. Nad całością czuwał dyrektor. Dziś tym seriom i dywizjom odpowiadają po prostu grupy PDMD. Ta niezwykła, potężna i pokojowa Jezusowa armia dzieci z pewnością przyczynia się w sposób szczególny do zwycięstwa Królestwa Bożego w świecie.

Początki PDMD nie były jednak takie łatwe, bowiem dorośli do inicjatywy biskupa Karola de Forbin-Jansona podchodzili z dużą rezerwą. Jakby nie dowierzali w siłę dziecięcych możliwości.

"Parvulus natus est nobis" - "Dziecię nam się narodziło", powiedzą później o Misyjnym Dziele Dzieci obecni na Soborze Watykańskim I biskupi z Chin, Indii oraz Japonii. W siłę wiary dziecięcej niezwykle wierzył Pius XI, kiedy bowiem w swej encyklice "Rerum Ecclesiae" w sposób wzruszający zaapelował na rzecz apostolstwa misyjnego, na pierwszym miejscu zwrócił się właśnie do najmłodszych w przekonaniu - "czyż Pan może odmówić czegoś niewinnym dzieciom?".

Niestety, rok od powołania Dzieła, w lipcu 1844 roku jego założyciel umiera w Ayagalades, niedaleko Marsylii. W październiku tego samego roku Dziecięctwo Misyjne działało już w 65 diecezjach Francji. W roku 1846 wyszło poza jej granice i zaistniało także w: Belgii, Austrii, Niemczech, na Węgrzech, we Włoszech oraz w Szwajcarii. W następnym roku Dzieło dotarło do Anglii, w 1849 roku do Holandii, Irlandii, Hiszpanii i Argentyny; w 1851 - do Stanów Zjednoczonych, Kanady i Meksyku; w 1853 - do Portugalii, Brazylii i Peru. W 1858 r. zaczęło działać w Szkocji, Polsce i Grecji; w 1870 r. - w Australii i Ekwadorze; w 1879 r. - w Szwecji i Norwegii; w 1887 r. - w Kolumbii; w 1890 r. - w Urugwaju...

Kolejne lata to dalsze rozprzestrzenianie się Dzieła na nowe państwa. Jednak co najważniejsze, Dzieło przynosiło konkretną pomoc, ratowało miliony dzieci. W samych tylko Chinach, a konkretnie w jednej tylko ich prowincji Kiangnan, w latach 1842-1922 ochrzczono około dwóch milionów dzieci, które były w bezpośrednim zagrożeniu życia. W 1922 roku, doceniając owoce Dzieła, papież Pius XI podniósł je do rangi Dzieła Papieskiego. Mało tego, w swojej encyklice "Rerum Ecclesiae" wręcz stwierdził: "z ramienia dzieła Rozkrzewiania Wiary wyrastają dwa inne Dzieła, którymi są: Dziecięctwo Misyjne i Dzieło św. Piotra Apostoła, które, ponieważ są papieskie, we wspomaganiu ich darami i jałmużną powinny mieć pierwszeństwo przed wszystkimi organizacjami o celach partykularnych".

Ani decyzje, ani słowa Piusa XI nie zmieniły faktu, że siedziba Dzieła nadal pozostawała w Paryżu. Dopiero za pontyfikatu Jana Pawła II, w 1980 roku, została ona przeniesiona do Rzymu, gdzie znajduje się obok sekretariatów generalnych pozostałych Papieskich Dzieł Misyjnych - w Pałacu Kongregacji Ewangelizacji Narodów.

Papieskie Dzieło Misyjne Dzieci w Polsce

Idea Dzieła, które dąży do rozpalenia w sercach katolickich dzieci miłości do misji oraz poczucia solidarności, tak duchowej, jak i materialnej, wobec rówieśników na całym świecie, trafiła do Polski w roku 1858, wpierw do Krakowa, gdzie prowadziły je siostry szarytki, a od 1872 roku księża misjonarze ze Zgromadzenia św. Wincentego a Paulo.

We wszystkich diecezjach zostało wprowadzone dopiero w 1928 roku. Niestety działalność Dzieła została przerwana najpierw przez wybuch drugiej wojny światowej, a następnie przez władze komunistyczne. Odrodziło się ono dopiero w latach siedemdziesiątych dzięki intensywnej działalności biskupa Jana Wosińskiego, pierwszego po wojnie dyrektora krajowego Papieskich Dzieł Misyjnych Dzieci.

W 1981 roku pojawiła się wkładka do "Papieskich Intencji Misyjnych", zatytułowana "Dzieci - dzieciom misji", dwa lata później zostało już wydane osobne czasopismo dla dzieci, dwumiesięcznik noszący tytuł "Świat Misyjny". Od lat dziewięćdziesiątych odnotowuje się dynamiczny rozwój Papieskiego Dzieła Misyjnego Dzieci, czego zewnętrznym wyrazem było sześć kongresów krajowych PDMD oraz liczne kongresy diecezjalne.

Charyzmatem PDMD przekazanym przez biskupa Karola de Forbin-Jansona jest przede wszystkim modlitwa - przez nią dzieci mówią o potrzebach swoich rówieśników z całego świata miłującemu ich Ojcu.

Jedno jest pewne, dziś Papieskie Dzieło Misyjne Dzieci przyczyniają się do budzenia ducha powszechnego braterstwa, popierają integralny rozwój dzieci, kształtują ich misyjną świadomość i otwarcie na potrzeby całego świata.

Jadwiga Knie-Górna

PDMD jest stowarzyszeniem dzieci, które na mocy chrztu są pełnoprawnymi jego członkami i mają w Kościele własną organizację na prawach papieskich. Dzieci w wieku przedszkolnym są kandydatami i przygotowują się do zadań apostolskich w PDMD poprzez formację dostosowaną do ich wieku. W wieku wczesnoszkolnym przyjmowane są do PDMD, najczęściej przy okazji Pierwszej Komunii św. otrzymują legitymacje członkowskie i podejmują statutowe zadania zarezerwowane im w misyjnej współpracy Kościoła. Dzieci w wieku szkolnym (do ostatnich klas szkoły podstawowej) rozszerzają PDMD w szkole i parafii. Często stają się liderami ognisk misyjnych w parafii i wielu inicjatyw apostolskich. Zadaniem ostatniego etapu formacyjnego w zespołach PDMD jest przygotowanie młodzieży do współpracy misyjnej i przejście wraz z sakramentem bierzmowania do młodzieżowych struktur PDRW i PDPA.

Dzieło to, aby mogło właściwie rozwijać się, potrzebuje asystencji osób dorosłych: wychowawców, katechetów, animatorów i rodziców. Dorośli są więc członkami wspierającymi to Dzieło w jego rozwoju. Często wspierają je również materialnie, ponieważ dzieci przy różnych okazjach zbierają ofiary dla swoich rówieśników w krajach misyjnych i mobilizują do poważnego zaangażowania się w pomoc dzieciom najbiedniejszym. Poprzez dzieci w misyjną współpracę włączają się całe rodziny, i ten etap wspólnego zaangażowania apostolskiego jest dla Kościoła najcenniejszy.

Dzieci, organizując się we wspólnotach, podejmują nakreślony przez założyciela Dzieła program duchowej i materialnej pomocy dzieciom w krajach misyjnych:

- bp Forbin-Janson poprosił je o jedno Zdrowaś Maryjo codziennie i jeden grosz w tygodniu, dlatego codzienna modlitwa i osobiste wyrzeczenia (choćby jednego cukierka) stanowią zasadnicze zobowiązanie członków PDMD;

- dzieci dzielą się tym, co otrzymują w prezencie, dlatego z okazji Pierwszej Komunii św. przygotowują w Białym Tygodniu koperty z jakąś ofiarą pieniężną dla dzieci w krajach misyjnych;

- podejmują różne własne inicjatywy zdobywania pieniędzy na ten cel, takie jak zbieranie złomu, makulatury, znaczków itp., przygotowywanie pocztówek, pisanek, wianków, lampionów, organizowanie loterii;

- zbierają dla dzieci w krajach misyjnych ofiary od dorosłych, np. kolędując dla misji w okresie Bożego Narodzenia.

Uprzywilejowany czas działalności PDMD to

- Światowy Dzień Misyjny Dzieci, ustanowiony w 1950 r. przez papieża Piusa XII, a obchodzony w Polsce 6 stycznia lub w najbliższą tej dacie niedzielę;

- okres Bożego Narodzenia (kolędowanie misyjne);

- okres Adwentu i Wielkiego Postu (wyrzeczenia dla misji);

- Biały Tydzień z okazji Pierwszej Komunii św.;

- Tydzień Misyjny w październiku;

- diecezjalne i krajowe kongresy.

Wykorzystano materiały PDMD w Polsce