Zima 2023 oficjalnie wystartowała. Ile potrwa najkrótszy dzień w roku?
Co roku początek zimy kalendarzowej przypada na ten sam dzień – 22 grudnia. W tym roku jednocześnie będzie to też początek zimy astronomicznej, co wcale nie jest regułą. Z czego to wynika? Ile dokładnie potrwa najkrótszy dzień w 2023 roku?
Spis treści:
Zima 2023. Początek zimy kalendarzowej 22 grudnia
Choć za oknami w większej części Polski krajobraz zimowy w połowie grudnia ustąpił miejsca jesiennemu, to wkraczamy w oficjalny początek zimy. W kalendarzu każdego roku dzień ten przypada na 22 grudnia, data ta pozostaje niezmienna.
Jest ona ściśle związana ze zjawiskiem astronomicznym znanym jako "przesilenie zimowe". To jednak nie zawsze idealnie zgrywa się w czasie z kalendarzem, w którym kolejne dni wyznacza 24-godzinna doba, a rok trwa równe 365 (lub 366) dni.
W astronomii tożsame jednostki czasu nie są aż tak idealnie równe. Przykładowo jeden pełny obrót Ziemi wokół osi nie trwa dokładnie 24 godzin, ale 23 h 56 min i 4 s. Co roku wydłuża się on o 16 mikrosekund (16 milionowych części sekundy), ponieważ ruch obrotowy minimalnie, ale nieustannie zwalnia.
Zima 2023. Początek zimy astronomicznej
Przesilenie zimowe na półkuli północnej to określenie najkrótszego dnia w roku. Długość części doby, w której promienie słoneczne docierają na dany obszar, a Słońce znajduje się powyżej horyzontu, zależy od szerokości geograficznej. Im bliżej równika, tym dłuższy dzień, dlatego w Katowicach będzie on dłuższy niż na Helu.
Za zmienną długość dnia na danym terenie w ciągu roku odpowiada nachylenie osi obrotu Ziemi do płaszczyzny orbity. Najlepiej ilustruje to poniższy schemat, który pokazuje sposób oświetlenia Ziemi w dniu przesilenia zimowego.
Kiedy planeta pół roku później znajduje się dokładnie po drugiej stronie Słońca, na półkuli północnej następuje przesilenie letnie (najdłuższy dzień w roku, 20 lub 21 czerwca). Jednocześnie jest to przesilenie zimowe z perspektywy mieszkańców półkuli południowej, gdzie 22 grudnia 2023 promienie słoneczne będą docierały przez największą część doby w ciągu całego roku.
Koniec zimy astronomicznej wyznacza "równonoc wiosenna", w przyszłym roku będzie to 20 marca. Zima potrwa więc dokładnie 89 dni.
Fakt, że w jednym roku przesilenie zimowe wypada w różne dni grudnia wynika ze stosowania lat przestępnych, a także nieznacznej różnicy między rokiem kalendarzowym a rokiem słonecznym, który trwa 365 dni 5 godzin i 49 minut.
Pierwszy dzień zimy. Ile trwa najkrótszy dzień w roku?
22 grudnia 2023 w Warszawie dzień będzie trwał 7 godzin i 39 minut.
Na południu będzie to o ok. 30 minut więcej, na północy – ok. 30 minut mniej. Każdej kolejnej doby aż do przesilenia letniego 20 czerwca 2024, dzień będzie o kilka minut dłuższy – w kulminacyjnym momencie dzień potrwa 16 godzin i 46 minut.
