1300 zł dodatkowego dochodu od państwa? Pomysł kiełkuje od wielu lat

Jak sama nazwa wskazuje, dochód bezwarunkowy miałby być przyznawany każdemu obywatelowi w równej wysokości bez względu na wysokość otrzymywanych zarobków, wiek, czy stan zdrowia. Zwolennicy tego rozwiązania podkreślają, że będzie ono zdecydowanie tańsze we wprowadzeniu i realizacji niż aktualny system świadczeń społecznych.

Choć często pojawiają się informacje o wdrożeniu tego świadczenia w naszym kraju, to na razie nie jest ono planowane. Poprzedni rząd wprowadził świadczenie 800+, które przysługuje na każde dziecko, bez względu na dochód rodziny. Jednak nie spełnia ono wymogów dochodu bezwarunkowego, ponieważ nie jest wypłacane każdemu obywatelowi.

Choć realne działania związane z wypłatą gwarantowanych świadczeń nie znalazły potwierdzenia, to jednak pojawiają się pewne pomysły testów we wschodnich województwach. Kwotę 1300 zł miesięcznie przez okres dwóch lat mogłaby otrzymywać grupa nawet 31 tysięcy mieszkańców dziewięciu gmin województwa warmińsko-mazurskiego. To właśnie te rejony Polski bardzo niekorzystnie wypadają, jeśli chodzi o poziom bezrobocia, ubóstwa oraz aktywności zawodowej.

Cel eksperymentu miałaby stanowić obserwacja, czy dodatkowy bezwarunkowy zastrzyk gotówki zostanie wydany na konsumpcję, edukację lub jako kapitał startowy na działalność gospodarczą. Jednak kwota 1300 zł była szacowana cztery lata temu, przed pandemią i inflacją - dziś pewnie taki zasiłek powinien wynosić od 1800 zł do 2000 zł. Organizatorzy programu pilotażowego wciąż poszukują środków na jego realizację i nie wiadomo, kiedy mógłby się on rozpocząć.

Zgodnie z założeniami programu, wysokość gwarantowanego dochodu bezwarunkowego mogłaby wynosić dokładnie tyle samo dla osób aktywnych zawodowo, bezrobotnych i emerytów. A zatem biorąc pod uwagę wcześniejsze szacunki, każda z tych grup otrzymałaby 1300 zł miesięcznie.

Wypłaty byłyby dokonywane bez składania żadnych wniosków. Oznacza to, że dodatkowa suma pieniędzy co miesiąc wpływałaby na konta zarówno osób o wysokich, jak i niskich dochodach. Zaproponowana kwota to minimum, które miałoby zaspokoić podstawowe potrzeby egzystencjalne każdego obywatela.

W tym miejscu warto również wspomnieć, że wprowadzenie bezwarunkowego dochodu podstawowego w przyszłości mogłoby się wiązać z ewentualną likwidacją ZUS-u i innych urzędów. Może to stanowić jedną z kwestii, która powstrzymuje polityków przed wprowadzeniem tego świadczenia. Byłaby to bardzo ambitna i spektakularna reforma wymagająca długich lat przygotowań i analiz.

Dochód podstawowy to koncepcja, która wzbudza zainteresowanie na całym świecie. Kraje takie jak Finlandia i Kanada już kilka lat temu, w latach 2017-2018 przeprowadziły eksperymenty z wprowadzeniem bezwarunkowego dochodu podstawowego (BDP).

W Finlandii 2000 osób otrzymywało 560 euro miesięcznie przez dwa lata, niezależnie od aktywności zawodowej. Uczestnicy eksperymentu, którzy otrzymywali BDP byli nieznacznie bardziej aktywni zawodowo niż grupa kontrolna otrzymująca zwykły zasiłek dla bezrobotnych. Choć ta różnica nie była znacząca, to osoby pobierające BDP lepiej oceniały swoją ogólną sytuację materialną i rzadziej zgłaszały podejrzenie depresji.

Eksperymenty dostarczyły cennych informacji na temat możliwości systemu opieki społecznej. Choć dochód bezwarunkowy nie rozwiązał wszystkich problemów, może stanowić interesującą alternatywę dla tradycyjnych świadczeń socjalnych.