Płazy na krawędzi: Znalazły się tam przez nas
Prawie połowie płazów na Ziemi grozi wyginięcie - alarmują naukowcy. Okazuje się, że bardzo szkodzą im nie tylko zjawiska naturalne, ale też działalność człowieka. Zmiany klimatu, choroby oraz niszczenie siedlisk są śmiertelnie niebezpieczne dla większości gatunków tych zwierząt. Poznaj wyniki raportu przygotowanego przez ponad stu naukowców z całego świata, w tym z Uniwersytetu Łódzkiego i sprawdź, jakie sposoby ochrony płazów proponują eksperci.
Zmiany klimatu szczególnie mocno uderzają w płazy na całym świecie. Wielu gatunkom tych zwierząt grozi wyginięcie - alarmują naukowcy. Z powodu niszczenia siedlisk, chorób i zmian klimatu obecnie zagrożonych w różnym stopniu jest niemal 41 proc. gatunków tych zwierząt na całej planecie - wynika z badania przeprowadzonego przez ponad stu naukowców.
Jaka prognoza pogody jest najlepsza? Taka, która jest aktualizowana co 30 minut. Wypróbuj darmową aplikację Pogoda Interia. Zainstaluj z Google Play lub App Store
Wśród autorów pracy jest reprezentant Uniwersytetu Łódzkiego, prof. Philippe J.R. Kok. Ich praca, zatytułowana "Trwający spadek liczebności płazów na świecie w obliczu pojawiających się zagrożeń", została opublikowana w prestiżowym serwisie naukowym "Nature".
Rekordziści wśród kręgowców
Grupa uczonych oceniła stan żyjących na całym świecie gatunków płazów dla Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych, publikowanej przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody. Sprawdzano między innymi, jakie jest ryzyko wyginięcia tych gatunków zwierząt.
Okazało się, że płazy są najbardziej zagrożone wyginięciem wśród kręgowców: 40,7 proc. gatunków żyjących na całym świecie znajduje się w niebezpieczeństwie (w różnym stopniu). Uaktualniony indeks Czerwonej Księgi wskazuje, że pogorszył się stan płazów, a zwłaszcza salamander oraz żab i płazów beznogich.
Jak możemy się dowiedzieć z publikacji, w latach 2004-2022 zmiana klimatu stała się największym zagrożeniem dla 39 proc. gatunków płazów. Utrata siedlisk była z kolei zagrożeniem dla 37 proc. gatunków.
Płazy mają się bardzo źle
Ukończona w czerwcu 2022 roku Globalna Ocena Płazów (GAA2) jest drugą tego typu inicjatywą. W porównaniu z pierwszą (GAA1) oceniono stan wcześniej badanych gatunków płazów oraz dodatkowych 2286 gatunków. Łącznie oceniono stan 8011 gatunków płazów (wzrost o 39,9 proc. w porównaniu z 2004 rokiem). Na świecie opisanych jest 8615 gatunków tych zwierząt. Oznacza to, że naukowcy sprawdzili stan 92,9 proc. światowej populacji płazów.
Według ekspertów największą liczbę zagrożonych gatunków tych zwierząt odnotowano na Karaibach, w Ameryce Środkowej i Południowej, w tropikalnych lasach Kamerunu, Nigerii i Madagaskaru, na Sri Lance oraz w południowej części Indii.
Z liczbą 40,7 proc. zagrożonych gatunków płazy są najbardziej zagrożoną wyginięciem grupą kręgowców. Drugą najbardziej zagrożoną grupą są rekiny i płaszczki (37,4 proc.).
Polska salamandra czuje się dobrze
Jak napisał prof. Philippe J.R. Kok w komunikacie UŁ, żyjąca w południowej Polsce salamandra plamista (Salamandra salamandra) nie jest gatunkiem zagrożonym, głównie ze względu na zasięg występowania.
Salamandry na całym świecie mają jednak bardzo silnego przeciwnika. Jest nim patogen grzybowy Batrachochytrium salamandrivorans (Bsal), powodujący śmiertelną chorobę. Występuje ona w Azji i Europie, jednak istnieje obawa, że przedostanie się do Ameryki Północnej, gdzie zróżnicowanie biologicznie społeczności salamander jest największe na świecie.
Zarówno dla salamander, jak i innych gatunków płazów zagrożeniem oprócz chorób są również rozwój budownictwa mieszkaniowego, połączonego z niszczeniem siedlisk zwierząt, napływ gatunków inwazyjnych, w tym odżywiających się płazami ryb oraz rolnictwo i zanieczyszczenie agrochemikaliami.
Zwierzęta przegrywają ze zmianami
Jak dowodzą autorzy raportu, płazy są bardzo wrażliwe na zmiany w środowisku naturalnym. Z reguły nie przemieszczają się na zbyt dalekie odległości, więc trudniej im uciec przed coraz bardziej ekstremalnymi upałami, niszczeniem siedlisk czy pożarami.
Rośnie liczba gatunków płazów, które całkowicie wyginęły. W 1980 roku ta liczba wyniosła 23, do 2004 roku wymarło kolejnych 10 gatunków a do 2022 kolejne cztery. Łącznie zniknęło 37 gatunków płazów. Ostatnimi ofiarami były ropucha arlekinowa (Atelopus chiriquiensis) oraz żaba z gatunku Taudactylus acutirostris.
Jak zwracają uwagę autorzy raportu, aby dany gatunek został uznany za wymarły, muszą zostać spełnione określone warunki. Często więc za "zaginione" uznaje się zwierzęta, których nie widziano od dekad. Możliwe więc, że rzeczywista liczba wymarłych płazów jest wyższa. Według naukowców możliwe, że w ciągu minionych 150 lat wymarło łącznie nawet do 222 gatunków płazów.
Co możemy zrobić?
Jak wskazują eksperci, płazom może pomóc między innymi rozszerzenie ochrony ich siedlisk. Samo to może jednak nie wystarczyć. Według autorów raportu należy dążyć do tego, by chronić naturalne korytarze zwierząt, by umożliwić im powolne zwiększanie zasięgu występowania w obliczu zmian klimatu.
Z kolei, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się chorób, powinno się obejmować środkami bezpieczeństwa gatunki żyjące dziko, ale również w niewoli. Według naukowców potrzebne jest również między innymi większe zaangażowanie polityczne w kwestię ochrony środowiska naturalnego.
Źródło: Nature.com, PAP
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 200 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Interia Wydarzenia na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
Czytaj także:
