Twój testament może zostać podważony. Nie popełnij tych błędów
Testament to akt, w którym osoba fizyczna rozporządza własnym majątkiem na wypadek śmierci. Można w nim znaleźć informacje dotyczące tego, kto ma dziedziczyć majątek spadkodawcy i w jakim stopniu. Istnieje przy tym szereg wymogów, które muszą zostać spełnione, aby testament można było uznać za ważny w świetle prawa. Niekiedy zdarza się, że dochodzi do jego podważenia. Kiedy i jak można podważyć testament?
Aby wyjaśnić, co to jest testament, najlepiej sięgnąć do etymologii tego słowa. Pochodzi ono z łacińskiego "testamentum", co oznacza sporządzone przy świadkach. Samo słowo "testis" oznacza świadek. W polskim systemie prawnym nie ma ustawowej definicji testamentu, a kwestie związane ze sporządzaniem testamentów reguluje przede wszystkim kodeks cywilny.
Co to jest testament? Z punktu widzenia prawa testament to dokument, w którym osoba fizyczna osobiście i zachowując szczególną formę, dokonuje rozporządzenia swoim majątkiem na wypadek śmierci. Co warte podkreślenia, aby sporządzić testament, należy ukończyć 18. rok życia i nie być osobą ubezwłasnowolnioną.
Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje testamentów:
- testament notarialny - sporządzony przez notariusza w formie aktu notarialnego;
- testament własnoręczny (halograficzny) - napisany w całości własnoręcznie, podpisany i opatrzony datą;
- testament allograficzny (urzędowy) - sporządzony poprzez ustne oświadczenie ostatniej woli w obecności dwóch świadków oraz osoby pełniącej funkcje publiczne, w tym m.in. wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego.
Aby sporządzany testament był ważny, musi spełnić kilka istotnych zasad i warunków. Czy testament napisany na komputerze uzna się za ważny? W przypadku testamentu własnoręcznego należy pamiętać, aby był on w całości napisany pismem odręcznym. Dotyczy to nie tylko podpisu, ale całego dokumentu.
Oznacza to, że testament halograficzny nie będzie ważny w sytuacji, gdy zostanie spisany na komputerze, wydrukowany i jedynie podpisany przez spadkodawcę. Należy również pamiętać, że dokument powinien być opatrzony datą jego sporządzenia, także w formie pisma odręcznego.
Testament sporządzony u notariusza to jedna z najbezpieczniejszych form rozporządzenia majątkiem pod kątem ewentualnej próby podważenia tego dokumentu w przyszłości lub popełnienia kosztownych błędów. Testament notarialny nie zawiera luk czy niedomówień i traktowany jest jako dokument prawny, a sporządzony w formie aktu ma moc urzędową.
Jeśli okoliczności uniemożliwiają napisanie testamentu odręcznego lub udanie się do notariusza, wówczas spadkodawca może wygłosić oświadczenie testamentu. Testament ustny jest ważny, jeśli są spełnione następujące warunki:
- spadkodawca oświadczył ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków,
- treść testamentu ustnego została spisana przed upływem roku od jego złożenia i podpisana przez spadkodawcę i dwóch świadków albo przez wszystkich świadków (bez spadkodawcy).
Przypadki, w których można podważyć testament zostały wskazane w art. 945 Kodeksu cywilnego. Testament może zostać uznany jako nieważny, jeżeli został sporządzony:
- w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;
- pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;
- pod wpływem groźby.
Przyczyną stanu wyłączającego świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli w szczególności może być np. choroba psychiczna, a nawet przemijające zaburzenia czynności psychicznych.
To, ile czasu jest na podważenie testamentu, określa art. 945 Kodeksu cywilnego. Na przyczyny dotyczące wad oświadczenia woli nie można się powoływać po upływie lat trzech od dnia, w którym dana osoba dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie lat dziesięciu od otwarcia spadku.
Zobacz także:
Waloryzacja wpłynęła też na to świadczenie. Kto dostanie więcej pieniędzy?
