Ślad chemiczny w alpejskim powietrzu. Zakazy są skuteczne
W czystym alpejskim powietrzu znajdują się groźne składniki, rozwiewane przez wiatr. Naukowcy mówią o częściowej skuteczności wprowadzonych zakazów.
Trudno degradowalne szkodliwe substancje można wykryć także na terenach alpejskich, położonych daleko od dużych miast i ośrodków przemysłowych.
Wprowadzone wcześniej zakazy ograniczające lub całkowicie zakazujące stosowania określonych chemikaliów, odnoszą jednak pewien skutek. Dowodzą tego pomiary czystości powietrza przeprowadzone przez niemieckich i austriackich naukowców na najwyższym szczycie górskim w Niemczech Zugspitze i w najwyższym paśmie górskim w Austrii Wysokie Taury.
Różne wyniki pomiarów
"Stężenie takich pestycydów, jak DDT zmniejszyło się" - wyjaśnili naukowcy w Monachium, prezentując wyniki swoich pomiarów przeprowadzanych regularnie od 15 lat. Zaprezentowane przez nich dane wskazują jednak także na trudności w ograniczeniu rozchodzenia się takich trwałych substancji, jak polichlorowane bifenyle (PCB). Chociaż nie są produkowane od lat 70. ubiegłego wieku, ich stężenie w powietrzu nie spada.
W ramach projektu Czyste Alpy, od 2005 r. przeprowadza się stałe pomiary obecności w powietrzu około stu różnych szkodliwych substancji chemicznych. W pomiarach uczestniczą stacje badania środowiska Schneefernerhaus na Zugspitze (2650 m n.p.m.) i Sonnblick Observatorium (3106 m n.p.m.) w Austrii. Substancje te ulatniają się z różnych artykułów codziennego użytku, z procesów przemysłowych, spalania oraz zwalczania szkodników i są roznoszone przez wiatr na duże odległości. Wyniki pomiarów wykazały, że stężenie 35 proc. takich substancji wyraźnie spadło, natomiast w przypadku 4 proc. z nich wzrosło.
Dlaczego Alpy są ważne
- Alpy są naszym systemem wczesnego ostrzegania przed groźnymi substancjami w skali globalnej - powiedział minister środowiska w rządzie krajowym Bawarii Thorsten Glauber. Na obszarach, gdzie dominuje niska temperatura, takich jak Arktyka i Antarktyda, ale także Alpy, substancje te odkładają się w sposób ułatwiający ich wykrycie.
Odnosi się to zwłaszcza do PCB, używanych m.in. jako plastyfikatory i opóźniacze palenia. Ich ślady wciąż można znaleźć na przykład w fugach starszych budynków, w których dodawano je do mas wypełniających spoiny w murze. Chociaż ich stosowanie jest od wielu lat zabronione, stężenie PCB w niektórych związkach nawet wzrasta.
Natomiast stężenie środka owadobójczego endosulfanu, po zakazie stosowania go w państwach członkowskich UE zmalało w ciągu ostatnich 19 lat aż o 96 proc. Niestety, naukowcy stwierdzili równocześnie obecność w powietrzu innych, nowych środków chemicznych, co oznacza, że przepisy i zakazy stosowania szkodliwych dla środowiska substancji nie spełniają do końca pokładanych w nich nadziei.
dpa / jak
Redakcja Polska Deutsche Welle
