Weto prezydenckie - kiedy prezydent może je ogłosić?
Prezydent ma wyznaczony określony czas na podjęcie decyzji wobec uchwalonej ustawy. W przypadku ustaw standardowych termin ten wynosi 21 dni od momentu ich przedstawienia.
W odniesieniu do ustaw pilnych oraz budżetowych okres ten jest skrócony do 7 dni, co ma na celu przyspieszenie procesu legislacyjnego i zapewnienie sprawnego funkcjonowania państwa.
Co może zrobić prezydent, zanim ogłosi weto?
Zanim prezydent zdecyduje, czy podpisać ustawę,
może poprosić Trybunał Konstytucyjny, by sprawdził, czy jest ona zgodna z Konstytucją.
Jeśli Trybunał Konstytucyjny potwierdzi zgodność, prezydent musi ustawę podpisać i nie może ogłosić weta. Gdyby jednak cały dokument okazał się niezgodny z Konstytucją, prezydent ma prawo odmówić jego podpisania.
Zdarza się też, że problem dotyczy tylko kilku przepisów, wtedy prezydent, po uzgodnieniu z
Marszałkiem Sejmu,
może je pominąć, a resztę ustawy podpisać.
Weto prezydenckie - co dzieje się dalej?
Jeśli prezydent zawetuje ustawę, trafia ona z powrotem do Sejmu. Posłowie mogą ją wtedy przyjąć jeszcze raz, ale potrzeba do tego większej większości, co najmniej 3/5 głosów przy obecności połowy posłów.
Gdy uda się to osiągnąć, prezydent ma obowiązek podpisać ustawę w ciągu 7 dni i zarządzić jej publikację w Dzienniku Ustaw.
Weto prezydenckie w systemie demokracji
Weto jest narzędziem, które pozwala zachować równowagę między rządem a prezydentem. Dzięki niemu ustawy nie mogą być uchwalane w pośpiechu, a obie strony sceny politycznej muszą ze sobą współpracować.
Weto pomaga w negocjacjach i pilnowaniu jakości prawa. Jednak, jeśli prezydent korzysta z tego prawa zbyt często, może to prowadzić do blokowania prac parlamentu i politycznego impasu.
Weto prezydenckie - historia
W XVII i XVIII wieku w Polsce obowiązywało tzw. liberum veto, które pozwalało pojedynczemu posłowi zablokować decyzje całego sejmu.
W sierpniu 2025 r.
prezydent Karol Nawrocki skorzystał z prawa weta wobec trzech ustaw. Dotyczyły one m.in.
- zmian w kodeksie karnym skarbowym,
- ordynacji podatkowej
- oraz regulacji związanych z pomocą dla obywateli Ukrainy.