"Wesele" dramatem poetycko - symbolicznym
Dramat poetycko - symboliczny jest odmianą dramatu ukształtowaną na przełomie XIX i XX wieku po wpływem symbolizmu (jedna z nazw epoki modernizmu, dekadentyzmu; prąd ten ukształtował się po koniec XIX wieku we Francji i w Belgii; nazwa - symbolizm, eksponuje tendencję twórców tej epoki do wyrażania swych myśli za pomocą symbolu, dzięki czemu potrafili oni wyrazić to, co niewyrażalne). Pozostawał on w opozycji do realistycznego i naturalistycznego dramatu obyczajowo - psychologicznego.
Twórcy tego gatunku odwoływali się do średniowiecznych moralitetów, tragedii szekspirowskiej, dramatu romantycznego oraz Wagnerowskiego dramatu muzycznego. Jego cechy to: luźna kompozycja, świat pełen zagadek metafizycznych, otwartość na wymiary fantastyczne i baśniowe. Gatunek ten także operował chwytami metafory, alegorii i symbolu, wytwarzał oniryczno (tematem, motywem lub zasadą kompozycyjną jest sen) - wizyjną atmosferę. Tematyka dramatów poetycko - symbolicznych obejmowała następujące wymiary: współczesny, historyczny, biblijny, mitologiczny, legendarny. Za głównego przedstawiciela ów gatunku uznaje się M. Maeterlincka (belgijski pisarz). Na gruncie dramaturgii polskiej najwybitniejszym twórcą był Stanisław Wyspiański. "Wesele" charakteryzuje się właśnie nowatorską kompozycją, bogactwem semantycznym i złożoną symboliką. W dramacie występują postaci realistyczne, realizm (zwłaszcza w akcie I, podczas którego przedstawione są poszczególne postacie w sposób bardzo plastyczny) oraz fantastyczne, fantastyka (zaczyna dominować w akcie II, kiedy pojawia się cała galeria zjaw), warstwa obyczajowa oraz warstwa symboliczna, tragizm przeplata się z komizmem (rozsądek chłopów konfrontowany z inteligenckim patosem), sceny indywidualne ze zbiorowymi. Symbolami w "Weselu" są: złoty róg (symbol myśli kierującej narodem, jego dźwięk ma porwać naród do walki o niepodległość), czapka z piór (symbol próżności narodowej, własności), złota podkowa zgubiona przez konia Wernyhory (symbol szczęścia w walce o wolność). Obok symbolicznych rekwizytów pojawia się symboliczna scena (taniec chocholi; symbol społeczeństwa niezdolnego do walki o wolność) oraz widma - "osoby dramatu". Widmo to uosobienie uczuć Marysi, jej tęsknoty miłosnej. Jest ono wzorowane na upiorach z podań ludowych, symbolizuje indywidualny dramat miłosny. Stańczyk (błazen nadworny ostatnich Jagiellonów) to symbol troski o przyszłość ojczyzny, uosobienie patriotyzmu. Rycerz (Zawisza Czarny, sławny rycerz polski z XV wieku, który walczył u boku Jagiełły pod Grunwaldem) jest symbolem siły i męstwa oraz wzorem lojalności wobec ojczyzny, minionej chwały i mocy narodowej. Poeta to dekadent, pełen smutku i pesymizmu. Marzy tak naprawdę o wielkim czynie. Hetman (Ksawery Branicki; walczył przeciw konfederatom barskim, tłumił wraz z wojskiem rosyjskim bunty chłopskie na Ukrainie, był jednym z przywódców konfederacji targowickiej) jest symbolem zdrady narodowej i szlacheckiego warcholstwa. Upiór (Jakub Szela, przywódca rzezi galicyjskiej) jest uosobieniem nienawiści do szlachty. Ukazuje się Dziadowi, który pamięta czasy z 1846 roku i jest przekonany o tym, że braterstwo panów z chłopami jest niemożliwe, gdyż dawne krzywdy nie zostały zapomniane. Równoważy on niejako postać Hetmana, ukazując winę chłopstwa. Wernyhora (wróżbita ukraiński z XVIII wieku, rzecznik ugody polsko - ukraińskiej i chłopsko - szlacheckiej; głosił solidaryzm społeczny) to symbol wiary w odrodzenie ojczyzny.
