Wątek diabelski
Wątek biblijny
Moskwa I połowy XX wieku ukazana została w ścisłym powiązaniu z "Biblią". Zmaganie Dobra i Zła nie podlega żadnym ograniczeniom, zawsze będzie istnieć. Wątek biblijny w połączeniu z diabelskim pełni funkcję uniwersalizującą. Motyw dobrego szatana walczącego z absurdem systemu oraz nowa wersja historii Chrystusa i Piłata to temat powieści Mistrza. Jeszua uosabia Dobro, Woland - Zło. To zło jednak jest nietypowe. Szatan atakuje mechanizmy totalitarnej rzeczywistości. Sam mówi, że jest "częścią tej siły, która wiecznie zła pragnąc, wiecznie czyni dobro". Wątek Piłata i Jeszui pochodzi z "Biblii", został jednak w dużym stopniu rozwinięty i przetworzony, przede wszystkim w przedstawieniu uczuć procuratora. Ma on liczne wątpliwości, targają nim sprzeczne uczucia, wyrzuty sumienia. Piłat, dzięki zdolności do skruchy, nie zostaje potępiony.
