Trzy nowe świadczenia dla rodzin. Wiadomo, kiedy wejdą w życie
Już od 1 października część rodziców będzie mogła liczyć na nowe świadczenia dla rodzin, które wesprą domowy budżet oraz pomogą rodzicom w zachowaniu aktywności zawodowej i wychowywaniu dziecka. Wyjaśniamy, kto będzie mógł z nich skorzystać oraz w jaki sposób państwo wesprze rodziny.
Ustawa z 15 maja 2024 r. wprowadzająca nowe świadczenia została podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę 7 czerwca 2024 r. Wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Aleksandra Gajewska podała, że wnioski o objęcie programem "Aktywny rodzic" osoby uprawnione będą mogły zacząć składać w październiku, a pierwsze pieniądze trafią do jego beneficjentów miesiąc później. Świadczenia wypłaci Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z programu skorzysta ponad 570 tys. dzieci.
Ustawa przewiduje wprowadzenie do systemu trzech świadczeń wspierających rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowywaniu i rozwoju małego dziecka: "Aktywni rodzice w pracy", "Aktywnie w żłobku" i "Aktywnie w domu".
Sprawdź, jakie nowe rodzaje wsparcia dla rodzin przewidują przepisy od 1 października 2024 r.
"Aktywni rodzice w pracy". Jakie warunki trzeba spełnić, aby je otrzymać?
Celem programu "Aktywni rodzice w pracy", znanego powszechnie jako "babciowe", jest wsparcie rodziców w pogodzeniu aktywności zawodowej z rodzicielstwem. Będzie ono przysługiwać opiekunom oraz rodzicom dzieci od 12. do 35. miesiąca życia dziecka. Ma pomóc w pokryciu kosztów opieki, która sprawowana jest np. przez nianie albo babcie.
Aby uzyskać świadczenie, należy spełnić dwa podstawowe warunki. Pierwszy warunek zakłada, że dziecko nie jest objęte opieką w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu albo opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna. Drugim warunkiem jest aktywizacja zawodowa rodzica. Świadczenie będzie przysługiwać jedynie tym opiekunom i rodzicom, którzy podejmą pracę oraz będą z jej tytułu podlegać ubezpieczeniu emerytalnemu i rentownemu od podstawy, wynoszącej co najmniej 100 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę. W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą podstawa nie może być niższa niż 30 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym okresie, na który ustalane jest prawo do świadczenia.
Osoby, które wychowują dziecko samotnie, również mogą ubiegać się o świadczenie. W ich przypadku będzie ono przyznane, kiedy podstawa, z której odprowadzane są składki, wynosi nie mniej niż 100 proc. minimalnej krajowej. Wsparcie będzie przysługiwało także na dziecko umieszczone w rodzinnej pieczy zastępczej. W przypadku, gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną rodziców, kwota świadczenia zostanie ustalona po połowie dla każdego z rodziców.
Rodzice sami zdecydują, na co przeznaczą pieniądze. Będą mogli m.in. sfinansować opiekę sprawowaną przez np. nianię czy babcię (w tym emerytkę). Mogą także zawrzeć umowę z osobą sprawującą opiekę nad dzieckiem. W przypadku takiej umowy składki od niej będą finansowane przez państwo, jednak tylko do wysokości podstawy nie wyższej niż 50 proc. wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Umowa taka nie jest jednak obowiązkowa. W przypadku, gdy matka albo ojciec marnotrawią wypłacane im pieniądze, świadczenie w całości lub w części będzie im przekazywane odpowiednio przez kierownika ośrodka pomocy społecznej albo dyrektora centrum usług społecznych w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług - zakładają przepisy.
Świadczenie "Aktywni rodzice w pracy" zapewni rodzicom 1500 zł miesięcznie przez okres 24 miesięcy od 12 do 35 miesiąca życia dziecka. W przypadku opiekunów i rodziców dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności kwota będzie wyższa - wynosić będzie 1900 zł miesięcznie.
"Aktywni rodzice w pracy" to trzy nowe świadczenia. Ile będą wynosić?
Program "Aktywny rodzic" przewiduje dla rodziców jeszcze dwa nowe świadczenia.
Jedno z nich to świadczenie "Aktywni w żłobku". Skierowane jest ono do rodziców dzieci, które uczęszczają do instytucji opieki nad dziećmi do trzech lat. Jego wysokość to do 1500 zł miesięcznie lub do 1900 zł miesięcznie w przypadku dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności. W tym przypadku będzie ono wypłacane jedynie do wysokości opłat, które rodzic ponosi za pobyt dziecka w danej instytucji opieki. Pieniądze nie trafiają do rodzica, a bezpośrednio do danej placówki.
Trzecim świadczeniem, które będzie funkcjonować od 1 października, jest świadczenie "Aktywnie w domu". Zastępuje ono funkcjonujący dotychczas rodzinny kapitał opiekuńczy. Będzie wynosiło 500 zł, a pieniądze wypłacane będą rodzicom przez okres 24 miesięcy. Świadczenie jest skierowane do tych rodziców oraz opiekunów, którzy nie zdecydują się na skorzystanie z dwóch powyższych świadczeń. Będą mogły skorzystać z niego osoby, które pozostaną nieaktywne zawodowo, a ich dzieci nie będą uczęszczać do instytucji opieki.
Rodzice sami zdecydują. Mogą także zmienić zdanie
Ustawa zakłada, że to rodzice będą mogli decydować, jakie świadczenie pobierają.
Możliwa jest również wielokrotna zmiana decyzji już w trakcie trwania programu. Jeśli jednak beneficjenci zdecydują się na rezygnację z jednej formy wsparcia i wybranie innej, będą musieli liczyć się z tym, że za dany miesiąc wypłacone będzie tylko jedno świadczenie.
