Jan Lityński

Środa, 2 października 2024 (09:06)AktualizacjaCzwartek, 3 października 2024 (13:45)

Jan Lityński był polskim politykiem, publicystą, działaczem opozycji w PRL, więźniem politycznym i działaczem na rzecz praw człowieka. Był posłem na Sejm X, I, II i III kadencji, a w latach 2010-2015 doradcą prezydenta Bronisława Komorowskiego ds. kontaktów politycznych.

Jan Lityński/Michał Woźniak/East News

Jan Lityński - najważniejsze informacje

Data urodzenia:18.01.1946
Miejsce urodzenia:Warszawa
Kraj urodzenia:Polska
Data śmierci:21.02.2021

Jan Lityński - wykształcenie i działalność zawodowa

Jan Lityński studiował na Wydziale Matematyki i Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Pracował jako robotnik w zakładach Polfer. Następnie został programistą w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Informatyki.

Jan Lityński - działalność społeczna i opozycyjna

Podczas studiów Jan Lityński aktywnie uczestniczył w młodzieżowej opozycji "komandosów", protestując przeciwko dyktaturze PZPR, cenzurze oraz broniąc autonomii uniwersytetów, wolności słowa i kultury narodowej po zdjęciu "Dziadów" z Teatru Narodowego.

Był członkiem Związku Młodzieży Socjalistycznej, gdzie koordynował akcje wsparcia dla dyskutantów akademickich, w tym Adama Michnika. Po usunięciu z ZMS podpisał krytykujący list otwarty.

W 1968 r. uczestniczył w wiecu na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego, który został brutalnie rozpędzony przez milicję i tzw. "aktyw robotniczy". Został skazany na 2,5 roku więzienia, a potem zwolniony dzięki amnestii.

W latach 70. współzakładał Komitet Obrony Robotników oraz pierwsze niezależne pismo "Biuletyn Informacyjny". Był wielokrotnie aresztowany za działalność opozycyjną, redagował gazetę "Robotnik" i angażował się w działania KOR oraz Biura Interwencyjnego. Wspierał ideę tworzenia Wolnych Związków Zawodowych.

Latem 1980 r. Jan Lityński zbierał informacje o protestach społecznych, które przekazywał do Radia Wolna Europa. Został doradcą NSZZ "Solidarność" oraz lokalnych struktur związku w Wałbrzychu i Krakowie.

Był autorem "Posłania do ludzi pracy Europy Wschodniej", uchwalonego na I Zjeździe "Solidarności". Współtworzył Kluby Rzeczypospolitej. Po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 r. został internowany, a potem aresztowany pod zarzutem próby obalenia PRL.

Działał w podziemiu w "Solidarności". Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu, gdzie zasiadał przy podstoliku ds. górnictwa. W 1989 r. został posłem. W Sejmie działał aktywnie aż do 2001 r.

Jan Lityński wspierał białoruską opozycję, nawołując do wolnych wyborów na Białorusi.

Jan Lityński - śmierć

Jan Lityński zginął tragicznie 21 lutego 2021 r., próbując ratować swojego psa, który wpadł do zamarzniętej Narwi w okolicach Pułtuska. Jego ciało zostało odnalezione przez policję i straż pożarną dopiero 27 lutego 2021 r.

Jan Lityński został pochowany 10 marca 2021 r. na Powązkach Wojskowych w Warszawie obok m.in. Jacka Kuronia, Bronisława Geremka i Henryka Wujca.

Jan Lityński - odznaczenia

Został uhonorowany m.in. Krzyżem Komandorskim, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Wolności i Solidarności.

Jan Lityński - życie prywatne

Jan Lityński pochodził z rodziny o korzeniach żydowskich. Jego pierwszą żoną była Anna Dodziuk, z którą miał córkę Barbarę, poetkę i aktorkę z zespołem Downa.

Następnie poślubił psycholog Krystynę Zegarską, a jego trzecią żoną była Elżbieta Bogucka. Na co dzień korzystał z roweru, nawet podczas pełnienia funkcji poselskich. Był miłośnikiem zwierząt i pasjonował się muzyką rockową.

Jan Lityński - Wiadomości

Piątek, 12 marca 2021 (07:29)

Pogrzeb Jana Lityńskiego był okazją do choćby wrażenia pojednania między środowiskami kiedyś sobie bliskimi. A wyszło jak zawsze.

Środa, 10 marca 2021 (16:12)

Bojownik o wolność i obywatelskie prawa Polaków - tak premier Mateusz Morawiecki nazwał Jana Lityńskiego, którego pogrzeb odbył się dziś w Warszawie.

Środa, 10 marca 2021 (14:06)

Zofia Romaszewska nie została wpuszczona do kościoła na mszę świętą pogrzebową za zmarłego Jana Lityńskiego - poinformował rzecznik prezydenta i sekretarz stanu w KPRP Błażej Spychalski. - Jestem...

Wtorek, 9 marca 2021 (16:59)

Jan Lityński nie zostanie pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego. - Janek by sobie tego nie życzył - powiedziała polsatnews.pl Elżbieta Bogucka, żona Lityńskiego.

Niedziela, 7 marca 2021 (19:32)

Jan Lityński, były działacz opozycji w PRL, który utonął pod koniec lutego w Narwi, spocznie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, obok m.in. Jacka Kuronia, Bronisława Geremka i Henryka...

Sobota, 27 lutego 2021 (12:52)

- Odnaleziono ciało Jana Lityńskiego. Znajdowało się 200 metrów od miejsca, w którym załamał się lód - poinformowała straż.

Sobota, 27 lutego 2021 (12:08)

W sobotę w poszukiwania ciała Jana Lityńskiego włączyła się Grupa Specjalna Płetwonurków RP; jeżeli nie znajdą ciała, to dalej będziemy przeszukiwać kolejne obszary - poinformował rzecznik prasowy...

Wtorek, 23 lutego 2021 (13:55)

Nie ustają poszukiwania ciała byłego działacza opozycji w PRL Jana Lityńskiego, który w niedzielę wszedł na lód, próbując uratować swojego psa. W akcji poszukiwawczej bierze obecnie udział ok. 60...

Wtorek, 23 lutego 2021 (08:10)

Po tym, jak przerwano akcję w poniedziałek o zmroku, we wtorek rano służby wznowiły poszukiwania ciała Jana Lityńskiego. - Działania będą koncentrowały się w pobliżu miejsca zaginięcia - mówi...

Jan Lityński - Wideo

Wtorek, 23 lutego 2021 (21:35)

W wtorek wznowiono poszukiwania ciała byłego działacza opozycji w PRL Jana Lityńskiego. Mężczyzna, podczas spaceru wałem przeciwpowodziowym w Pułtusku (woj. mazowieckie), wszedł do rzeki, chcąc...

Poniedziałek, 22 lutego 2021 (17:24)

Policjanci z Pułtuska (Mazowieckie) prowadzą poszukiwania 75-letniego mężczyzny, który spacerując wałem przeciwpowodziowym wszedł do rzeki, chcąc uratować z niej psa, pod którym załamał się lód. Do...