Motyw zbrodni - w powieści Dostojewskiego mamy do czynienia z anatomią zbrodni. Jest ona czynnikiem degradującym człowieka.
Motyw ten występuje w wielu innych pozycjach literackich. Warto tu wymienić: "Biblię", "Mitologię", "Hamleta", "Makbeta", "Romeo i Julię" Williama Szekspira, "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza, "Granicę" Zofii Nałkowskiej.
Motyw samobójstwa - Arkadiusz Swidrygajłow reprezentuje postawę nihilisty, poczucie klęski doprowadza go do popełnienia samobójstwa.
Motyw ten przeplata się w wielu pozycjach literackich, choćby w: " Antygonie" Sofoklesa, "Konradzie Wallenrodzie" Adama Mickiewicza, "Kordianie" Juliusza Słowackiego, "Ludziach bezdomnych" Stefana Żeromskiego, "Granicy" Zofii Nałkowskiej.
Motyw przemiany - Rodion popełnia straszliwą zbrodnię, czuje do siebie odrazę, w końcu przyznaje się do winy. Pogodzenie się z karą, uświadomienie sobie ciężaru morderstwa pojawia się dopiero na Syberii, w głównej mierze za sprawą Soni, która wie, że zbrodnia niszczy człowieka, jest straszliwym grzechem. Bohater odradza się duchowo, ulega wewnętrznej przemianie po raz kolejny (po dokonanym morderstwie przestał czuć się człowiekiem, umarł wewnętrznie), również dzięki "Ewangelii". Odzyskuje zdolność do żalu za grzech, do prawdziwej skruchy.
Motyw ów możemy odnaleźć w wielu innych dziełach, między innymi: w "Dziadach" części III Adama Mickiewicza (przeobrażenie Gustawa w Konrada), w "Potopie" Henryka Sienkiewicza (Andrzej Kmicic z hulaki staje się patriotą), w "Lalce" Bolesława Prusa i w wielu innych pozycjach.
Motyw cierpienia - Rodion po dokonaniu zbrodni odczuwa lęk, jest przerażony, popada w psychozę. Cierpienie jest dla niego trudne do wytrzymania. Ma ono swój koniec dopiero na zesłaniu, kiedy bohater odradza się duchowo, zaczyna odczuwać skruchę.
Sonia cierpienie wybiera dobrowolnie. Zostaje prostytutką, by utrzymać swoją rodzinę, wspiera też Rodiona. Postanawia udać się z nim na zesłanie, robi to w imię miłości.
Motyw cierpienia pojawia się między innymi w: "Makbecie" Williama Szekspira, "Hamlecie" Williama Szekspira, "Trenach" Jana Kochanowskiego, "Panu Tadeuszu" Adama Mickiewicza, "Trylogii" Henryka Sienkiewicza, "Granicy" Zofii Nałkowskiej, "Kartotece" Tadeusza Różewicza.
Motyw dzieciństwa - córka Katarzyny Iwanowny, Pola, z pokorą znosi życie w nędzy. Opiekuje się rodzeństwem, kocha siostrę i ufa jej, matce pomaga jak potrafi najlepiej. Jej dzieciństwo nie jest szczęśliwe.
Przykłady innych pozycji literackich zawierających ów motyw to: "Biblia" (dzieciństwo Jezusa), "Mitologia" (dzieciństwo Heraklesa, Apollina, Edypa, Kory, Jazona), "Treny" Jana Kochanowskiego, "Konrad Wallenrod" Adama Mickiewicza, "Kordian" Juliusza Słowackiego, "Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela" Henryka Sienkiewicza, "Grzechy dzieciństwa" Bolesława Prusa, "Ludzie bezdomni" Stefana Żeromskiego, "Ferdydurke" Witolda Gombrowicza, "Medaliony" Zofii Nałkowskiej, "Dolina Issy" Czesława Miłosza.
Motyw kobiety - Sonia jest uosobieniem dobra, bezinteresownej miłości, wiary. Poświęca się dla rodziny, dzieli cierpienie z Raskolnikowem.
Motyw ten przeplata się w wielu utworach. Należą do nich między innymi: "Biblia" (w Starym Testamencie: Ewa - pierwsza kobieta, w Nowym Testamencie: Maria - matka Boga, kobieta wybrana), "Mitologia" (Hera - kobieta - władczyni, Demeter - gospodyni całej ziemi, Helena - wzór urody itp.), "Makbet" i "Hamlet" Williama Szekspira, "Skąpiec" Moliera (kobieta uzależniona od mężczyzny), "Powrót posła" Juliana Ursyna Niemcewicza (kobieta próżna - Starościna Gadulska), "Nie - boska komedia" Zygmunta Krasińskiego (Maria - kobieta nieszczęśliwa w małżeństwie), "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej, "Chłopi" Władysława Reymonta, "Noce i dnie" Marii Dąbrowskiej.
Motyw pieniądza - pieniądz w powieści jest wartością, która daje siłę i niezależność. Motyw ten pojawia się w wielu innych pozycjach literackich. Warto tu wymienić choćby: "Biblię" (Judasz wydał Jezusa za trzydzieści srebrników, które do dziś dnia stanowią symbol zdrady; "Przypowieść o talentach", "Przypowieść o wdowim groszu"), "Mitologię", "Legendę o świętym Aleksym", "Odprawę posłów greckich" Jana Kochanowskiego, "Skąpca" Moliera, "Powrót posła" Juliana Ursyna Niemcewicza, "Dziady" część IV Adama Mickiewicza, "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej, "Lalkę" Bolesława Prusa, "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego, "Granicę" Zofii Nałkowskiej, "Mistrza i Małgorzatę" Bułhakowa.
Motyw samotności - Raskolnikow uważa siebie za jednostkę wybitną, żyje w samotności. Zbrodnia tę samotność pogłębia jeszcze bardziej.
Motyw samotności pojawia się między innymi w: "Makbecie" Williama Szekspira, "Hamlecie" Williama Szekspira, "Romantyczności" Adama Mickiewicza, "Glorii victis" Elizy Orzeszkowej, "Nie - boskiej komedii" Zygmunta Krasińskiego.
POLECAMY:
Czy można przeczytać "Chłopów" w kilka godzin? Albo szybko i skutecznie zapamiętać całą historię Polski oraz angielskie słówka? Można, jeśli tylko zastosuje się do tego odpowiednią metodę. Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Dariuszem Konarzewskim, mistrzem Polski w szybkim czytaniu.
