Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Ma wejść w życie 1 czerwca
Oprac.: Aleksandra Wieczorek
Projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych rząd ma przyjąć do końca roku, a ustawa ma wejść w życie 1 czerwca 2023 roku - przekazuje pełnomocnik premiera ds. ochrony miejsc pamięci Wojciech Labuda. W projekcie znajdą się m.in. takie rozwiązania jak baza danych o grobach, elektroniczna karta zgonu czy instytucja koronera.
Wojciech Labuda zaznaczył, że prace nad projektem ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych trwają przeszło półtora roku. Rok temu zakończyły się konsultacje społeczne, a uzgodnienia międzyresortowe są na finiszu.
- Mam nadzieję, że do końca tego roku projekt ustawy zostanie przyjęty przez rząd. Potem trafi do parlamentu i wierzę, że ustawa zostanie uchwalona jak najszybciej. Cel na ten moment jest taki, aby weszła w życie 1 czerwca przyszłego roku - poinformował pełnomocnik.
Opóźnienia spowodowały m.in. "wojna i kryzys energetyczny"
Wcześniej zakładano, że nowa ustawa zacznie obowiązywać w marcu. Labuda wyjaśnił, że harmonogram trzeba było zmienić ze względu na przedłużające się uzgodnienia, prace informatyczne, a także w związku z wojną w Ukrainie i kryzysem energetycznym.
Nowa regulacja zastąpi ustawę z 1959 roku, która - jak ocenił pełnomocnik - jest daleka od ideału. - Potrzebujemy nowego prawa, które będzie odpowiadało współczesnym wyzwaniom. Przez ponad pół wieku tym tematem się właściwie nie zajmowano - powiedział.
Zapewnił, że zmiana nie będzie "rewolucją obyczajową", choć przewiduje rewolucyjne zmiany w obszarze cyfryzacji. - Naszym celem jest to, aby cały proces - od momentu zgonu aż po pochówek - mógł być realizowany elektronicznie - wyjaśnił.
Karta zgonu wystawiana elektronicznie. "Jak w przypadku e-recepty"
Nie będzie już papierowej karty zgonu. Lekarz będzie wystawiał ją elektronicznie. Dane z karty zgonu będą automatycznie trafiać do państwowych rejestrów. - Podobnie jak w przypadku e-recepty, bliski zmarłego otrzymywać będzie numer karty zgonu. To bardzo uprości obsługę administracyjną. Poszczególne instytucje będą miały dostęp tylko do tych danych, które są niezbędne dla ich działań - podkreślił pełnomocnik.
Kolejne rozwiązania w tym obszarze to cyfryzacja miejsc pamięci. W ramach tego zostanie utworzona centralna baza danych o cmentarzach i miejscach pochówku. - Baza będzie dostępna online. Znajdą się w niej mapy cmentarzy, informacje o lokalizacji grobów i osobach pochowanych, a także inne dodatkowe dane ważne dla obywateli, w tym termin, do którego grób jest opłacony - powiedział Labuda.
- Coraz większa liczba właścicieli cmentarzy udostępnia mapy i informacje o osobach pochowanych, ale nadal są to wyjątki. Chcemy, żeby to stało się standardem, dlatego cyfryzacja cmentarzy stanie się obowiązkowa - zaznaczył.
Powstanie rejestr cmentarzy
Labuda dodał, że system będzie łączyć także istniejące już bazy, np. bazę grobów weteranów prowadzoną przez IPN, czy też bazy grobów wojennych prowadzone przez wojewodów.
W związku z tym powstanie rejestr cmentarzy, do którego właściciele powinni dołączyć w ciągu roku od wejścia ustawy w życie. - Więcej czasu będzie na uzupełnienie informacji o grobach i przekazanie ich do centralnej bazy danych. W tym przypadku przewidujemy czteroletnią vacatio legis. Chcemy, żeby od 1 stycznia 2026 roku ten system w pełni funkcjonował i możliwie wszystkie cmentarze znalazły się w bazie - przekazał pełnomocnik.
Poza cyfryzacją nowością będzie instytucja koronera - wyspecjalizowanego lekarza do stwierdzania zgonu w sytuacjach mniej typowych, jak w przypadku znalezienia ciała w miejscu publicznym.
- Koronerzy będą zatrudniani przez wojewodów w zależności od potrzeb w danym regionie. Ważne, żeby byli dostępni 24 godziny na dobę. Wzywać będą mogły ich określone służby, jak policja, a także lekarze rodzinni, np. gdyby mieli problemy ze wskazaniem przyczyny zgonu pacjenta w domu - wyjaśnił Labuda.
Uregulowane ma też zostać funkcjonowanie przedsiębiorstw pogrzebowych
W nowej ustawie uregulowane też zostaną kwestie funkcjonowania przedsiębiorstw pogrzebowych. - To wrażliwa branża, zarówno pod względem etycznym, jak i sanitarnym. W ślad za innymi państwami wprowadzimy limity emisji szkodliwych substancji do powietrza z krematoriów, a także przepisy dotyczące materiałów, z których mogą być produkowane urny i trumny - podkreślił pełnomocnik.
- Stara ustawa od dawna nie przystaje do rzeczywistości. Stąd w nowej ustawie znajdą się również tak podstawowe konstrukcje jak to, kto ma prawo do organizacji pochówku, co w sytuacji, gdy mamy do czynienia z pustym grobem, czym jest prawo do grobu. To, co dzisiaj wywodzą prawnicy i sądy, będzie wreszcie zapisane w powszechnie obowiązującym akcie prawnym - powiedział Wojciech Labuda.
