Od września wchodzą w życie nowe przepisy. Ukrywają się tam liczne obowiązki
Oprac.: Tomasz Kromp
Ustawa o ochronie sygnalistów została opublikowana w Dzienniku Ustaw. Rzeczone przepisy mają zacząć obowiązywać od 25 września. Wiąże się to z koniecznością przygotowania nowych procedur zgłoszeń wewnętrznych przez określone podmioty prawne. Kogo konkretnie dotyczyć będą nowe przepisy? Odpowiadamy.
24 czerwca ustawa o ochronie sygnalistów trafiła do Dziennika Ustaw. Nowe przepisy mają dostosować polskie prawo do regulacji Unii Europejskiej i zapewnić ochronę sygnalistom, czyli osobom pracującym w jednostkach sektora prywatnego bądź publicznego, które zgłaszają naruszenie prawa w miejscu pracy. Tym samym stosowanie wobec nich działań odwetowych przez pracodawcę może poskutkować wysokimi karami.
Ustawa o ochronie sygnalistów. Organizacje będą miały nowe obowiązki
Przepisy mają wejść w życie trzy miesiące od momentu ogłoszenia, czyli 25 września. Do tego czasu organizacje muszą opracować wewnętrzne procedury dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa.
Obowiązek uwzględnia podmioty prywatne lub publiczne, dla których według stanu na 1 stycznia lub 1 lipca danego roku co najmniej 50 osób świadczy pracę zarobkową. Co istotne, rzeczony próg nie ma zastosowania w przypadku podmiotów prawnych wykonujących "działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska, objętych zakresem stosowania aktów prawnych Unii Europejskiej wymienionych w części I.B i II załącznika do dyrektywy 2019/1937".
Wdrożone procedury będą musiały uwzględniać między innymi stworzenie jednostki organizacyjnej lub wyznaczenie osoby upoważnionej do przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych. Istotne okaże się również opracowanie sposobu przekazywania zgłoszeń oraz powołanie bezstronnej jednostki organizacyjnej lub wyznaczenie osoby upoważnionej do podejmowania działań następczych.
Co ważne, nowych procedur zgłoszeń nie będą musiały wdrażać jednostki organizacyjne gmin bądź powiatów liczących mniej niż 10 tys. mieszkańców.
Co reguluje ustawa o ochronie sygnalistów?
Ustawa wprowadza szereg regulacji, które dotyczą zgłaszania naruszeń prawa przez sygnalistów. Owym naruszeniem mogą być działania lub zaniechania niezgodne z prawem bądź umożliwiające jego obejście. Zgodnie z treścią ustawy, regulacje obejmują:
- warunki objęcia ochroną i środki ochrony sygnalistów, którzy zgłaszają lub ujawniają publicznie informacje o naruszeniach prawa;
- zasady ustalania procedur wewnętrznych służących do zgłaszania informacji o naruszeniach prawa (a także podejmowania działań następczych);
- zasady dotyczące publicznego ujawniania oraz zgłaszania organowi publicznemu informacji o naruszeniach prawa;
- zadania Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczące zgłaszania informacji o naruszeniach prawa;
- zadania organów publicznych dotyczące zgłaszania informacji o naruszeniach prawa (a także związane z podejmowaniem działań następczych).
Co istotne, ustawa nie będzie stosowana w każdym przypadku. Mowa tu o informacjach objętych: "przepisami o ochronie informacji niejawnych oraz innych informacji, które nie podlegają ujawnieniu z mocy przepisów prawa powszechnie obowiązującego ze względów bezpieczeństwa publicznego", tajemnicą zawodową (w przypadku zawodów prawniczych i medycznych), postępowaniem karnym oraz tajemnicą narady sędziowskiej.
