Nowy kanon lektur: Mniej tytułów, więcej swobody

Projekt nowych podstaw programowych został opublikowany w internecie na specjalnej stronie poświęconej reformie programowej. W ten sposób MEN przeprowadza konsultacje społeczne. Każda osoba zainteresowana projektem może za pośrednictwem tej strony przekazywać swoje uwagi dotyczące zawartych w nim propozycji. Lista lektur została ułożona przez ekspertów polonistów na zlecenie MEN.

W proponowanym kanonie lektur dla gimnazjum nie figuruje książka Ernesta Hemingwaya "Stary człowiek i morze", natomiast każdy uczeń będzie musiał przeczytać powieść wybraną przez nauczyciela. Kanon nie precyzuje też, którą z powieści historycznych Henryka Sienkiewicza gimnazjaliści muszą omówić; może o tym zdecydować polonista.

Nowością w programie gimnazjum jest wprowadzenie jednej powieści detektywistycznej, np. Arthura Conan Doyle'a lub Agaty Christie oraz powieści fantasy, np. J.R.R. Tolkiena lub Andrzeja Sapkowskiego. Z kanonu usunięto "Syzyfowe prace" Stefana Żeromskiego, ale pojawiła się wybrana książka Ryszarda Kapuścińskiego.

Ważną pozycję na liście lektur dla gimnazjum zajmują utwory dotyczące problematyki II wojny światowej. Uczniowie będą musieli przeczytać "Kamienie na szaniec" Aleksandra Kamińskiego lub "Dywizjon 303" Arkadego Fiedlera oraz fragmenty "Pamiętnika z powstania warszawskiego" Mirona Białoszewskiego. Polecany jest także utwór podejmujący temat holocaustu, np. opowiadanie Idy Fink.

W szkole ponadgimnazjalnej nie będzie obowiązku lektury "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej, "Nocy i dni" Marii Dąbrowskiej, "Granicy" Zofii Nałkowskiej ani "Tanga" Sławomira Mrożka. Uczniowie nie będą zobowiązani do poznania ani poezji Jana Lechonia, ani książek Melchiora Wańkowicza.

Do listy lektur w szkole ponadgimnazjalnej natomiast dopisano m.in. wybrane opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza i "Jądro ciemności" Josepha Conrada oraz fragmenty "Podróży z Herodotem" Ryszarda Kapuścińskiego.

Wcześniej obowiązujący kanon lektur precyzował, które utwory danego pisarza będzie trzeba omówić. Teraz będzie można wybrać np. zamiast "Króla Edypa" Sofoklesa "Antygonę" lub zamiast "Makbeta" Williama Szekspira "Hamleta". Także powieść Fiodora Dostojewskiego "Zbrodnia i kara" będzie mogła być zastąpiona innym utworem tego pisarza.

Niektóre pozycje zostały zastąpione innymi. Z listy zniknął "Folwark zwierzęcy" George'a Orwella, a w jego miejsce pojawił się "Rok 1984", podobnie zamiast "Pamięci i tożsamości" Jana Pawła II uczniowie przeczytają "Tryptyk Rzymski", przy czym ta ostatnia lektura będzie obowiązywała jedynie uczniów z programem rozszerzonym.

Projekt podstawy programowej dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, w tym nowa lista lektur, jest dostępny na stronie internetowej MEN, w ramach prezentowanej tam Reformy Programowej.