Bohaterowie "Wesela"

Wielu spośród uczestników wesela Rydla stało się pierwowzorami bohaterów dramatu, nie wszystkie postaci literackie należy jednak ściśle identyfikować z ich pierwowzorami. Postaci rzeczywiste występujące w dramacie to: - Pan Młody - Lucjan Rydel, - Panna Młoda - Jadwiga Mikołajczykówna, - Gospodarz - Włodzimierz Tetmajer, przyrodni brat poety Kazimierza Przerwy - Tetmajera, - Gospodyni - Anna Mikołajczykówna, żona Włodzimierza Tetmajera, - Ojciec - Jacek Mikołajczyk, gospodarz z Bronowic, był ojcem Panny Młodej, - Jasiek - Jan Mikołajczyk, był bratem Panny Młodej, - Kuba - Jakub Mikołajczyk, był bratem Panny Młodej, - Marysia - Marysia Mikołajczykówna, była siostrą Panny Młodej, - Wojtek - Wojciech Susuł, mąż Marysi, - Poeta - Kazimierz Przerwa - Tetmajer, - Radczyni - Antonina Domańska, autorka książek dla dzieci i młodzieży ("Historia żółtej ciżemki"), - Dziennikarz - Rudolf Starzewski, redaktor konserwatywnego dziennika "Czas", - Czepiec - Błażej Czepiec, pisarz gminny w Bronowicach (w dramacie wójt), - Klimina - starościna weselna, - Haneczka - Anna Rydlówna, siostra Lucjana Rydla, - Zosia i Maryna - Zosia i Maryna Pareńskie, córki krakowskiego lekarza, profesora UJ, - Isia - córka Włodzimierza Tetmajera, - Kacper - Kacper Czepiec, - Żyd - Hersz Singer, - Rachela - Józefa Singer, córka Żyda, - Nos - Tadeusz Noskowski, malarz.

Chłopi w dramacie Stanisława Wyspiańskiego interesują się polityką, pragną walczyć o wolność ojczyzny, są pełni zapału, brakuje im jednak przywództwa, czekają na znak ze strony inteligencji. Gospodarz bardzo wysoko ich ceni, poznał ich zalety i wady oraz wartości moralne. Dostrzega w nich godność i pobożność, zdaje sobie sprawę z ich temperamentu. Uważa też, iż chłop może stanowić niebezpieczną siłę, mówi o nich:

"tylko im przystawić oręża, zapalni jak sucha słoma; tylko im zabłysnąć nożem, a zapomną o imieniu Bożem - taki rok czterdziesty szósty - przecież to chłop polski także".

Inteligencja w "Weselu" zachwyca się przyrodą i ciszą wiejską, ale tylko pozornie. Tak naprawdę nie rozumie i nie docenia wsi, gardzi chłopami. Dziennikarz ich lekceważy i mówi:

"Ja myślę, że na waszej parafii świat dla was, aż dosyć szeroki".

Radczyni z kolei przekonana jest o swojej wyższości nad chłopami. Inteligencja jest nieprzystosowana do realnego życia. Wartości szuka w świecie poezji, ułudy. Artyści popadają w nastrój ludomanii (fascynacja ludem, uosobionym w nim siłom, prostotą życia; Stanisław Wyspiański w dramacie wyszydza postawę zewnętrznej fascynacji ludem przy jednoczesnym braku zrozumienia problemów wsi i usposobienia chłopa) i pijaństwa (Nos). Inteligencja jest niezdolna do podjęcia walki narodowowyzwoleńczej, nie potrafi podjąć się przewodzenia, brak jej odpowiedzialności (Gospodarz oddaje złoty róg Jaśkowi). Czepiec wygarnia inteligencji: "Pany - wyście ino do majaki, Pon ino widzisz pchły, pchły, świecidła, rosę, ćmy, i nie chcesz znać, co som my".

Stanisław Wyspiański w dramacie bardzo surowo ocenia również poezję. Zarzuca jej ucieczkę od rzeczywistości, podczas kiedy powinna mobilizować naród do walki. Stańczykom wytyka natomiast obłudę, gaszenie w społeczeństwie myśli o zbrojnym czynie. Stwierdza także, iż zaprzepaścili oni wszystko to, co w przeszłości było szlachetne i godne naśladowania.