Wszyscy je znamy. Najpopularniejsze polskie kolędy

Polskie kolędy wyróżniają się na tle innych swoją melodyjnością. Podkreślają to szczególnie obcokrajowcy, którym udało się spędzić choć jedne Święta Bożego Narodzenia właśnie w Polsce. Zwracają oni uwagę na radosny charakter polskich kolęd i zróżnicowanie ich tekstów.

Nie zawsze jednak tak było. Historia wielu kolęd sięga czasów średniowiecznych, a najstarsze z nich opisywały w przeważającej części tematykę narodzin Chrystusa. Pierwsze kolędy miały charakter liturgiczny, a śpiewano je głównie po łacinie. Utwory w języku polskim zaczęły powstawać nieco później.

Boże Narodzenie i Wigilia 2024. Najstarsza polska kolęda

Za najstarszą zachowaną polską kolędę uznaje się utwór "Zdrow bądź krolu anjelski" z XV wieku. 

Tekst zapisany został w kazaniu spowiednika królowej Jadwigi - Jana Szczekny w 1424 roku. Prawdopodobnie jest to tłumaczenie kolędy pochodzenia czeskiego, a utwór - w zależności od redakcji - liczy od 14 do 17 wersów. Zapis nutowy nie istnieje lub nie został znaleziony, jednak w internecie znaleźć można różne wersje muzyczne kolędy.

Największy rozkwit polskich kolęd przypada na epokę baroku. Wtedy to powstała jedna z najbardziej znanych polskich kolęd pt. "W żłobie leży". Jej autorstwo przypisywane jest Piotrowi Skardze. Kolędy z tego okresu miały nie tylko charakter religijny, ale także społeczny i obyczajowy. Często opowiadały o codziennym życiu, łącząc elementy sakralne z obrazami znanymi z wiejskiego krajobrazu. Na przykład, pasterze przedstawiani byli jako prości ludzie, którzy z radością witają narodzonego Jezusa, dzieląc się z nim różnymi darami.

Inną, bardzo popularną polską kolędę zatytułowaną "Bóg się rodzi" napisał Franciszek Karpiński - jeden z czołowych pisarzy epoki oświecenia. Twórcami kolęd byli także m.in. Mikołaj Sęp Szarzyński i Andrzej Morsztyn. Autorzy melodii do większości kolęd pozostają z reguły anonimowi, często były to jednak przerobione utwory wcześniej znane takie jak hymny, kujawiaki i mazurki.

Boże Narodzenie 2024. Współczesne kolędy

Chociaż najwięcej kolęd powstało w okresie od XVI do XVIII wieku, do dziś komponowane są nowe pieśni bożonarodzeniowe. Współcześni artyści inspirują się tradycyjnymi melodiami, nadając im nowe aranżacje i formy. Jednym z bardziej znanych współczesnych kompozytorów kolęd jest Witold Lutosławski - wiele kolęd śpiewanych współcześnie znanych jest właśnie dzięki jego aranżacjom. 

Najpopularniejsze opracowanie jego utworów to zbiór "Dwadzieścia kolęd", w którym znalazły się takie klasyki jak: "Anioł pasterzom mówił", "Jezus malusieńki" i "Bóg się rodzi".

Wciąż jednak największą popularnością cieszą się dawne kolędy, które znają i śpiewają kolejne pokolenia Polaków. Wspólne śpiewanie kolęd podczas Wigilii i okresu świątecznego to ważny element polskiej tradycji, który zbliża rodziny, sąsiadów i społeczności. W polskiej tradycji mamy ponad 500 kolęd i pastorałek. W kulturze masowej popularna jest zaledwie niewielka ich część, dlatego dużą popularnością cieszą się współczesne opracowania i aranżacje mniej znanych polskich kolęd.

Kolędy w polskiej tradycji

Kolędy odgrywają kluczową rolę w polskiej tradycji bożonarodzeniowej. Są nie tylko wyrazem radości z narodzin Jezusa, ale także sposobem na przekazywanie wartości i tradycji z pokolenia na pokolenie. Śpiewane w gronie rodziny tworzą atmosferę ciepła i jedności. Dla wielu osób Boże Narodzenie bez kolęd byłoby niepełne - to właśnie one wnoszą w święta tę magiczną aurę, której nie można zastąpić żadnym innym elementem.

Polskie kolędy to niezwykle bogata i zróżnicowana część polskiej kultury. Odzwierciedlają one wpływy religijne i historyczne, a także są świadectwem życia codziennego dawnych Polaków. Śpiewane przez wieki, łączą w sobie religijność i codzienność.

-----

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 200 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Interia Wydarzenia na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!