Świadczenie kompensacyjne nie dla każdego. Tak wylicza je ZUS
Oprac.: Karolina Słodkiewicz
Ze świadczenia kompensacyjnego w 2023 roku skorzystało niemalże 11,5 tys. osób. Jego przecięta wysokość wynosiła 3917,60 zł. Na wsparcie finansowe nie mogą jednak liczyć wszyscy, a jedynie wąska, określona grupa. Czym dokładnie jest świadczenie kompensacyjne i komu przysługuje? Wyjaśniamy, kto powinien złożyć wniosek.
Spis treści:
Świadczenie kompensacyjne jest odpowiednikiem emerytury pomostowej dla nauczycieli. Między innymi to, kto może otrzymać świadczenie i jak ustalana jest jego wysokość, regulowane jest przez ustawę z 22 maja 2009 roku o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.
Komu przysługuje świadczenie kompensacyjne?
Świadczenie kompensacyjne przysługuje nauczycielom i pedagogom, którzy pracowali w publicznych lub niepublicznych:
- przedszkolach;
- szkołach;
- placówkach kształcenia ustawicznego;
- młodzieżowych ośrodkach wychowawczych lub socjoterapii;
- specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych;
- specjalnych ośrodkach wychowawczych dla dzieci i młodzieży, które wymagają specjalnej organizacji nauki oraz szczególnych metod pracy i wychowania;
- ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych;
- placówkach, które zapewniają uczniom opiekę i wychowanie w czasie, gdy uczą się poza miejscem, w którym mieszkają na stałe.
Każdy nauczyciel ubiegający się o świadczenie kompensacyjne musi spełnić określone warunki. Pierwszym z nich jest ukończenie określonego wieku, które w przypadku kobiet wynosi:
- 55 lat (do końca 2024 r.)
- 56 lat (w latach 2025-2026)
- 57 lat (w latach 2027-2028)
- 58 lat (w latach 2029-2030)
- 59 lat (w latach 2031-2032).
W przypadku mężczyzn musi zostać osiągnięte:
- 55 lat (do końca 2014 r.)
- 56 lat (w latach 2015-2016)
- 57 lat (w latach 2017-2018)
- 58 lat (w latach 2019-2020)
- 59 lat (w latach 2021-2022)
- 60 lat (w latach 2023-2024)
- 61 lat (w latach 2025-2026)
- 62 lata (w latach 2027-2028)
- 63 lata (w latach 2029-2030)
- 64 lata (w latach 2031-2032).
To natomiast nie wszystko. Nauczyciel powinien mieć co najmniej 30 lat stażu, który składa się z okresów składkowych i nieskładkowych. Na te 30 lat powinno się składać co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej o wymiarze przynajmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć.
Ostatnim kryterium, które upoważnia do otrzymania świadczenia kompensacyjnego, jest rozwiązanie stosunku pracy. Stosunek pracy może też wygasnąć w określonych okolicznościach. Świadczenie można otrzymać też, jeśli placówka, w której pracował nauczyciel, została zlikwidowana lub została zmniejszona liczba oddziałów.
Ile wynosi świadczenie kompensacyjne w 2024 roku? Tak oblicza się jego wysokość
W styczniu 2024 roku przeciętne świadczenie kompensacyjne wynosiło 3557,64 zł. W tym czasie wsparcie pobierało 12,9 tys. osób. W 2023 roku natomiast jego przeciętna wysokość była równa 3917,60 zł.
Wysokość świadczenia kompensacyjnego obliczana jest przez pracowników ZUS-u. Dzieje się to poprzez podzielenie sumy zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego, zapisanych na indywidualnym koncie w ZUS przez średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku 60 lat. Brane są pod uwagę wartości zapisane na indywidualnym koncie w ZUS do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym zostanie wypłacone świadczenie.
W przypadku, gdy wnioskodawca należy do OFE, zwiększone zostają składki na ubezpieczenie emerytalne zapisane na koncie ZUS. Wówczas mnoży się je przez wskaźnik korygujący 19,52/12,22.
Co istotne, wysokość obliczonego i wypłacanego świadczenia kompensacyjnego nie może być niższa niż najniższa emerytura.
Wniosek o świadczenie kompensacyjne
Do otrzymania świadczenia kompensacyjnego konieczne jest nie tylko spełnienie określonych warunków, ale również złożenie stosownych dokumentów. Pierwszym i najważniejszym z nich jest wniosek ENSK, czyli wniosek o przyznanie nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.
Wnioskodawca musi dostarczyć także:
- informację o okresach składkowych i nieskładkowych;
- świadectwa pracy potwierdzające okres wykonywania pracy nauczycielskiej;
- potwierdzenie okresów m.in. pracy, prowadzenia działalności pozarolniczej, służby wojskowej, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, urlopu wychowawczego;
- zaświadczenia potwierdzające otrzymywanie wynagrodzenie przed 1 stycznia 1999 r.
Wniosek o świadczenie kompensacyjne powinien zostać złożony na 30 dni przed dniem, w którym warunki zostaną spełnione lub terminem, od którego chcemy otrzymywać wsparcie finansowe. Zbyt wczesne złożenie wniosku będzie się wiązało z negatywną decyzją ZUS.
Stosowane dokumenty do otrzymania świadczenia kompensacyjnego można złożyć za pomocą platformy PUE ZUS, listownie na adres odpowiedniej placówki ZUS lub osobiście w siedzibie instytucji.
