Okno życia - historia
Idea powstawania miejsc, w których można było bezpiecznie zostawić noworodki, była znana już w średniowieczu. Najstarsze zachowane okno życia pochodzi z 1198 r. i znajduje się w Rzymie, przy szpitalu Ducha Świętego, założonym z inicjatywy papieża Innocentego III.
W Polsce pierwsze okno życia powstało w 2006 r. w Krakowie u sióstr nazaretanek. Oznaczono je herbem
Jana Pawła II i logotypem Caritasu.
Okno życia - jak funkcjonuje?
Okno życia ma na celu zapewnienie niemowlęciu bezpieczeństwa oraz stworzenie mu szansy na opiekę w nowej rodzinie, gdy rodzice lub opiekunowie z różnych powodów nie mogą się nim zająć. Zwykle jest to wnęka lub okno w budynku, które otwiera się od zewnątrz.
Miejsce jest ogrzewane i wentylowane, a po podniesieniu drzwiczek uruchamia się sygnalizacja, która alarmuje dyżurujących opiekunów o obecności dziecka. Noworodek zostaje umieszczony w inkubatorze i oczekuje na przyjazd karetki, która zabiera go do szpitala na badania.
Następnie dziecko trafia do pogotowia rodzinnego, a równolegle rozpoczynają się procedury adopcyjne oraz nadania tożsamości. Jeśli sąd wyrazi zgodę na preadopcję, niemowlę może szybko trafić do rodziny zastępczej.
Jednocześnie biologiczna matka ma sześć tygodni na zmianę decyzji i zgłoszenie się po dziecko, o ile potwierdzi swoje rodzicielstwo, zazwyczaj poprzez badania DNA.
Okno życia - lokalizacje w Polsce
Obecnie
w Polsce działa kilkadziesiąt okien życia, które są prowadzone przez szpitale, zakony i domy samotnej matki.
Caritas prowadzi 61 takich miejsc. W oknach życia prowadzonych przez Caritas znaleziono dotąd
ponad 160 niemowląt.
Dokładne adresy i informacje na temat okien życia w Polsce można zazwyczaj znaleźć na stronach internetowych lokalnych organizacji kościelnych i charytatywnych.
Okno życia - czy jest legalne?
Według kodeksu karnego pozostawienie noworodka w oknie życia nie jest uznawane za porzucenie.
Mimo to prawnicy i psychologowie prowadzą dyskusje nad prawem dziecka do poznania własnych korzeni ze względu na to, że anonimowe przekazanie może je ograniczać.
Zwolennicy okien życia podkreślają natychmiastowy ratunek i szybkie procedury adopcyjne.
Okno życia - stanowisko Komitetu Praw Dziecka OZN
W 2015 r.
Komitet Praw Dziecka ONZ wyraził zaniepokojenie rosnącą liczbą okien życia w Polsce oraz brakiem jasnych regulacji prawnych dotyczących anonimowego pozostawiania noworodków.
Zdaniem Komitetu, takie praktyki mogą naruszać niektóre zapisy Konwencji o prawach dziecka.
Z tego powodu wezwano polskie władze do wprowadzenia zakazu korzystania z okien życia, rozważenia anonimowego porodu w szpitalu jako środka ostatecznego oraz wzmocnienia alternatywnych form wsparcia.