Piątek, 6 września 2024 (10:23)
Nie żyje Kapitan Żeglugi Wielkiej Zbigniew Sulatycki - zmarł w wieku 91 lat. Był m.in. podsekretarzem stanu w rządzie Jana Olszewskiego i Hanny Suchockiej. W 2016 roku prezydent Andrzej Duda...
- Interia
- Wydarzenia
- tematy O
- Jan Olszewski
Jan Olszewski
Piątek, 18 listopada 2022 (17:51)AktualizacjaCzwartek, 5 października 2023 (11:56)
Jan Olszewski to polski prawnik, adwokat, polityk i publicysta. W czasie drugiej wojny światowej żołnierz Szarych Szeregów, uczestnik Powstania Warszawskiego, działacz antykomunistyczny, obrońca w procesach politycznych z lat 60., współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników (KOR) oraz Porozumienia Centrum. Prezes Rady Ministrów od 1991 do 1992 roku.
/
Jan Olszewski - najważniejsze informacje
- Data urodzenia:20.08.1930
- Miejsce urodzenia:Warszawa
- Kraj urodzenia:Polska
- Data śmierci:07.02.2019
- Należy do:
Jan Olszewski - wykształcenie
Przed wojną Jan Ferdynand Olszewski rozpoczął naukę w szkole powszechnej im. Mikołaja Kopernika w Warszawie.
Po zakończeniu drugiej wojny światowej w 1949 roku ukończył warszawskie XIII Liceum Ogólnokształcące.
Po szkole średniej zdecydował się rozpocząć studia prawnicze. Tytuł magistra zdobył w 1953 r. na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.
Jan Olszewski - kariera zawodowa
W latach 1953-1954 Jan Olszewski był pracownikiem Ministerstwa Sprawiedliwości, a od 1954 do 1956 roku - Zakładu Nauk Prawnych PAN.
Po zakończeniu pracy w Polskiej Akademii Nauk był członkiem zespołu redakcyjnego tygodnika "Po prostu". Po publikacji w 1956 r. napisanego wraz z Walerym Namiotkiewiczem i Jerzym Ambroziewiczem artykułu "Na spotkanie ludziom z AK", który nawoływał do rehabilitacji żołnierzy Armii Krajowej otrzymał w 1957 r. na dwa lata zakaz publikowania jako dziennikarz.
Jan Olszewski - kariera polityczna
W latach 1946-1947 był członkiem młodzieżowego koła Polskiego Stronnictwa Ludowego Stanisława Mikołajczyka i uczestniczył w kampanii wyborczej tego ugrupowania w wyborach do Sejmu Ustawodawczego.
W latach 1956-1962 należał do krytycznego wobec władz komunistycznych dyskusyjnego Klubu Krzywego Koła, będąc przez jakiś czas w składzie jego zarządu.
Jako adwokat Jan Olszewski brał udział w procesach politycznych w latach 60. XX wieku. Bronił m.in. Melchiora Wańkowicza (1964), Karola Modzelewskiego (1965), Janusza Szpotańskiego (1968), Jacka Kuronia (1965 r.) i Adama Michnika.
Po marcu 1968 r. zaangażował się w obronę studentów zatrzymanych w związku z udziałem w manifestacjach. W latach 1968-1970 został w związku z tym objęty zawieszeniem prawa do wykonywania zawodu prawnika. Następnie w 1970 roku wrócił do zawody i podjął się m.in. obrony uczestników niepodległościowej organizacji "Ruch".
W latach 70. i 80. Jan Olszewski był zaangażowany w działalność opozycji antykomunistycznej. Brał udział m.in. w zakładaniu KOR-u, napisaniu "Listu 14", będącego poparciem intelektualistów dla protestów robotniczych czerwca 1976 r. czy tworzeniu statutu Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". Był także inicjatorem, współautorem i sygnatariuszem "Listu 59", w którym intelektualiści w grudniu 1975 roku apelowali o powstrzymanie zmian w konstytucji oraz określili główne cele opozycji.
W 1976 r. Jan Olszewski uczestniczył w formowaniu Polskiego Porozumienia Niepodległościowego. W 1977 r. napisał poradnik "Obywatel a Służba Bezpieczeństwa", który został wydany przez PPN, a następnie był wielokrotnie dodrukowywany i kolportowany w podziemiu antykomunistycznym, będąc kompendium dla opozycjonistów rozpracowywanych przez SB zwłaszcza w czasie stanu wojennego. Jan Olszewski był we władzach PPN wraz ze Zdzisławem Najderem, Andrzejem Kijowskim i Janem Józefem Szczepańskim.
W 1976 r. uczestniczył w zakładaniu Komitetu Obrony Robotników. Był współautorem "Apelu do społeczeństwa i władz PRL" KOR.
Jan Olszewski był doradcą Krajowej Komisji Porozumiewawczej, a następnie Komisji Krajowej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność", a także zarządu Regionu Mazowsze NSZZ "Solidarność", był współautorem pierwszego statutu NSZZ "Solidarność". Razem z Wiesławem Chrzanowskim reprezentował związek podczas rejestracji NSZZ "Solidarność" w sądzie w Warszawie, a następnie reprezentował podczas rejestracji NSZZ Rolników Indywidualnych "Solidarność".
Po ogłoszeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. apelował do władz o zwolnienie z więzień i obozów internowania chorych i niepełnosprawnych. W 1982 r. bronił członków podziemnego Międzyzakładowego Robotniczego Komitetu NSZZ "Solidarność".
Występował w 1984 i 1985 r. jako pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego w procesie oskarżonych o zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki.
Zabiegał o wyjaśnienie okoliczności śmierci w 1989 r. księży: Stefana Niedzielaka, Stanisława Suchowolca i Sylwestra Zycha.
Jan Olszewski podczas obrad Okrągłego Stołu był ekspertem w podzespole ds. reformy prawa i sądów ze strony solidarnościowej.
W latach 1989-1991 był zastępcą przewodniczącego Trybunału Stanu.
W 1989 r. wstąpił do Niezależnego Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej, a w 1990 r. założył Polską Fundację Katyńską.
Po upadku komunizmu przyłączył się w 1990 r. do nowopowstałej partii Porozumienie Centrum, tworzonej przez Jarosława Kaczyńskiego. Z ramienia tej partii zdobył mandat posła na Sejm I kadencji w wyborach w 1991 r.
W 1990 r. przygotowywał program wyborczy Lecha Wałęsy, był także jego mężem zaufania w Państwowej Komisji Wyborczej w czasie wyborów prezydenckich. Po wygranych przez Lecha Wałęsę wyborach został w 1991 r. członkiem jego komitetu doradczego.
Jan Olszewski - premier rządu
6 grudnia 1991 roku Jan Olszewski został powołany na stanowisko Prezesa Rady Ministrów.
Po podjęciu przez Antoniego Macierewicza działań związanych z uchwałą lustracyjną autorstwa Janusza Korwin-Mikkego przyjętą przez Sejm i przygotowaniu przez niego tzw. list Macierewicza zawierających nazwiska tajnych współpracowników Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa, w nocy z 4 na 5 czerwca 1992 r. doszło do tzw. "nocy teczek". Przesilenie polityczne miało związek z deklaracjami Olszewskiego dotyczącymi konieczności przeprowadzenia lustracji, zwłaszcza w służbach takich jak policja i Urząd Ochrony Państwa.
5 czerwca 1992 roku Sejm uchwalił wotum nieufności wobec mniejszościowego gabinetu Jana Olszewskiego. W ciągu 15 godzin od dostarczenia list Macierewicza do Sejmu na stanowisko Prezesa Rady Ministrów został przez prezydenta Lecha Wałęsę i Sejm desygnowany Waldemar Pawlak. Z kolei 19 czerwca 1992 Trybunał Konstytucyjny uznał uchwałę lustracyjną za sprzeczną z konstytucją.
Jan Olszewski - działalność po dymisji
Po rozpadzie gabinetu Jan Olszewski odszedł z Porozumienia Centrum i założył Ruch dla Rzeczpospolitej. Przed wyborami parlamentarnymi w 1993 r. zawiązał Koalicję dla Rzeczypospolitej z innymi ugrupowaniami niepodległościowymi, która nie przekroczyła progu wyborczego.
Jan Olszewski był kandydatem na prezydenta w wyborach w 1995 r., zajmując wtedy czwarte miejsce. Po wyborach założył kolejną partię o nazwie Ruch Odbudowy Polski. W wyborach parlamentarnych w 1997 r. ROP uzyskał sześć mandatów poselskich. Jan Olszewski został wtedy członkiem sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych, a także sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.
W wyborach prezydenckich w 2000 r. Jan Olszewski kandydował na prezydenta, jednak wycofał się dzień przed dniem wyborów i udzielił poparcia Marianowi Krzaklewskiemu, przewodniczącemu NSZZ "Solidarność" oraz założycielowi i liderowi AWS.
W wyborach parlamentarnych w 2001 r. został posłem z okręgu warszawskiego z listy Ligi Polskich Rodzin. Był członkiem sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Pozostał posłem niezrzeszonym, a następnie utworzył koło poselskie ROP.
W wyborach parlamentarnych w 2005 r. bezskutecznie starał się o wybór na senatora z listy federacyjnej partii Ruch Patriotyczny utworzonej z Antonim Macierewiczem i Gabrielem Janowskim. W 2007 roku nie uzyskał wystarczającej liczby podpisów za swoją kandydaturą w wyborach do Senatu z ramienia PiS.
W latach 2005-2006 był zastępcą przewodniczącego Trybunału Stanu, a następnie doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego do spraw politycznych. W 2007 roku został szefem Komisji Weryfikacyjnej Wojskowych Służb Informacyjnych, zastępując Antoniego Macierewicza.
W 2011 roku zrezygnował z funkcji przewodniczącego Ruchu Odbudowy Polski, który rok później został rozwiązany.
Jan Olszewski - udar i śmierć
Po udarze mózgu, który przeszedł w 2011 roku, Jan Olszewski zmagał się z poważnymi problemami zdrowotnymi. W listopadzie 2018 roku zasłabł, wskutek czego został przewieziony do szpitala.
7 lutego 2019 roku Jan Olszewski zmarł w warszawskim szpitalu.
Uroczystości pogrzebowe miały charakter państwowy i odbyły się 15 i 16 lutego 2019 r. W tym czasie prezydent Andrzej Duda ogłosił żałobę narodową.
Jan Olszewski spoczął na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Jan Olszewski - życie prywatne
Olszewski urodził się w Warszawie w rodzinie kolejarzy - Ferdynanda Olszewskiego i Jadwigi Olszewskiej, która była stryjeczną siostrą działacza niepodległościowego oraz socjalistycznego - Stefana Okrzei, który został zabity przez Rosjan w czasie rewolucji w 1905 r.
Jan Olszewski miał starszą siostrę Marię urodzoną w 1923 r.
W domu Olszewskich kultywowana była tradycja polityczna polskiego niepodległościowego ruchu robotniczego.
Jan Olszewski był żonaty z Martą Olszewską z domu Miklaszewską. Para nie miała dzieci.
W czasie drugiej wojny światowej Jan Olszewski był od 1943 r. członkiem konspiracyjnej organizacji harcerskiej Szare Szeregi. W kolei w 1944 roku podczas Powstania Warszawskiego był łącznikiem na Pradze.
Był zadeklarowanym katolikiem.
Jan Olszewski - Wiadomości
Piątek, 18 sierpnia 2023 (09:55)
Lider PiS i lider PO niebawem zmierzą się w wielkim, wyborczym pojedynku. Jednak Donald Tusk i Jarosław Kaczyński nie zawsze byli politycznymi wrogami. W "Historii w Interii" opowiadamy jak kiedyś...
Czwartek, 1 czerwca 2023 (11:58)
4 czerwca mija rocznica pierwszych częściowo wolnych wyborów w powojennej Polsce. Na pamiątkę wydarzeń z 1989 roku Sejm ustanowił dziesięć lat temu Dzień Wolności i Praw Obywatelskich. Co się...
Piątek, 8 lutego 2019 (08:14)
Zmarł Jan Olszewski - informuje TVP Info. Były premier miał 88 lat.
Środa, 13 stycznia 2016 (07:30)
Premier Beata Szydło przyznała 8 tysięcy złotych emerytury specjalnej byłemu premierowi Janowi Olszewskiemu. O połowę niższe świadczenie dostanie też jego żona – donosi gazeta.
Czwartek, 5 czerwca 2014 (08:19)
Posłowie PiS zaapelowali o przyjęcie przez Sejm uchwały wyrażającej wdzięczność dla NSZZ "Solidarność" oraz rządu Jana Olszewskiego za ich udział w budowaniu polskiej wolności. Zdaniem PiS w...
Wtorek, 4 czerwca 2013 (12:10)
Kilkanaście osób protestowało we wtorek przed domem Lecha Wałęsy w Gdańsku-Oliwie w 21. rocznicę odwołania rządu Jana Olszewskiego. B. prezydenta nie było w domu, gdyż przebywa w Warszawie.
Wtorek, 4 czerwca 2013 (05:57)
Późnym wieczorem 4 czerwca 1992 r. od władzy odsunięty został rząd Jana Olszewskiego. Te wydarzenia nie bez powodu przeszły do historii pod nazwą "nocnej zmiany". "Powodem frontalnego ataku na mój...
Poniedziałek, 4 czerwca 2012 (03:25)
W nocy z 4 na 5 czerwca 1992 r. Sejm udzielił wotum nieufności rządowi Jana Olszewskiego. Bezpośrednią przyczyną jednego z najpoważniejszych kryzysów polskiej demokracji po 1989 r. stała się sprawa...
Jan Olszewski - Wideo
Piątek, 8 lutego 2019 (12:09)
Polityk, prawnik, opozycjonista. Nie żyje Jan Olszewski, pierwszy premier III RP wybrany w pełni wolnych wyborach. Miał 88 lat.