Centralna Agencja Wywiadowcza (CIA)

CIA zostało powołane do życia 26 lipca 1947 roku na mocy podpisanej przez prezydenta Harry'ego Trumana ustawy o bezpieczeństwie narodowym. Główną przyczyną powołania Centralnej Agencji Wywiadowczej były napięcia na linii Stany Zjednoczone - ZSRR po zakończeniu II wojny światowej, które doprowadziły do zimnej wojny. Utworzenie CIA było wzorowane na brytyjskim wywiadzie - MI6.

 

W momencie rozpoczęcia wojny koreańskiej w 1950 roku w CIA pracowało zaledwie kilka tysięcy osób (w tym około tysiąca analityków). Jedną z pierwszych poważnych porażek Agencji był brak powiadomienia prezydenta i Rady Bezpieczeństwa Narodowego o zbliżającej się inwazji wojsk Korei Północnej, a także nieprzewidzenie dołączenia Chin do wojny koreańskiej.

 

Jednym z głównych celów działalności CIA od początku jej istnienia był Związek Radziecki. W związku z niewystarczającymi zasobami oraz niezorganizowaną siatką wywiadowczą CIA nie była w stanie dostarczyć wartościowych informacji na temat m.in. radzieckiego projektu bomby atomowej czy sowieckiej blokady Berlina.

 

Największym sukcesem w początkowej fazie działalności Centralnej Agencji Wywiadowczej było wpłynięcie na wybory parlamentarne we Włoszech w 1948 roku. Aż 48,5 proc. zdobyła popierana przez Amerykanów Chrześcijańska Demokracja z Alcide De Gasperim na czele.

 

W latach 50. XX wieku CIA była zaangażowana m.in. w zamach stanu w Iranie czy Gwatemali, a także działała w Syrii, Indonezji, Demokratycznej Republice Konga, na Dominikanie czy Kubie.

 

W trakcie wojny radziecko-afgańskiej CIA przekazała wywiadowi pakistańskiemu broń wartą kilka miliardów dolarów, którą następnie wykorzystywali afgańscy mudżahedini.

 

W latach 80. XX wieku CIA działała także na terenie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Wynikało to przede wszystkim z faktu, że administracja Ronalda Reagana wspierała ruch Solidarności w Polsce.

 

Po upadku ZSRR działalność CIA skoncentrowała się na walce z terroryzmem. Oprócz tego działała w trakcie wojny w Bośni (1992-1995) czy prowadziła wywiad gospodarczy we Francji.

 

Po atakach 11 września 2001 Centralna Agencja Wywiadowcza skupiła swoją działalność na Iraku, a następnie Afganistanie oraz szkoleniu syryjskich rebeliantów.

Struktura organizacyjna CIA opiera się na 5 dyrekcjach:

Na czele Centralnej Agencji Wywiadowczej stoi jej dyrektor, który jest mianowany przez prezydenta za zgodą Senatu. Jego bezpośrednim przełożonym jest Dyrektor Wywiadu Narodowego (DNI).

Głównym zadaniem CIA jest gromadzenie, analizowanie, ocenianie i rozpowszechnianie danych zebranych podczas wywiadu zagranicznego, a także przeprowadzanie tajnych operacji. Do priorytetów Centralnej Agencji Wywiadowczej zalicza się: zwalczanie terroryzmu, zapobieganie rozprzestrzeniania broni jądrowej i broni masowego rażenia, ostrzeganie i informowanie amerykańskich przywódców o ważnych wydarzeniach zagranicznych, prowadzenie działań kontrwywiadowczych, a także korzystanie z zasobów cyberinteligencji.