"Ferdydurke" jest manifestem filozofii pisarza. Pokazuje, jak otoczenie wymusza na człowieku przyjęcie odpowiednich zachowań, gestów. Formy te sprawiają, że człowiek jest nieszczery, sztuczny, ma poczucie zniewolenia przez określone zasady. Narrator powieści zdaje sobie z tego sprawę, chce uwolnić się od tych uzależnień za wszelką cenę. Podejmuje walkę, która nie przynosi jednak odpowiednich rezultatów. Forma to maska, jakaś rola społeczna, metoda wzajemnego porozumienia. Ogranicza ona swobodę człowieka, należy więc walczyć z nią. Jest to sposób na utrzymanie niezależności, walka o tożsamość. Z drugiej strony jednak, nie należy ignorować obecności drugiego człowieka, przed którym nie ma ucieczki tak samo, jak nie ma jej przed formą. Można ją narzucać i przyjmować, jest sposobem ustanawiania hierarchii międzyludzkich. W układach tych wyższą pozycję mają ludzie wykształceni - lekarze wobec chorych, nauczyciele wobec uczniów; ludzie będący autorytetami dla innych - rodzice wobec dzieci, bogaci wobec biednych. Przyjmując określoną rolę społeczną, człowiek przyjmuje określoną formę: sposób życia, zachowania, mówienia. Przed formą nie można uciec, ale można do niej nabrać pewnego dystansu - uświadomić sobie jej istnienie i starać się ją zmodyfikować. Witold Gombrowicz w powieści wyróżnia kilka modeli formy, mianowicie: "pupa", "łydka", "gęba". "Pupa" polega na udziecinnieniu ludzi dorosłych, narzucaniu im formy niedojrzałej. Może być narzucana człowiekowi w każdym wieku. Zjawisko to nazywane jest "upupianiem". Józio, przebywając w szkole, obserwuje to wśród gimnazjalistów, którzy utrzymywani są w stanie dziecięcym. Nawet matki stoją pod płotem i przyglądają się swoim niedojrzałym, bezbronnym pociechom. "Łydka" to w powieści symbol zdrowia, energii, nowoczesnego stylu życia, zerwania z tradycjonalizmem pod każdym względem. Kojarzy się ona z Zutą, jej postawą. Jest to dziewczyna zgrabna, wysportowana, jej sylwetka jest wręcz doskonała. Wzbudza zainteresowanie mężczyzn, niezależnie od ich wieku. Pobyt Józia w rodzinie Młodziaków uświadamia mu, iż ich nowoczesność jest tylko na pozór. Ujawnia więc ich podwójna formę. Z "gębą" z kolei kojarzy się mimika, różnorodne reakcje ludzi na wydarzenia. To uzewnętrznianie za pomocą grymasów na twarzy tego, co człowiek czuje wewnątrz. Jest uzależniona od sytuacji życiowej, a także od osoby, która ją przyjmuje. Forma jest wynikiem relacji międzyludzkich. Dzięki niej ludzie mogą się ze sobą komunikować, a robią to przede wszystkim za pomocą języka, który także jest formą. Matura Interiapl
Utwórz swoją wizytówkę Dziewiąta część powtórki do matury w kolejny wtorek! A w niej: zestaw zadań z matematyki wraz z komentarzem przygotowanym przez naszego eksperta oraz opracowanie "Innego świata" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i omówienie poezji Wisławy Szymborskiej.Chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych opracowaniach i zestawach zadań z matematyki? Dołącz do nas na Twitterze lub Facebooku. Tam na bieżąco informujemy o nowościach w naszym serwisie maturalnym.
